Đức Giám mục Luis Marín de San Martín là một trong những nhân vật chủ chốt của Thượng Hội đồng về Hiệp hành. Đức Thánh Cha Phanxicô đã bổ nhiệm ngài làm Phó Tổng Thư ký Thượng Hội đồng về Hiệp hành (Ảnh được cung cấp bởi Đức Giám mục Marín)
Đức Giám mục Luis Marín de San Martín là một trong những nhân vật chủ chốt của Thượng Hội đồng về Hiệp hành. Đức Thánh Cha Phanxicô đã bổ nhiệm ngài làm Phó Tổng thư ký của sự kiện này, điều mà vị Giám chức người Tây Ban Nha cho biết ngài đã trải nghiệm như là “một lời đề nghị ân sủng” và một lời kêu gọi “hoán cải cá nhân”.
Với cuộc họp gần đây tại Rôma đã kết thúc và văn bản chung kết đã được ban hành, vị Giám chức đã nhấn mạnh trong cuộc trò chuyện với ACI Prensa, đối tác tin tức tiếng Tây Ban Nha của CNA, rằng tính Hiệp hành “là một chiều kích cấu thành của Giáo hội”, do đó, mặc dù hội nghị đã kết thúc, “tiến trình vẫn tiếp tục”.
Vị Giám chức lưu ý rằng chiều kích này “không phải là một thành tựu” hay điều gì đó đạt được, nhưng “nó hiện hữu và luôn hiện hữu”. Ngài khẳng định rằng “Giáo hội ‘mang tính Hiệp hành” và trong giai đoạn “thực hiện” này, do đó, mục đích là phát triển chiều kích này, “để đạt được những kết quả và làm cho nó trở nên cụ thể trong đời sống của Giáo hội”.
Đối với vị Tu sĩ Dòng Augustinô, văn kiện chung kết “không phải là một cuốn sách hướng dẫn về các biện pháp hay một bộ luật”, mà đúng hơn là “nó mở ra những cánh cửa, chỉ ra những con đường để đi và khuyến khích các tiến trình” với “nhiều tốc độ, sự phát triển và biểu hiện cụ thể khác nhau, vì có những khác biệt về mặt địa lý và văn hóa”, mặc dù có cùng “kho tàng đức tin: một Thiên Chúa, một đức tin, một phép rửa”.
Trong 4 năm này, Đức Giám mục Marín giải thích, ngài đã cố gắng “lắng nghe tiếng nói của Chúa Thánh Thần để phân định cách thức làm thế nào để trung thành với Chúa và cách sống và làm chứng cho Tin Mừng trong thế giới ngày nay”.
Ngài cũng hình dung đây là cơ hội để đổi mới sâu sắc, “xuất phát từ kinh nghiệm về Chúa Kitô phục sinh” và cũng hướng đến sứ mạng trong thế giới ngày nay, đón nhận sự đa dạng văn hóa và những thách thức khác nhau, “nhưng luôn luôn trong tinh thần hiệp thông”.
Sửa đổi Giáo luật theo ‘chìa khóa Hiệp hành’
Về đề xuất của văn kiện chung kết để sửa đổi Giáo luật theo “chìa khóa Hiệp hành”, Đức Giám mục Marín tuyên bố rằng “Bộ Giáo luật là một công cụ thực tế”. Theo nghĩa này, ngài nhắc lại rằng “kho tàng đức tin không thay đổi, nhưng luật lệ của Giáo hội Công giáo đang được đổi mới, để chúng thích ứng tốt hơn và hữu ích hơn trong sứ mệnh cứu độ đã được trao phó cho Giáo hội”.
“Chúng tôi yêu cầu sửa đổi bộ luật năm 1983, có tính đến sự phát triển hiện tại của Giáo hội, để có thể cung cấp các hình thức, cấu trúc và thủ tục theo hướng Hiệp hành”, ngài giải thích.
Trong một tuyên bố với ACI Prensa, vị Giám chức cho biết “có một ủy ban gồm các luật sư về Giáo luật đang làm việc” để xem xét các cơ cấu và quy trình hiện có để chúng hiệu quả hơn.
Trong số các chủ đề được xem xét, Đức Giám mục Marín đã đề cập đến “bản chất bắt buộc của các Hội đồng mục vụ Giáo phận và Giáo xứ; phát triển các cách thức cộng tác của giáo dân, do đó tích hợp nhiều Thừa tác vụ khác nhau; mở rộng khả năng của giáo dân thực hiện các Thừa tác vụ” hoặc thiết lập “các cơ cấu khu vực hoặc lục địa mới, chẳng hạn như các Hội đồng Giáo hội”, cũng như “xác định cách thức thực hiện tính minh bạch, trách nhiệm giải trình và đánh giá”.
