Đại hội đồng Giám mục lần thứ XVI tại Đại thính đường Phaolô VI tại Vatican, ngày 04 tháng 10 năm 2023 (Ảnh: Maria Laura Antonelli / Avalon/PHOTOSHOT/MAXPPP)
Vatican đã công bố tái tập trung vào các chủ đề sẽ được đề cập trong phiên họp Thượng Hội đồng sắp tới vào tháng 10. Các vấn đề nhạy cảm, chẳng hạn như chức Phó tế dành cho phụ nữ, sẽ bị gạt sang một bên.
Với phiên họp thứ hai và cũng là cuối cùng của Thượng Hội đồng về Hiệp hành vào tháng 10 này, Đức Thánh Cha Phanxicô đã chuyển cách tiếp cận đối với các chủ đề gây tranh cãi được thảo luận trong phiên họp đầu tiên.
Cách đây 5 tháng trước, hội nghị đã tổ chức các cuộc thảo luận từ vai trò của phụ nữ trong Giáo hội đến vai trò của các Giám mục, cũng như việc hội nhập những người đồng tính vào các cộng đồng Công giáo, các vấn đề luân lý khác nhau và hành động đối với người nghèo. Đức Thánh Cha đánh giá rằng những mối quan ngại này không thể giải quyết được trong thời gian quy định, và vào ngày 14 tháng 3, ngài đã công bố thành lập 10 nhóm làm việc có nhiệm vụ nghiên cứu các chủ đề này.
Để tránh cạm bẫy của những cuộc tranh luận bất tận, Đức Thánh Cha Phanxicô đã đảm trách việc “loại bỏ” 10 chủ đề này khỏi các cuộc thảo luận vào tháng 10 tới và thay thế chúng bằng công việc được thực hiện bởi các nhóm gồm các chuyên gia, các nhà thần học và thành viên của Giáo triều Rôma.
10 chủ đề được chọn bao gồm: “Lắng nghe tiếng kêu của người nghèo”, “tiêu chuẩn lựa chọn các ứng viên cho chức Giám mục”, “các vấn đề gây tranh cãi về giáo lý, mục vụ và luân lý” và “các vấn đề về thần học và giáo luật liên quan đến các hình thức mục vụ cụ thể” trong đó có các nữ Phó tế. Các nhóm làm việc này, được điều phối bởi ban thư ký Thượng Hội đồng, dự kiến sẽ đưa ra kết luận của họ vào tháng 6 năm 2025.
“Một cuộc đối thoại hiệp hành”
“Không thể giải quyết mọi việc trong bốn tuần”, Nữ tu Nathalie Becquart, phó Tổng thư ký Thượng Hội đồng Giám mục, giải thích. “Sự lựa chọn này tương ứng với nhu cầu giới hạn công việc của hội nghị tháng 10 vào chủ đề trọng tâm của các cuộc thảo luận này: làm thế nào để trở thành một Giáo hội hiệp hành truyền giáo”.
Việc thiết lập tiến trình này dẫn đến việc loại trừ khỏi các cuộc thảo luận vào tháng 10 tới các chủ đề nhạy cảm, chẳng hạn như các nữ Phó tế, vốn đã làm dấy lên kỳ vọng cao ở một số người Công giáo. Phương pháp này đã được Đức Thánh Cha chọn để cho phép chúc lành cho các cặp đồng tính, khi ngài chọn luật hóa vấn đề này trước kỳ họp Thượng Hội đồng lần thứ hai. Nó nhằm mục đích giảm áp lực lên quá trình này được bắt đầu từ năm 2021.
“Chúng tôi đã cảnh báo ngay từ đầu rằng không phải tất cả mọi thứ sẽ thay đổi ngay lập tức. Giáo hội không hoạt động như một cuộc cách mạng”, Nữ tu Becquart nói. “Trong các nền văn hóa phương Tây của chúng ta, nơi đôi khi tập trung vào các kết quả ngắn hạn, điều này có thể khó hiểu. Nhưng phải hiểu rằng Thượng Hội đồng này đang đưa Giáo hội vào một tiến trình dài hạn, đó là cuộc đối thoại mang tính hiệp hành của Giáo hội”.
Vì vậy, điều gì sẽ còn lại đối với 364 tham dự viên tham gia Thượng Hội đồng, những người sẽ quy tụ tại Rôma với Đức Thánh Cha từ ngày 2 đến ngày 27 tháng 10?
“Hai vấn đề trọng tâm vẫn là sự trình bày rõ ràng về sự đa dạng trong sự hiệp nhất trong Giáo hội và mối liên hệ giữa sự tham gia và thẩm quyền”, Nữ tu Becquart nhấn mạnh. Nói cách khác, đó là cách giáo dân có thể lên tiếng trong khi vẫn duy trì cơ cấu phẩm trật của Giáo hội, nơi mọi quyết định đều được đưa ra từ trên xuống.
Sự thay đổi mô hình
Việc chuẩn bị cho phiên họp Thượng Hội đồng này sẽ có sự tham gia của 5 nhóm làm việc khác, tất cả đều tập trung vào chủ đề hẹp hơn là việc quản trị Giáo hội. Trong trường hợp này, các đối tượng nghiên cứu ít thân thiện với giới truyền thông hơn nhưng không kém phần quan trọng đối với tổ chức nội bộ của Giáo hội Công giáo.
Chẳng hạn, có những cuộc thảo luận về “ý nghĩa và hình thức thừa tác vụ của vị Giám mục giáo phận”, cũng như việc giới thiệu “các cơ cấu và quy trình xác minh” đối với công việc của họ. Nó sẽ xem xét làm thế nào có thể buộc các Giám mục và Linh mục phải chịu trách nhiệm về “việc thực thi trách nhiệm của họ”. Nó cũng bao gồm vấn đề tổ chức và điều hành “các cơ quan có sự tham gia”.
Các nhóm làm việc này sẽ mang lại kết quả suy tư của họ vào tháng 7 tới. Nếu những cải cách này được thực hiện đến mức hoàn thiện, chúng sẽ đại diện cho một sự thay đổi mô hình thực sự đối với Giáo hội Công giáo – một sự chuyển đổi mà trong mọi trường hợp sẽ hoàn toàn phụ thuộc vào ý định của Đức Thánh Cha Phanxicô.
Minh Tuệ (theo La Croix)
