Đức Thánh Cha Phanxicô chủ trì cuộc họp với đại diện các Hội đồng Giám mục từ khắp nơi trên thế giới tại Vatican vào ngày 9 tháng 10 năm 2021. Cuộc họp diễn ra khi Vatican khởi động tiến trình dẫn đến cuộc họp của Thượng hội đồng Giám mục thế giới vào năm 2023 ( Ảnh: Paul Haring / CNS)
Văn phòng Vatican tổ chức hội nghị thượng đỉnh quan trọng của Vatican vào năm 2023 về Hiệp hành đã tổ chức một cuộc họp chuẩn bị vào tuần trước, đồng thời cho biết Thượng hội đồng Giám mục đã bắt đầu.
“Thượng hội đồng này được hình thành không phải như là một sự kiện sẽ diễn ra trong chốc lát, có nghĩa là tháng 10 năm 2023: Nó đã bắt đầu, và nhận thức này đã được tất cả chúng ta tham gia đại hội đồng này thừa nhận”, Oscar Elizalde, một giáo dân người Colombia, phát ngôn viên của CELAM, Hội đồng Giám mục Mỹ Latinh, cho biết. “Chúng tôi không chuẩn bị cho Thượng hội đồng, nó đã bắt đầu”.
Đại hội đồng tuần trước được chủ trì bởi một văn phòng gồm 15 người được gọi là Ban Thư ký Thượng hội đồng mà cho đến khi cuộc cải cách rất được mong đợi của Đức Thánh Cha Phanxicô đối với giáo triều Rôma được công bố vào tháng trước, được gọi là Ban Thư ký cho Thượng hội đồng Giám mục.
“Có nghĩa là, nhiệm vụ của ban thư ký là thúc đẩy tính hiệp hành trong tất cả các cơ quan tổ chức của Giáo hội, và các Thượng hội đồng [của các Giám mục] diễn ra ở Rôma do Đức Giáo hoàng triệu tập là một cách thức đưa tính hiệp hành này vào thực tế”, theo Cha Carlos Galli, trưởng khoa thần học của Đại học Giáo hoàng Argentina, và là một trong những thần học gia mà Đức Thánh Cha Phanxicô mến mộ.
Cha Galli cho biết rằng có ba giai đoạn rõ ràng trong tiến trình thượng hội đồng đang diễn ra: giai đoạn chuẩn bị, “tập trung vào việc tham vấn và lắng nghe, hoàn thiện những gì đã được thực hiện”; giai đoạn tổ chức, vốn sẽ là cuộc họp thực sự của Thượng Hội đồng Giám mục tại Vatican vào cuối năm 2023; và giai đoạn thực hiện, vốn sẽ nói về việc tiếp nhận trong các Giáo hội địa phương những điều đã được thảo luận trong hội nghị thượng đỉnh tại Rôma.
Chính thức được gọi là “Thượng Hội đồng 2021-2023 vì một Giáo hội Hiệp hành, Hiệp thông, Tham gia và Sứ vụ”, tiến trình này đã được khai mạc vào tháng 10 năm ngoái bởi Đức Thánh Cha Phanxicô tại Vatican.
Carmen Pena Garcia, Giáo sư Giáo luật tại Đại học Giáo hoàng Comillas ở Madrid, cho biết rằng “tất cả các Thượng hội đồng đều nhìn vào Giáo hội, nhưng các Thượng hội đồng mà chúng ta đã có cho đến nay nhìn vào hoạt động của Giáo hội đối với một thực tế cụ thể: Gia đình, Giới trẻ, Amazon”.
“Theo một cách thức nào đó, Thượng hội đồng này là sự trở lại với chính Giáo hội và sự hiểu biết về giáo hội, thực sự mong muốn thực hiện Công đồng Vatican II”, Giáo sư Pena nói, nhấn mạnh rằng tiến trình này có cả tính liên tục lẫn sự mới mẻ. “Tính liên tục là sự triển khai và tiếp nhận Công đồng Vatican II. Điểm mới lạ là ý tưởng về chủ đề Giáo hội đang được chú trọng rất nhiều”.