Sự tham gia lớn hơn ‘mà không tục hóa giáo sĩ hoặc giáo sĩ hóa giáo dân’
Một kết quả khác của Thượng Hội đồng về Hiệp hành là yêu cầu giáo dân tham gia nhiều hơn vào “các tiến trình đưa ra quyết định” và điều này phải được thực hiện thông qua các cơ cấu và thể chế mang tính Hiệp hành mới.
Đối với vị Giám chức, sự tham gia của giáo dân không phải là một sự nhượng bộ “mà là kết quả của phép rửa tội”, vì vậy “họ phải đảm nhận mọi trách nhiệm tương ứng với họ, mà không tục hóa giáo sĩ hoặc giáo sĩ hóa giáo dân”.
Phó Tổng thư ký của Thượng Hội đồng Giám mục nhấn mạnh rằng mọi người đã chịu phép rửa tội “phải cảm thấy được tham gia vào đời sống và sứ mạng của Giáo hội và tham gia vào việc phân định để đưa ra quyết định, tìm kiếm lợi ích cho Giáo hội”. Ông chỉ ra rằng, một trách nhiệm đồng trách nhiệm được phân biệt, vì “mỗi người tham gia theo các chức vụ và chức năng khác nhau của mình”.
Một sự đồng trách nhiệm được phân biệt, vì “mỗi người tham gia theo chức năng và nhiệm vụ khác nhau của mình”, Đức Giám mục Marín nói.
Thẩm quyền đồng nghĩa với sự phục vụ
Nhắc đến lời của Đức Thánh Cha Phanxicô, Đức Giám mục Marín chỉ ra rằng “mô hình không phải là kim tự tháp, cũng không phải hình cầu, mà là khối đa diện”.
“Đức Giám mục và Cha xứ, để đưa ra quyết định, có nhiệm vụ tham khảo và lắng nghe ý kiến để phân định, sao cho các cơ quan tham gia phải tồn tại và hoạt động. Sau đó, họ sẽ đưa ra các quyết định tương ứng với họ theo chức vụ của họ và họ sẽ giải thích các quyết định đã đưa ra”.
Đức Giám mục Marín nhấn mạnh sự cần thiết phải làm rõ các quy trình đưa ra quyết định và tinh thần đồng trách nhiệm, vì có những vấn đề “mà quyết định chỉ thuộc về Giám mục hoặc Cha xứ và những vấn đề khác có thể được đưa ra trong những trường hợp khác”.
Tuy nhiên, “cần phải làm rõ các quy trình đưa ra quyết định và tinh thần đồng trách nhiệm”, vị Giám chức nói thêm.
“Thẩm quyền trong Giáo hội phải luôn được hiểu và thực hiện như một sự phục vụ. Tương tự như vậy, điều quan trọng là phải ghi nhớ nguyên tắc bổ trợ; các vấn đề phải được giải quyết ở cấp độ gần nhất với những người có liên quan”, Phó Tổng thư ký của Thượng Hội đồng Giám mục giải thích.
‘Không có gì ngăn cản phụ nữ nắm giữ các chức vụ trong Giáo triều Rôma’
Về vấn đề liên quan đến sự tham gia của phụ nữ trong Giáo hội, theo Đức Giám mục Marín, tài liệu đề xuất, trước hết, “phụ nữ cần đảm nhận vai trò thích hợp của mình trong Giáo hội, bao gồm cả việc tham gia vào các Thừa tác vụ”, đồng thời lưu ý rằng cho đến gần đây, “đáng ngạc nhiên là các Thừa tác vụ giáo dân chỉ dành cho nam giới”.
Đức Giám mục Marín minh định rằng điều tương tự cũng áp dụng cho các vị trí có trách nhiệm, “có thể do giáo dân đảm nhiệm, bất kể là nam hay nữ”.
Vị Giám chức cho biết rằng ở một số nơi, “phụ nữ đảm nhiệm nhiều nhiệm vụ mục vụ và hành chính, cũng như việc quản trị, và việc theo đuổi hướng đi này là phù hợp hơn nữa”.
Liên quan đến đoạn 60 của văn kiện chung kết của Thượng Hội đồng, Đức Giám mục Marín cho biết văn kiện này “cũng nêu lên vấn đề về chức Phó tế, là một Thừa tác vụ do chức thánh chứ không phải là Thừa tác vụ dành cho giáo dân. Rõ ràng là có các nữ Phó tế trong Giáo hội sơ khai. Nhưng đó có phải là một Thừa tác vụ do chức thánh không? Chức năng của họ là gì? Có giống nhau trong tất cả các Giáo hội địa phương không? Để khám phá thêm vấn đề này, Đức Thánh Cha Phanxicô đã bổ nhiệm 2 ủy ban. Công việc nghiên cứu vấn đề này vẫn đang tiếp tục”, ngài lưu ý.
