Một người mẹ cùng với con gái đeo khẩu trang bảo hộ đang xin tị nạn ở Hoa Kỳ tại một trại tập trung cho người di cư ở Matamoros, Mexico, ngày 1 tháng 4 năm 2020, trong đại dịch COVID-19. (Ảnh: CNS / Go Nakamura, Reuters)
Các Ủy ban Di dân Công giáo của Mexico, Guatemala và Honduras đã kêu gọi chấm dứt việc trục xuất trong bối cảnh của cuộc khủng hoảng COVID-19, đồng thời cho biết rằng thực tế đã phơi bày một nhóm dễ bị tổn thương trước các rủi ro về vấn đề y tế và an ninh – đặc biệt là những người được gửi đến các quốc gia mà họ không phải là công dân.
Trong một tuyên bố được đưa ra nhân dịp lễ Phục sinh vào dịp vào cuối tuần 11-12 tháng 4, các Ủy ban Di dân đã kêu gọi việc trả tự do cho những người di cư bị giam giữ trong các trại giam trong khi các trường hợp của họ đang được xử lý, với lý do y tế và nhân đạo. Họ cũng yêu cầu các chính phủ “thúc đẩy các hành động cụ thể để bảo vệ quyền của những người di cư và những người tị nạn” và “không chính trị hóa” cuộc khủng hoảng coronavirus.
“Chúng tôi lo ngại rằng Mexico … đang cho phép quốc gia láng giềng ở phía bắc trục xuất công dân của bất kỳ quốc gia nào vào lãnh thổ của mình, bao gồm nhiều người không có (hoặc đã nhận) thủ tục tố tụng hợp pháp và không cung cấp cho họ các biện pháp bảo vệ cần thiết”, tuyên bố cho biết. Bên cạnh đó, “toàn bộ các gia đình” đã được gửi đến các thị trấn biên giới nguy hiểm của Mexico “vào tất cả những khung giờ vào ban đêm, khiến cho họ trở thành những con mồi dễ dàng cho bọn tội phạm có tổ chức”.
“Thật đáng lo ngại, việc trục xuất các công dân không phải là người Mexico khỏi Hoa Kỳ, những người mà Mexico đã tiếp nhận mà không cung cấp thị thực hợp pháp tại quốc gia này”, tuyên bố tiếp tục.
“Mexico … tiếp tục trục xuất các công dân Trung Mỹ, đặc biệt là những người Honduras, sang Guatemala, vi phạm luật pháp quốc tế và khiến những công dân người Honduras này không có bất kỳ sự bảo vệ nào”.
Trước cuộc khủng hoảng COVID-19, các quốc gia ở phía nam Hoa Kỳ đã thực thi việc thực thi nhập cư chặt chẽ hơn, thường là do sự thúc giục của chính phủ Hoa Kỳ. Hoa Kỳ, trong khi đó, đã tăng cường quá trình xin tị nạn và bắt đầu chuyên chở qua Trung Mỹ những người đã đến các cảng nhập cảnh của Hoa Kỳ đến Guatemala, để xin tị nạn ở đó.
Các tổ chức Công giáo làm việc về vấn đề di cư cho biết rằng hoạt động này đã giảm dần trong đại dịch coronavirus, nhưng đồng thời cũng cho biết rằng họ không thể chăm sóc cho những người di cư đã trên đường hoặc đã bị trục xuất sang các quốc gia khác.
Cơ sở tạm trú dành cho những anh chị em di cư đã đóng cửa do lo ngại về vấn đề y tế, nhưng cho phép những người đang cư trú được vẫn tiếp tục lưu trú để tự cách ly ở đây, theo ông Alberto Xicotencatl, giám đốc cơ sở tạm trú của Giáo phận tại Saltillo, cách biên giới với bang Texas của Hoa Kỳ khoảng 190 dặm.
“Mọi người đến biên giới Hoa Kỳ và nhận ra rằng vấn đề an ninh ở đây được đảm bảo nhưng lại không thể tiếp cận nó, vì vậy họ muốn quay lại”, ông Xicotencatl nói, đồng thời giải thích rằng nhiều người đã cố gắng đến Hoa Kỳ quay trở về và gõ cửa cơ sở trú ẩn của chúng tôi.
Những người đến cơ sở trú ẩn của chúng tôi được cung cấp thực phẩm và sự tư vấn, nhưng không được phép vào, ông Xicotencatl nói.
Cục Hải quan và Bảo vệ Biên giới Hoa Kỳ cho biết vào ngày 9 tháng 4 rằng họ đã “trục xuất” 6.319 người “về quốc gia quá cảnh cuối cùng của họ”, sử dụng các biện pháp y tế công cộng khẩn cấp được thực hiện vào ngày 21 tháng 3. Quốc gia quá cảnh cuối cùng đó là Mexico trong tất cả trừ 13 trường hợp, theo số liệu của chính phủ.
Cơ sở trú ẩn của Dòng Scalabrini dành cho người di cư ở thành phố Guatemala cho biết trong một tuyên bố vào hồi tháng 3 rằng họ sẽ ngừng tiếp nhận những người di cư được gửi trở về từ Hoa Kỳ để xin tị nạn ở Guatemala, đồng thời cho biết rằng họ thiếu các nguồn lực để xử lý các vấn đề tiềm ẩn về y tế.
Nữ tu Nyzelle Juliana Donde thuộc Dòng Scalabrinian, Giám đốc Ủy ban Di dân trực thuộc Hội đồng Giám mục Hondura, đã phát biểu với CNS rằng đội ngũ của Sơ đã phục vụ và chăm sóc cho cả chục chuyến bay trục xuất kể từ khi chỉ thị cách ly trên toàn quốc được công bố vào ngày 16 tháng 3.
“Hơn 1.000 người di cư đã ghé thăm trung tâm di dân ở San Pedro Sula và thường không có cách nào để về nhà với gia đình của họ”, theo Nữ tu Donde, một trong 6 người ký tuyên bố của các Ủy ban Di dân.
“Điều đó khiến cho những người di cư gặp nguy hiểm cùng với những người làm việc với họ”, Nữ tu Donde nói.
Minh Tuệ (theo America)
