Một chiếc xe của lực lượng đặc nhiệm đi ngang qua một chiếc xe cổ ở trung tâm thành phố Havana ngày 13 tháng 7 năm 2021 (Ảnh: CNS photo / Alexandre Meneghini, Reuters)
Theo một chuyên gia truyền thông Công giáo ở Cuba, những người Cuba sinh ra trong hai thập kỷ qua đang tận mắt chứng kiến sự đàn áp và bạo lực của nhà nước không phải chứng kiến trong cuộc đời của họ như những thảm họa kinh tế và đại dịch coronavirus đang lan rộng ở đất nước của họ.
Hàng nghìn người dân Cuba ở Havana và nhiều nơi khác đã xuống đường vào ngày 11 tháng 7 để phản đối những khó khăn về kinh tế, việc thiếu các quyền tự do cơ bản và cách thức xử lý sự bùng phát coronavirus của chính phủ Cuba, gây ra điều mà một số người đã mô tả là tình trạng bất ổn nghiêm trọng nhất trong nhiều thập kỷ.
Chính phủ được cho là đã phản ứng trong những ngày kể từ cuộc biểu tình với hàng loạt vụ bắt giữ khi những người biểu tình, bao gồm một số giáo sĩ, bị kéo ra khỏi đường phố và tại tư gia của họ – và bao gồm cả vụ cảnh sát bắn chết một người đàn ông tham gia cuộc biểu tình phản đối chống chính phủ.
“Có một điều chắc chắn là sau này Cuba sẽ không còn như trước kia nữa, lịch sử của Cuba sẽ phải được viết lại sau Chúa nhật, ngày 11 tháng 7, đó là điều chắc chắn”, theo ông Xavier Carbonell, Chủ tịch chi nhánh SIGNIS của Cuba, Hiệp hội Truyền thông Công giáo Thế giới với các thành viên tại hơn 100 quốc gia.
“Một số người đang bắt đầu viết ’11 -J, ngày mới cho cuộc nổi dậy của quốc gia”, ông Carbonel cho biết thêm.
Ông Carbonell đã trò chuyện với hãng tin CNS trong một cuộc điện thoại vào ngày 15 tháng 7, trong đó ông mô tả tình hình trong nước ở Cuba mà ông tin rằng truyền thông thế giới đang chủ trương ôn hòa xét về mức độ nghiêm trọng và sự tàn bạo.
Ông Carbonell cũng đã chia sẻ về việc mà khoảng 50 hoặc hơn 50 phương tiện truyền thông thuộc Giáo hội liên kết với SIGNIS và các chuyên gia khác ở Cuba đang làm việc để thông báo cho thế giới về cuộc khủng hoảng đang diễn ra tại quốc gia này cùng lúc các phương tiện truyền thông nhà nước đang đưa tin. Nhiều cộng sự của SIGNIS ở Cuba làm việc trong các vị trí truyền thông của Giáo phận hoặc cho các ấn phẩm do Giáo hội tài trợ.
SIGNIS-Cuba đã đưa ra một tuyên bố vào ngày 14 tháng 7 với lời kêu gọi khẩn cấp đối với việc hòa giải, đối thoại và tôn trọng tự do ngôn luận ở Cuba. Nhóm này cũng đang kêu gọi việc trả tự do ngay lập tức cho những cá nhân bị giam giữ trong các cuộc biểu tình ôn hòa ở Cuba vào ngày 11 tháng 7.
“Những lời cầu nguyện của chúng tôi và hành động của chúng tôi với tư cách là các nhà truyền thông đang và sẽ thể hiện sự liên đới với tất cả họ cũng như với gia đình và bạn bè của họ, những người đang sống trong đau khổ và sự bất ổn khi không hề được hay biết tình trạng hiện tại của những người bị giam giữ”, theo nội dung tuyên bố.
Tuyên bố cũng cho biết thêm rằng một số thành viên trẻ của SIGNIS-Cuba cũng đã bị bắt giữ vì tham gia các cuộc vận động ôn hòa “đòi hỏi quyền tự do dân sự và giải quyết hiệu quả tình trạng thiếu lương thực và thiếu dịch vụ chăm sóc sức khỏe khi đối mặt với đại dịch COVID-19”.
Trong cuộc phỏng vấn qua điện thoại, ông Carbonell cho biết các sự kiện gần đây không hoàn toàn là các cuộc biểu tình chính trị, đồng thời cũng cho biết thêm rằng có một sự thất vọng ở Cuba đó là các Giám mục Công giáo và bản thân Đức Thánh Cha Phanxicô đã không mạnh mẽ lên tiếng phản đối việc nhà nước sử dụng bạo lực để bắt giữ, đánh đập và giam giữ thường dân.
