Đức Thánh Cha Phanxicô phát biểu trong cuộc họp báo trên chuyến bay của Giáo hoàng trên chuyến bay trở về Rôma sau khi thăm đảo Síp và Hy Lạp, vào ngày 6 tháng 12 năm 2021 (Ảnh: AFP)
Hôm thứ Hai, Đức Thánh Cha Phanxicô cho biết rằng một tài liệu bị rút lại không khuyến khích các nhân viên của Ủy ban châu Âu sử dụng từ “Giáng Sinh” là một “hành động lỗi thời lạc hậu”.
Đức Thánh Cha Phanxicô đã được yêu cầu bình luận về tài liệu nội bộ dài 32 trang, được gọi là “#Liên minh bình đẳng. Hướng dẫn của Ủy ban Châu Âu về Truyền thông bao gồm”, cuộc họp báo trên chuyến bay trên đường từ Hy Lạp đến Ý vào ngày 6 tháng 12.
Đức Thánh Cha lưu ý rằng một loạt ý thức hệ tư đã nỗ lực khơi dậy nguồn gốc Kitô giáo của Châu Âu.
“Quý vị đề cập đến tài liệu của Liên minh Châu Âu về Lễ Giáng sinh …đây là một hành động lỗi thời lạc hậu”, Đức Thánh Cha Phanxicô nói.
“Trong lịch sử, nhiều chế độ độc tài đã nỗ lực làm điều đó. Hãy nghĩ đến Napoléon: từ đó … Hãy nghĩ đến chế độ độc tài của Đức Quốc xã, chế độ cộng sản … đó là kiểu cách của một chủ nghĩa thế tục đã bị suy yếu… Nhưng đây là thứ xuyên suốt đã không có tác dụng”.
Hướng dẫn của Ủy ban Châu Âu kêu gọi các quan chức “tránh giả định rằng tất cả mọi người đều là Kitô hữu”. Ủy ban này là cơ quan hành pháp của Liên minh châu Âu, một khối chính trị và kinh tế gồm 27 quốc gia thành viên.
“Không phải tất cả mọi người đều mừng các ngày lễ của Kitô giáo, và không phải tất cả mọi Kitô hữu đều mừng những ngày lễ này vào những ngày giống nhau”, tài liệu cho biết.
Hướng dẫn đã khuyến khích nhân viên có trụ sở tại thủ đô Brussels của Bỉ và Luxembourg tránh những cụm từ như “Thời điểm lễ Giáng sinh có thể gây căng thẳng” và thay vào đó nói rằng “Thời gian nghỉ lễ có thể gây căng thẳng”.
Bà Helena Dalli, Cao ủy Liên minh Châu Âu về Bình đẳng, đã đưa ra các hướng dẫn vào ngày 26 tháng 10 nhưng đã thông báo vào ngày 30 tháng 11 rằng bà đã thu hồi các hướng dẫn đó.
Bà Dalli cho biết: “Đó không phải là một tài liệu hoàn thiện và không đáp ứng tất cả các tiêu chuẩn chất lượng của ủy ban. Các hướng dẫn rõ ràng cần phải được nghiên cứu kỹ lưỡng hơn. Do đó, tôi rút lại các hướng dẫn và sẽ làm việc thêm về tài liệu này”.
Phát biểu với các nhà báo hôm thứ Hai, Đức Thánh Cha Phanxicô nhấn mạnh rằng EU nên giữ vững lý tưởng của các nhà sáng lập, những người bao gồm những người Công giáo cam kết như Robert Schuman và Alcide De Gasperi, người được Đức Thánh Cha trích dẫn trong một bài phát biểu quan trọng về dân chủ ở Athens vào ngày 4 tháng 12.
“Liên minh châu Âu phải tiếp thu những lý tưởng của các nhà sáng lập, đó là những lý tưởng về sự thống nhất, sự vĩ đại, và hãy cẩn thận để không đi theo đường lối của thực dân hóa ý thức hệ”, Đức Thánh Cha Phanxicô phát biểu với các phóng viên vào cuối chuyến viếng thăm đảo Síp và Hy Lạp kéo dài 5 ngày của mình.
“Điều này có thể dẫn đến việc chia rẽ các quốc gia và khiến Liên minh Châu Âu thất bại. Liên minh châu Âu phải tôn trọng từng quốc gia vì nó được cấu trúc bên trong, nhiều quốc gia khác nhau, và không muốn làm cho các quốc gia đồng nhất”.
“Tôi không nghĩ Liên minh Châu Âu sẽ làm điều đó, đó không phải là ý định của nó, nhưng hãy cẩn thận, bởi vì đôi khi họ đến, và họ loại bỏ những dự án như thế này ra khỏi đó và họ không biết phải làm gì, tôi không biết điều gì xuất hiện trong tâm trí…”
“Không, mỗi quốc gia đều có đặc thù riêng biệt, nhưng mỗi quốc gia đều cởi mở với những quốc gia khác. Liên minh châu Âu: chủ quyền của nó, chủ quyền của những người anh em trong một thể thống nhất tôn trọng tính cá nhân của mỗi quốc gia. Và hãy cẩn thận để không trở thành phương tiện của sự thực dân hóa ý thức hệ. Đó là lý do tại sao vấn đề về Lễ Giáng Sinh là một hành động lỗi thời”.
