(Nguồn: trang Blog của Học viện Alphonsiana)
Sau khi xem xét bản chất và cách thức hoạt động của chủ nghĩa dân túy trong các bài viết trước đây (link 1 – link 2), giờ đây chúng ta có thể thử đánh giá nó về mặt luân lý. Chủ nghĩa dân túy rất ít được đề cập trong Giáo huấn Xã hội Công giáo (CST) vì nó chỉ mới trở thành một vấn đề chính trị rõ ràng gần đây (Fratelli Tutti, số 15 không sử dụng thuật ngữ này nhưng rõ ràng nó được dành riêng cho hiện tượng này). Những gì chúng ta tìm thấy trong Giáo huấn Xã hội Công giáo là một tầm nhìn nhất định về lĩnh vực chính trị liên quan đến việc đánh giá về mặt luân lý đối với chủ nghĩa dân túy là điều khả thi.
Trong suốt thế kỷ 20, Giáo huấn Xã hội Công giáo dần dần áp dụng một tầm nhìn về chính trị, về cơ bản, tương ứng với tầm nhìn của nền dân chủ tự do. Một số đặc điểm quan trọng của một hệ thống chính trị như vậy đó là bầu cử tự do, pháp quyền, thiện ích chung, tam quyền phân lập, tự do ngôn luận và tôn trọng các nhóm thiểu số. Một hệ thống với những đặc điểm như vậy có thể được coi là không chỉ tốt đẹp về mặt chính trị mà còn tốt đẹp về mặt luân lý.
Khi thực hiện đánh giá về mặt luân lý đối với một hình thức chủ nghĩa dân túy nhất định, chúng ta phải tự hỏi mình rằng nó tôn trọng những giá trị này ở mức độ nào. Chỉ trong những trường hợp đặc biệt, chủ nghĩa dân túy mới công khai từ chối những giá trị dân chủ này, và khi làm như vậy thì chủ nghĩa dân túy mới chuyển sang chủ nghĩa toàn trị. Thường thì chủ nghĩa dân túy hoạt động trong hệ thống dân chủ, phá hoại hệ thống từ bên trong. Trong nghiên cứu chuyên sâu của mình về chủ nghĩa dân túy, giáo sư Nadia Urbinati kết luận rằng nó “làm biến dạng” nền dân chủ bằng cách thúc đẩy sự chia rẽ, sự phân cực, phân biệt đối xử, chủ nghĩa chuyên chế và sợ hãi trước những gì lạ lẫm. Có lẽ chỉ là vấn đề về thời gian trước khi Giáo huấn Xã hội Công giáo đưa ra một quan điểm rõ ràng và chính thức hơn tố cáo sự trái ngược với luân lý của chủ nghĩa dân túy, ít nhất là ở những hình thức cực đoan của nó. Trong khi đó, một Kitô hữu thận trọng sẽ biết cách tránh xa cách làm chính trị sơ khai này.
Lm. Martin McKeever, C.Ss.R.
Minh Tuệ (theo Scala News)
