Đức Thánh Cha Phanxicô phát biểu trong cuộc họp tại Hội trường Vatican với các thành viên của các phong trào giáo dân vào ngày 16 tháng 9 năm 2021. Đức Thánh Cha đã trò chuyện với các tham dự viên – trực tuyến và ttrực tiếp ở Rome – trong một cuộc họp tập trung vào vấn đề quản trị có trách nhiệm trong các phong trào và các hiệp hội giáo dân (Ảnh: CNS/ Truyền thông Vatican)
Đức Thánh Cha Phanxicô đã ca ngợi các phong trào và các hiệp hội giáo dân Công giáo vì đã sống theo tinh thần Phúc Âm trong cuộc sống hàng ngày của họ và thúc đẩy giáo dục, trợ giúp xã hội và truyền bá Phúc Âm hóa ở các vùng ngoại vi trên thế giới.
Họ cho thấy “chúng ta không cần phải đợi một Linh mục đến, để vị Linh mục truyền giáo hay một nhà truyền giáo”, Đức Thánh Cha Phanxicô nói, đồng thời hoan nghênh cách mà nhiều phong trào đã làm thức tỉnh sự hiểu biết rằng tất cả những người đã được rửa tội đều có nhiệm vụ truyền giáo và trở nên một Giáo hội truyền giáo.
Tuy nhiên, cũng giống như các Dòng tu và Tu hội trên thế giới, Đức Thánh Cha Phanxicô nói, các phong trào giáo dân và hiệp hội của các tín hữu cũng dễ bị lạm dụng và gặp nhiều vấn đề, tất cả đều bắt nguồn từ việc lạm dụng quyền lực.
Tất cả các hiệp hội, chứ không chỉ một số hoặc chỉ một số hiệp hội lớn, phải học hỏi những điều mà việc quản trị tốt đòi hỏi, Đức Thánh Cha Phanxicô cho biết thêm.
Đức Thánh Cha Phanxicô đã phát biểu vào ngày 16 tháng 9 tại Hội trường của Vatican trước các tham dự viên – trực tuyến và trực tiếp tại Roma – tham dự một cuộc họp do Thánh Bộ Giáo dân, Gia đình và Sự sống tổ chức, tập trung vào vấn đề quản trị có trách nhiệm trong các phong trào và hiệp hội do giáo dân lãnh đạo. Các tham dự viên tham gia sự kiện bao gồm “những người điều hành” của các hiệp hội giáo dân, các phong trào và các cộng đồng mới.
Đức Thánh Cha Phanxicô nhắn nhủ với các tham dự viên: “Quản lý nghĩa là phục vụ. Việc thực hiện quản trị trong các hiệp hội và các phong trào là một chủ đề tôi đặc biệt bận lòng, đặc biệt là việc xem xét – điều tôi đã nói trước đây – các trường hợp lạm dụng khác nhau đã xảy ra trong những tình huống này, và nguyên nhân của chúng luôn luôn được tìm thấy trong việc lạm dụng quyền lực”.
“Đây chính là nguyên nhân – sự lạm dụng quyền lực”, Đức Thánh Cha Phanxicô nói.
Vấn đề lạm dụng quyền lực và quản trị tốt khiến Đức Thánh Cha luôn canh cánh trong lòng đến nỗi bài phát biểu ban đầu vốn đã dài 4 trang của ngài đã trở thành 5 trang khi những nhận xét ứng khẩu của ngài mở rộng ra những điểm cụ thể, đưa ra những lời giải thích và những ví dụ đầy màu sắc.
Ví dụ, để giải thích một cách rõ ràng bản chất độc hại của sự lãnh đạo cố thủ vốn từ chối trang bị cho các nhà lãnh đạo tương lai nắm quyền, Đức Thánh Cha Phanxicô nhắc lại một Dòng tu mà các thành viên lén lút gọi Bề trên của họ là “Odiobilia”, nghĩa là “đồ đáng ghét”, thay vì tên thật của vị Nữ tu đó là “Amabile”, có nghĩa là “đáng mến”, bởi vì, Đức Thánh Cha nói, “họ nhận ra rằng vị nữ tu đó là một tay ‘Hitler’ trong bộ tu phục”.
Có hai trở ngại đối với lời kêu gọi sử dụng quyền lãnh đạo như một cách để phục vụ người khác: ham muốn quyền lực và không trung thành với ơn gọi của một người Kitô hữu, nghĩa là dẫn đến một cuộc sống hai mặt không còn dành riêng cho Thiên Chúa, nhưng cho những thứ khác, trong đó luôn bao gồm tiền bạc, Đức Thánh Cha Phanxicô nói.