“Nhiều người, bao gồm cả tôi, đặt hy vọng của họ vào một tuyên bố của Đức Thánh Cha Phanxicô vốn sẽ không bao giờ diễn ra, một tuyên bố chống lại lời kêu gọi bạo lực từ Chủ tịch Cuba”, theo ông Carbonell, người gốc Santa Clara, Cuba, làm việc cho một tạp chí văn hóa và là phóng viên của SIGNIS ở cấp quốc tế, cho biết.
“Điều đó thật đau đớn đối với chúng tôi, và thậm chí ngay cả khi Đức Phanxicô lên tiếng vào lúc này, khoảnh khắc đã trôi qua theo ấn tượng của nhiều người”, ông Carbonell nói.
Một số chuyên gia truyền thông của SIGNIS đã bị giam giữ bí mật nhưng sau đó được thả, Carbonell cho biết, trong khi những người biểu tình khác không nhất thiết liên quan đến SIGNIS hiện vẫn đang mất tích, gia đình của họ không thể hỏi tung tích của họ do những căng thẳng hiện tại.
“Một số thành viên không tham gia với tư cách là thành viên SIGNIS trong quá trình này, nhưng họ cũng là mối quan tâm của chúng tôi; chúng tôi không thể im lặng khi các thành viên trong tổ chức của chúng tôi bị cầm tù, và đây không phải là lần đầu tiên; một người đã bị đe dọa cách đây một tháng trước và một người khác đã bị giam giữ ở Havana gần đây”, ông Carbonell nói.
Rất ít người biểu tình đã bày tỏ quan điểm của họ theo cách bạo lực, và SIGNIS có chính sách chính thức phản đối bạo lực và sự gây hấn từ các chính phủ, từ bên ngoài và từ các thành viên của nó, ông Carbonell cho biết thêm.
Theo ông Carbonell, cảnh sát và quân đội đang sử dụng phương tiện truyền thông xã hội và các đoạn video về các cuộc biểu tình để xác định và bắt giữ các nhà lãnh đạo bất đồng chính kiến đôi khi trong các cuộc bố ráp vào tư gia của họ vào ban đêm, mà lúc đó được quay lại và được chia sẻ bởi những người dân Cuba khác chứng kiến vụ việc. SIGNIS đã chia sẻ một số video và hình ảnh với các chi nhánh ở nước ngoài.
“Điều khủng khiếp trong tình huống này là người dân Cuba là một dân tộc cực kỳ ôn hòa”, ông Carbonell nói.
“Các thế hệ của tôi chưa bao giờ chứng kiến điều gì như thế này – cuộc biểu tình quy mô lớn cuối cùng xảy ra vào ‘thời kỳ đặc biệt’ của những năm 1990, với việc cảnh sát đánh đập người dân và đe dọa những người mất việc làm và sự nghiệp – đó là điều mà chúng tôi chưa từng chứng kiến trước đây, ít nhất là thế hệ của tôi. Và điều đó quả thực vô cùng đau đớn”.
“Chúng tôi cũng nhận thấy rằng cách Chủ tịch Cuba phát biểu trên TV đã thay đổi rất nhiều kể từ ngày đầu tiên: Chúng tôi nhận thấy rằng họ (các quan chức chính phủ) đã bị phân tâm và dường như họ không biết phải làm gì; họ không mong đợi điều này vì điều này xảy ra hoàn toàn tự phát”, ông Carbonellcho biết thêm.
Liên quan đến đại dịch coronavirus, ông Carbonell cho biết nó được cho là đã xâm nhập vào Cuba thông qua ngành du lịch và lan rộng hơn nữa bởi các nhân viên khách sạn và khu nghỉ dưỡng, những người đã bị nhiễm và mang virus đến các khu vực lân cận của họ.
Và mặc dù Cuba tuyên bố đã phát triển vắc xin, ông Carbonell cho biết, ông hiện vẫn chưa được tiêm vắc xin và người dân địa phương tin rằng Cuba đang xuất khẩu kho dự trữ của mình sang một số quốc gia khác trong khi tình hình ở quê nhà ngày càng trở nên tồi tệ hơn.
“Trong bối cảnh đại dịch này, bạn không thể đặt mua những thứ mình cần từ một cửa hàng và vì vậy mọi người buộc phải đứng xếp hàng dài vô tận với những đồng xu vô dụng”, ông Carbonell nói.
“Khi mọi người phải ra ngoài và làm việc trong bối cảnh đại dịch COVID có nghĩa là tình hình kinh tế tồi tệ hơn so với vi rút, vì vậy điều đó thực sự nói lên điều gì đó”, ông Carbonell cho biết thêm.
Minh Tuệ (theo Crux)
