Các thành viên tham gia hội thảo giới thiệu Viện Bất bạo động Công giáo mới (Ảnh: Vatican News)
Khi Đức Hồng y Robert McElroy và Đức Hồng y Charles Bo khánh thành Viện Công giáo Pax Christi về Bất bạo động mới tại Rôma, Đức Thánh Cha Phanxicô đã gửi lời ủng hộ và kêu gọi lòng bác ái và tinh thần bất bạo động hướng dẫn thế giới.
“Bất bạo động chủ động không phải là sự thụ động. Đó là phương pháp hiệu quả để đối đầu với cái ác tồn tại trong thế giới của chúng ta, điều thường gây ra xung đột”.
Đức Hồng y Charles Maung Bo, Tổng Giám mục Yangon, Myanmar, và Đức Hồng y Robert McElroy, Giám mục San Diego, đã tham dự lễ khánh thành Viện Bất bạo động Công giáo mới hôm Chúa nhật, do Pax Christi Quốc tế thành lập, một phong trào thúc đẩy hòa bình và bao gồm 120 tổ chức từ khắp nơi trên thế giới.
Viện có trụ sở tại Rôma này sẽ cống hiến hết mình để thúc đẩy chủ nghĩa bất bạo động như một giáo huấn cốt lõi của Giáo hội Công giáo, thực hiện sứ mệnh giúp thực hiện nghiên cứu, các nguồn lực và trải nghiệm về chủ nghĩa bất bạo động dễ tiếp cận hơn đối với cả các nhà lãnh đạo Giáo hội lẫn các tổ chức toàn cầu.
Sự kiện được tổ chức tại “Istituto Maria Santissima Bambina” ở Rôma, với sự hiện diện của Sơ Teresia Wachira, từ Viện Đức Trinh Nữ Maria, cũng như tác giả và nhà nghiên cứu nổi tiếng Tiến sĩ Maria Stephan, người điều hành sự kiện và cuộc trò chuyện.
Bất bạo động là nền tảng của Giáo hội
Trong một cuộc phỏng vấn với Vatican News trước sự kiện, Đức Hồng y McElroy đã nhấn mạnh sự khó khăn trong việc chia sẻ lý tưởng bất bạo động trong bối cảnh hiện tại, vốn đang bị hủy hoại bởi xung đột và bạo lực. “Tuy nhiên, đối với tôi, dường như đó là thông điệp duy nhất mà chúng ta có dưới ánh sáng của Tin Mừng và trong thời đại mà chúng ta đang sống”, Đức Hồng y McElroy nói.
Con đường tiến về phía trước, Đức Hồng y McElroy cho biết, là con đường “được chỉ ra bởi Fratelli Tutti”, trong đó đặt câu hỏi “làm thế nào chúng ta có thể thể hiện tình yêu mà chúng ta được kêu gọi dành cho anh chị em trên thế giới trong những tình huống khó khăn nhất này, bao gồm cả xung đột vũ trang”.
Câu trả lời cho những câu hỏi như vậy không thể là “tiếp tục chiến tranh và đáp trả bằng sự tấn công hoặc tạo ra các cuộc tấn công mới”.
Ngược lại, Đức Hồng y McElroy cho biết, câu trả lời phải “nằm trong sự sẵn lòng thực hiện các bước đi và đôi khi chấp nhận rủi ro để đạt được hòa bình, gìn giữ hòa bình hoặc tăng cường hòa bình”. Trong đó, “lời kêu gọi của Phúc Âm” được thể hiện, phác họa một định nghĩa về tinh thần bất bạo động có khả năng tránh xa sự thụ động đơn thuần trước những sự tàn ác của thế giới.
Đừng nhầm lẫn, vị Hồng y người Mỹ lưu ý, bất bạo động “không giải quyết được mọi vấn đề” nhưng vẫn tồn tại như “lập trường nền tảng mà Giáo hội nên có, bắt nguồn từ truyền thống ban đầu của chúng ta trong đời sống Giáo hội, và chắc chắn được Đức Thánh Cha Phanxicô nêu rõ một cách rất hiệu quả và nhất quán”.
Bất bạo động đại diện cho “nền tảng” của Giáo hội và “chứng tá cùng những nỗ lực của Giáo hội phải có xu hướng hỗ trợ những tình huống xung đột cụ thể trên thế giới”. Điều này sẽ liên quan đến một nhiệm vụ “khó khăn”, “không phải lúc nào cũng hiệu quả”, nhưng vẫn là “đường lối của Kitô giáo về bản chất”.
Thông điệp của Đức Thánh Cha Phanxicô
Cuộc trò chuyện giữa bốn diễn giả được mở đầu bằng bài phát biểu ngắn của Đức Tổng Giám mục Giovanni Ricchiuti, Chủ tịch Pax Christi tại Ý, người đã công bố lời chào của Đức Thánh Cha Phanxicô. Vị Giám chức cho biết Đức Thánh Cha “hài lòng với sáng kiến đáng khen ngợi” và mong muốn “một sự tuân thủ mới đối với các giá trị hòa bình và tình huynh đệ” đối với những người tham gia sự kiện.
Đức Thánh Cha Phanxicô, vị Tổng Giám mục cho biết, đã thúc giục mọi người cùng nhau nỗ lực làm việc “để bảo vệ quyền của mọi loài thọ tạo”, cũng như cố gắng trở thành “những người xây dựng một xã hội được xây dựng trên tình yêu thương lẫn nhau”.
“Chớ gì lòng bác ái và tinh thần bất bạo động hướng dẫn thế giới và cách chúng ta đối xử với nhau”, Đức Thánh Cha nói trong thông điệp của mình.