Thông qua toàn bộ quá trình này, bao gồm các cuộc tham vấn ở cấp Giáo xứ, Giáo phận, quốc gia và châu lục, “điều kiện liên quan đến Bí tích rửa tội là trung tâm điểm”, giáo sư Pena nói. Bí tích rửa tội là điều “liên kết chúng ta và làm cho chúng ta trở thành thành viên của Giáo hội, cùng chịu trách nhiệm về các hoạt động của Giáo hội, mà không làm mất đi thực tế rằng có các đặc sủng khác nhau, các sứ vụ và chức năng khác nhau”.
“Hàng Giáo phẩm có vai trò của họ, vốn là điều chính yếu, nhưng điều cũng rất quan trọng cần phải chỉ ra rằng nó không làm giảm bớt trách nhiệm của tất cả những người đã được rửa tội”, giáo sư Pena nói.
Với tư cách là một nhà Giáo luật, giáo sư Pena cho biết bà hy vọng rằng toàn bộ quá trình này sẽ giúp làm cho các tín hữu nhận thức được trách nhiệm và vai trò của họ trong Giáo hội khi cần có sự tham gia tích cực. “Và các Giám mục sẽ cho phép họ được như vậy!”.
Giáo sư Pena cũng muốn nhìn thấy sự đầy đủ của bộ Giáo luật được áp dụng, bởi vì có nhiều “kênh tham gia” vốn đã là một lựa chọn trong hơn 40 năm, nhưng không được áp dụng.
Kể từ khi Đức Thánh Cha Phanxicô được bầu chọn vào năm 2013, ngài đã triệu tập hai đại hội đồng “ngoại thường” của Thượng hội đồng Giám mục, ngoài những cuộc họp theo truyền thống được cử hành ba năm một lần. Trong nỗ lực đưa tiếng nói của toàn thể Giáo hội, chứ không chỉ riêng hàng Giáo phẩm, vào hội trường Thượng hội đồng, đã có các quy trình tham vấn và các cuộc họp tiền Thượng hội đồng, nhưng lần này, Đức Thánh Cha Phanxicô muốn đảm bảo rằng tiếng nói của tất cả những người muốn tham gia đều có thể được lắng nghe.
Trước tháng 10 năm 2023, văn phòng Thượng hội đồng dự kiến sẽ đưa ra cái mà cho đến nay vẫn được gọi là “tài liệu làm việc”, hướng dẫn chung cho các cuộc thảo luận của hội nghị thượng đỉnh kéo dài ba tuần, mặc dù các nguồn tin đã nói với Crux rằng trong số những điều được thảo luận vào tuần trước là thay đổi tên cho tài liệu này. Lần này, vấn đề sẽ không phải là về những gì Rôma nghĩ nên được thảo luận, mà là tóm tắt về những điều mà bảy đại hội đồng khu vực cho rằng nên được thảo luận.
Linh mục Emir Turu người Tây Ban Nha, Tổng thư ký của Liên minh các Bề trên Dòng tu có trụ sở tại Rôma và là thành viên của Ủy ban linh đạo của Thượng hội đồng, cho biết rằng thực tế của việc một ủy ban như vậy tồn tại là một điều mới lạ.
“Có vẻ như không thể tin được rằng điều này là điều mới mẻ”, Cha Turu nói. “Nhưng chúng tôi muốn đưa ra một âm điệu khác cho sự phân định mà tiến trình Thượng hội đồng được cho là sẽ truyền cảm hứng: Nó không phải là một cuộc tranh luận trí tuệ về các lập trường đã được đưa ra. Đó là việc cùng nhau bước vào một quá trình phân định tâm linh. Tôi tin rằng ý hướng này là điều hết sức đặc biệt. Tôi đoán rằng thời gian sẽ trả lời liệu chúng ta có thành công hay không”.
Minh Tuệ (theo Crux)