Ngay trước khi tài liệu hướng dẫn bị rút lại, Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh đã chỉ trích gay gắt tài liệu này.
Trong một cuộc phỏng vấn được Vatican News công bố vào ngày 30 tháng 11, Đức Hồng y Pietro Parolin cho biết rằng tài liệu này đã “đi ngược lại thực tế” bằng cách hạ thấp nguồn gốc Kitô giáo của châu Âu.
Các Giám mục Công giáo của Châu Âu đã hoan nghênh việc rút lại tài liệu này.
Ủy ban của Hội đồng Giám mục của Liên minh Châu Âu (COMECE) cho biết rằng họ “không thể không lo ngại về ấn tượng rằng một thành kiến chống tôn giáo đã trở nên tiêu biểu cho một số đoạn văn của tài liệu soạn thảo”.
Đức Thánh Cha Phanxicô cũng đã được hỏi trong cuộc họp báo, sau đó được đăng trên kênh YouTube của Vatican, về việc liệu ngài có đang đề cập đến các quốc gia cụ thể khi nói về “rút lui khỏi nền dân chủ” trong một bài phát biểu tại Dinh Tổng thống ở Athens vào thứ Bảy tuần trước hay không.
Đức Thánh Cha trả lời rằng ngài tin rằng có hai mối đe dọa chính đối với nền dân chủ: “chủ nghĩa dân túy” và khynh hướng hướng tới “một hình thức chính phủ siêu quốc gia”.
Đức Thánh Cha Phanxicô trong buổi trò chuyện trên máy bay với các nhà báo (Ảnh: Truyền thông Vatican)
Đức Thánh Cha Phanxicô nói: “Tôi đang nghĩ đến một chủ nghĩa dân túy vĩ đại của thế kỷ trước, chủ nghĩa Quốc xã, một chủ nghĩa dân túy, vốn bảo vệ các giá trị quốc gia, như người ta đã nói, đã dẫn đến sự hủy diệt đời sống dân chủ, thực sự là tồn tại bằng sự chết chóc của người dân, khi trở thành một chế độ độc tài đẫm máu”.
“Hôm nay tôi sẽ nói, bởi vì anh đã hỏi về các chính phủ cánh hữu, hãy cẩn thận các chính phủ đó – tôi không nói cánh hữu hay cánh tả, tôi đang nói điều gì đó khác – hãy cẩn thận để các chính phủ không trượt theo con đường của chủ nghĩa dân túy này, của cái gọi là ‘chủ nghĩa dân túy’ chính trị, vốn không liên quan gì đến chủ nghĩa bình dân (popularism), là sự tự do biểu đạt của các dân tộc, những người thể hiện bản thân bằng bản sắc, văn hóa dân gian, giá trị, nghệ thuật của họ … “
Đức Thánh Cha tiếp tục: “Mặt khác, nền dân chủ bị suy yếu, nó đi vào con đường nơi mà nó từ từ suy yếu khi các giá trị quốc gia bị hy sinh, bị hạ thấp, hãy nói – một từ chẳng mấy hay ho, nhưng tôi không thể tìm thấy một từ khác – hướng tới một ‘đế chế’, một kiểu chính phủ siêu quốc gia, và đây là điều khiến chúng ta phải suy nghĩ”.
Đức Thánh Cha Phanxicô đã trích dẫn cuốn tiểu thuyết “Chúa tể thế giới” năm 1907 của Đức Ông Robert Hugh Benson người Anh, nói một cách bông đùa rằng ngài sẽ bị chỉ trích vì sở thích “cổ hủ” trong văn chương.
Đức Thánh Cha nhắc lại rằng cuốn tiểu thuyết “hình dung một tương lai trong đó một chính phủ quốc tế thông qua các biện pháp kinh tế và chính trị điều hành tất cả các quốc gia khác”.
“Và khi bạn có chính phủ kiểu này, Đức Ông Benson giải thích, bạn mất tự do và bạn cố gắng đạt được sự bình đẳng giữa tất cả mọi người; điều này xảy ra khi có một siêu cường quốc sai khiến các hành vi kinh tế, văn hóa và xã hội đối với các quốc gia khác”, Đức Thánh Cha Phanxicô nói.
“Sự suy yếu của nền dân chủ là do nguy cơ của chủ nghĩa dân túy, vốn không phải là chủ nghĩa bình dân (popularism), và mối đe dọa của những sự ám chỉ này đối với các cường quốc kinh tế và văn hóa quốc tế. Đó là những gì tôi nghĩ đến, nhưng tôi không phải là một nhà khoa học chính trị, tôi chỉ nói những điều tôi suy nghĩ”.
Minh Tuệ (theo CNA)