Hòa bình được xây dựng trên tinh thần bất bạo động là không thể lay chuyển
Người đầu tiên phát biểu là Đức Hồng y Bo, người đã khám phá hình ảnh Chúa Giêsu, “Hoàng tử Hòa bình”, cùng với những “Tông đồ hòa bình” vĩ đại khác: Mahatma Gandhi và Martin Luther King”.
Họ thúc giục chúng ta “hãy tiến bước với lòng can đảm, hướng đến một vùng đất hứa, nơi mà mọi anh chị em đều được sống trong phẩm giá, hòa bình và thịnh vượng”. Đức Hồng y Bo đã nhắc lại những đau khổ của người dân Israel, Palestine và Ukraine, cũng như những người dân ở quê hương Myanmar của ngài.
“Chúng ta được kêu gọi dừng lại và suy ngẫm: Chúng ta có thể tiếp tục con đường hủy diệt này không?”, Đức Hồng y Bo tự hỏi. “Hay chúng ta, với tư cách là một gia đình nhân loại, phải thực hiện một sự thay đổi sâu sắc từ mô hình chiến tranh và bạo lực sang mô hình hòa bình và bất bạo động?”.
Tiếp nối khái niệm mà Đức Hồng y McElroy đã nêu ra, Đức Hồng y Bo đã giải thích rằng “việc Chúa Giêsu từ chối bạo lực không phải là sự yếu đuối; Ngài tuyên bố rằng tình yêu mạnh hơn lòng căm thù, hòa bình tồn tại lâu hơn chiến tranh, và đồng thời nhấn mạnh rằng công lý, khi được xây dựng trên nền tảng bất bạo động, thì không thể lay chuyển. Như Ngài đã nói với chúng ta trong Bát Phúc: ‘Phúc cho những ai xây dựng hòa bình, vì họ sẽ được gọi là con Thiên Chúa’”.
Trong bối cảnh này, việc thành lập Viện “sẽ giúp chúng ta khôi phục lại tinh thần bất bạo động của Chúa Giêsu, rút ra từ sự khôn ngoan của suy tư thần học, các chiến lược thực tế để giải quyết bạo lực và quan trọng nhất là những trải nghiệm sống của các cộng đồng thiểu số hiện thân cho lời kêu gọi hòa bình triệt để này”.
Một giấc mơ có thể trở thành sự thật
Nữ tu Teresia Wachira đã nhắc lại rằng nền tảng của chủ nghĩa bất bạo động là “chào đón mọi người, thậm chí ngay cả kẻ thù”. Nữ tu Wachira cho biết đây là bài học mà Sơ đã học được từ những năm tháng thơ ấu ở Kenya, thông qua ký ức về lời dạy của mẹ mình, trái ngược với những quan niệm mà Sơ học được ở trường đại học.
“Chúng tôi đang thảo luận về bạo lực giới, và người ta nói rằng đàn ông đánh vợ là điều bình thường”, Nữ tu Wachira nói. “Điều này là do văn hóa của chúng tôi nói rằng khi đàn ông đánh vợ, tức là anh ta yêu vợ. Và tôi tự hỏi, làm sao có thể như vậy được?”.
“Thường thì trong văn hóa châu Phi, nơi tôi có thể lên tiếng, bạo lực có cấu trúc có thể trở thành chuẩn mực”, Nữ tu Wachira cho biết.
Điều phối viên sự kiện, Tiến sĩ Maria Stephan, sau đó đã mời Đức Hồng y McElroy phát biểu, và ông chỉ ra rằng chủ nghĩa bất bạo động vẫn là “một giấc mơ”, nhưng là điều “tốt hơn nhiều so với cơn ác mộng mà chúng ta đang trải qua ngày nay, thứ đang hủy hoại con người và các mối quan hệ của họ”.
Bất kỳ ai tham gia vào các hoạt động của Viện sẽ “mơ ước” và giúp người khác nhận ra cách thức bất bạo động “có thể hoạt động hiệu quả”.
“Đây là trở ngại lớn”, theo Đức Hồng y McElroy. “Mọi thứ vẫn chỉ là một giấc mơ. Thay vào đó, chúng ta phải nói rằng nó có thể trở thành hiện thực”.
Các buổi hội thảo đầu tiên của Viện
Là một phần trong các hoạt động của Viện, các nhà thần học, các nhà nghiên cứu và những người thực hành chủ chốt tinh thần bất bạo động sẽ được mời trở thành cộng sự viên của Viện, làm việc trong các lĩnh vực như tinh thần bất bạo động theo tinh thần Tin Mừng, các hoạt động thực hành bất bạo động và quyền lực chiến lược, cũng như những trải nghiệm theo bối cảnh của chủ nghĩa bất bạo động.
Các thành viên của Hội đồng cố vấn bao gồm María Clara Bingemer, giáo sư khoa Thần học tại Đại học Công giáo Giáo hoàng Rio de Janeiro ở Brazil, Đức Tổng Giám mục Peter Chong Địa phận Suva, Fiji và Erica Chenoweth, với tư cách là trưởng khoa và giáo sư tại Đại học Harvard, được coi là một chuyên gia hàng đầu về chủ nghĩa bất bạo động chiến lược.
Sớm nhất là vào tháng 10 năm 2024, sau những cân nhắc về chủ đề bất bạo động được báo cáo bởi Đại hội đồng thường kỳ lần thứ 16 của Thượng Hội đồng, Viện sẽ tổ chức các hội thảo đề cập đến các vấn đề này liên quan đến cả việc tự vệ và quản lý xung đột trên quy mô lớn.
Thiên Ân (theo Vatican News)