Cũng có thể xảy ra tình trạng bất trung với đặc sủng – vốn là quà tặng của Chúa Thánh Thần – khi người ta tự giới thiệu mình là “người giải thích duy nhất của đặc sủng” hoặc “người thừa kế duy nhất” để họ nỗ lực làm mọi cách để nắm quyền “suốt đời” hoặc tự quyết định ai là người kế vị của họ, Đức Thánh Cha Phanxicô nói.
Trong những năm qua, Vatican thường phải can thiệp, Đức Thánh Cha Phanxicô nói, không chỉ đối phó với những vụ bê bối nghiêm trọng, mà còn trong những trường hợp “ốm yếu”, khi đặc sủng sáng lập đã “suy yếu” và không thu hút được những thành viên mới.
Đức Thánh Cha nhắc nhở các cử tọa của mình về một bộ tiêu chuẩn gần đây đối với các phong trào và hiệp hội giáo dân Công giáo quốc tế. Chúng được phát hành bởi Thánh Bộ Giáo dân, Gia đình và Sự sống vào tháng Sáu và có hiệu lực từ tháng Chín. Các quy chuẩn mới áp đặt giới hạn nhiệm kỳ đối với lãnh đạo trung ương và nhiệm vụ mà tất cả các thành viên có tiếng nói trong việc lựa chọn lãnh đạo của họ như một phần trong nỗ lực bảo vệ mọi người khỏi sự lạm dụng có thể xảy ra bởi các nhà lãnh đạo của các nhóm.
Những chuẩn mực đó, vốn đã được Đức Thánh Cha Phanxicô phê chuẩn, được “dành cho tất cả mọi người, không có ngoại lệ. Không có người nào tốt hơn hoặc kém hơn, hoàn hảo hay không hoàn hảo. Mọi thực thể Giáo hội đều được mời gọi hoán cải, để nhận thức và thực hiện tinh thần vốn làm sống động các quy định được đưa ra trong sắc lệnh”, Đức Thánh Cha Phanxicô nói.
Đức Thánh Cha Phanxicô cho biết sắc lệnh mới được đưa ra do một số tình huống lặp lại nhất quán trong nhiều thập kỷ qua, cho thấy cần phải thực hiện một số thay đổi.
Để minh họa khuynh hướng này, Đức Thánh Cha Phanxicô đã chỉ ra thực tế rằng Thánh Bộ về Đời sống Thánh hiến và Hiệp hội Đời sống Tông đồ của Vatican đã bắt đầu xem xét tất cả các Dòng tu và các Tu hội được thành lập sau Công đồng Vatican II.
“Thật đáng tò mò, rất đáng tò mò”, Đức Thánh Cha Phanxicô nói, làm thế nào họ khám phá ra rằng một số lượng rất lớn các Dòng tu này “đã kết thúc trong những tình huống cực kỳ cam go – sau một cuộc thăm viếng của Tòa Thánh, họ đã kết thúc trong những tội lỗi sa đọa”, được đặt dưới sự lãnh đạo bên ngoài và hơn thế nữa.
Nghiên cứu cho thấy nó không chỉ xảy ra với các nhóm lớn hơn mà còn cả các Dòng tu nhỏ, Đức Thánh Cha Phanxicô nói, và đồng thời cũng cho biết thêm rằng các vụ bê bối không chỉ là những vụ nổi tiếng hơn mà bao gồm những điều mà các nhóm “đã gây ra để cảm thấy như một Giáo hội riêng biệt, họ có vẻ như những vị cứu tinh!”.
Đức Thánh Cha cho biết rằng ngài biết về ba Dòng tu ở quê hương Argentina của ngài đã bị bãi bỏ sau khi kết thúc trong một số tình huống “hoen ố” hoặc không trung thực.
“Họ không phải là sự cứu rỗi sao? Họ có vẻ ưa chuộng điều đó. Nhưng luôn có một đặc điểm chung đó là tính nghiêm khắc của kỷ luật. Điều này là vô cùng quan trọng” và đây là điều đã xuất hiện khi nhìn vào vài thập kỷ qua, vốn đã cho thấy rõ sự cần thiết phải thay đổi các sắc lệnh mới đối với các nhóm giáo dân, Đức Thánh Cha Phanxicô nói.
Đức Thánh Cha kết thúc bài phát biểu của mình bằng cách cảm ơn họ đã lắng nghe và đồng thời thúc giục họ cởi mở và trung thực tại cuộc họp.
“Hãy hỏi những điều anh chị em muốn đặt câu hỏi, hãy làm rõ tình huống. Đây là cuộc họp để thực hiện điều này”, Đức Thánh Cha Phanxicô nói. “Và đừng quên cầu nguyện cho tôi, bởi vì tôi rất cần những lời cầu nguyện của anh chị em. Làm Giáo hoàng không dễ dàng gì, nhưng Thiên Chúa luôn luôn nâng đỡ, Ngài luôn trợ giúp”.
Minh Tuệ (theo Crux)