Về vấn đề này, Đức Giám mục Marín nhấn mạnh rằng “điều quan trọng cần lưu ý là điều này không đồng nghĩa với việc tiếp cận chức Linh mục và chức Giám mục; chỉ có chủ đề về chức Phó tế đang được nghiên cứu, vốn là một cấp độ của Bí tích Truyền chức thánh, nhưng, như Công đồng [Vatican II] nhắc lại, không hướng đến chức Linh mục mà hướng đến chức thánh (các Phó tế không phải là Linh mục, cũng như các Linh mục và Giám mục). Thượng hội đồng yêu cầu làm rõ thêm”, vị Giám chức chỉ ra.
Các buổi cử hành phụng vụ như một biểu hiện của tính Hiệp hành
Một trong những đoạn văn nhận được nhiều phiếu chống nhất là đoạn số 27 về “nghiên cứu cách biến các nghi lễ phụng vụ thành biểu hiện của tính Hiệp hành”. Đề xuất này nhận được 312 phiếu thuận (87,8%) và 43 phiếu chống (12,1%).
“Do tầm quan trọng của mối quan hệ giữa phụng vụ và tính Hiệp hành”, Đức Giám mục Marín tiếp tục, “nên chúng tôi đề xuất thành lập một nhóm nghiên cứu với nhiệm vụ làm cho các buổi cử hành phụng vụ thể hiện tính Hiệp hành rõ nét hơn”.
“Theo quan điểm của tôi”, Đức Giám mục Marín tiếp tục, “trước hết nó đề cập đến ba hướng nghiên cứu sâu hơn: làm thế nào để củng cố sự hiệp thông, để những người tham dự cử hành phụng vụ là cộng đồng hiệp nhất trong Chúa Kitô phục sinh chứ không phải là tổng hợp của những cá nhân rời rạc, vô danh và đơn độc; làm thế nào để thúc đẩy sự tham gia khác biệt, tránh coi mình chỉ là những khán giả; làm thế nào để cuốn hút tất cả chúng ta vào sứ mạng chung, vào công cuộc truyền giáo. Tóm lại, tôi tin rằng chìa khóa nằm ở cách sống và hiện thực hóa tình yêu (caritas), điều xác định chúng ta là người Kitô hữu”.
‘Vượt qua não trạng quyền lực và phát triển tinh thần phục vụ’
Đức Giám mục Marín cũng lưu ý rằng Đại hội đồng đã yêu cầu “làm rõ tiêu chí lựa chọn Giám mục và cách thức Giáo hội địa phương nên tham gia vào quá trình lựa chọn”.
Theo hướng này, ngài chỉ ra rằng “cần phải vượt qua não trạng ‘quyền lực’ và phát triển tinh thần ‘phục vụ’. Chắc chắn rằng nhóm càng khép kín thì nguy cơ của chủ nghĩa tinh hoa càng lớn, đó là lý do tại sao cần có sự tham gia nhiều hơn của dân Chúa”.
Tuy nhiên, Đức Giám mục Marín nhấn mạnh rằng có những khó khăn thực tế, đặc biệt là ở các Giáo phận lớn, nơi mà sự am hiểu về các ứng viên có thể bị hạn chế. “Những khó khăn khác mà chúng ta nhận thấy trong quá trình tham gia: chỉ có các tín hữu? Những người thực hành đức tin? Tất cả mọi người? Cũng như trong cách tiến hành tham vấn, tránh các chiến dịch bầu chọn và áp lực từ các nhóm có tổ chức”.
“Nguyên tắc rất rõ ràng: mở rộng sự tham vấn và cho phép sự tham gia nhiều hơn. Nhưng cần phải có một nghiên cứu sâu rộng, tiến hành một cách thong thả. Đó là lý do tại sao Đức Thánh Cha Phanxicô đã thành lập một nhóm làm việc về chủ đề này. Chúng ta hãy chờ đợi kết luận của nhóm”, Đức Giám mục Marín chỉ ra.
‘Kho tàng đức tin không thay đổi và không thể thay đổi’
Đối với những người “với thiện chí, lo sợ về sự thay đổi trong Giáo lý, họ đã nhận thấy rằng điều này không đúng. Kho tàng đức tin không thay đổi và không thể thay đổi. “Vấn đề là phải đi sâu hơn vào vấn đề, xây dựng cách diễn đạt và phát triển nó trong thời điểm hiện tại, như Giáo hội đã làm trong suốt lịch sử của mình”, Đức Giám mục Marín khẳng định.
“Tiến trình Hiệp hành phát sinh từ hoạt động của Chúa Thánh Thần và nhất thiết đòi hỏi sự hoán cải của con tim. Nếu không, chúng ta sẽ không hiểu được gì cả. Sợi chỉ chung liên kết các phần khác nhau của văn kiện, trên thực tế, là lời mời gọi hoán cải: được Chúa Thánh Thần kêu gọi hoán cải; hoán cải trong các mối tương quan; hoán cải trong các tiến trình; hoán cải trong sự kết nối; hoán cải vì sứ vụ. Đối với điều này, tình yêu thực sự là sợi chỉ chung”, Đức Giám mục Marín kết luận.
Minh Tuệ (theo CNA)
