Mặc dù vắng mặt tại hội nghị thượng đỉnh COP-28 ở Dubai vì những lo ngại liên tục về sức khỏe của mình, Đức Thánh Cha Phanxicô đã gửi thông điệp nhân dịp khai mạc Gian hàng Đức tin đầu tiên tại một sự kiện về khí hậu của Liên Hợp Quốc, đồng thời nhấn mạnh trách nhiệm của các nhà lãnh đạo tôn giáo trong việc chăm sóc hành tinh.
Trong bài phát biểu được chuẩn bị sẵn được Đức Hồng Y người Ý Pietro Parolin, Quốc Vụ Khanh Vatican, đọc hôm Chúa nhật, Đức Thánh Cha Phanxicô đã cảm ơn các đại diện khác nhau có mặt tại lễ khai mạc Gian hàng Đức tin COP-28 vào ngày 3 tháng 12, trong đó có sự góp mặt của Đại Imam của Đại học Hồi giáo Al-Azhar, Ahmad Al-Tayyeb, và Tổng thống Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Sheikh Mohamed bin Zayed Al Nahyan, vì sự hiện diện của họ.
Gian hàng Đức tin, Đức Thánh Cha nói, “là sáng kiến đầu tiên theo kiểu như vậy ở trung tâm của COP, và nó cho thấy rằng tất cả các niềm tin tôn giáo đích thực đều là nguồn gốc của sự gặp gỡ và hành động”.
“Điều quan trọng là phải nhìn nhận bản thân, vượt ra khỏi những khác biệt, với tư cách là anh chị em trong cùng một gia đình nhân loại, và, với tư cách là những người có đức tin, phải nhắc nhở bản thân và thế giới rằng, với tư cách là những lữ khách trên trái đất này, chúng ta có nghĩa vụ bảo vệ ngôi nhà chung của mình”, Đức Thánh Cha nói.
Các tôn giáo là một lời nhắc nhở rằng nhân loại hữu hạn và có những giới hạn, Đức Thánh Cha Phanxicô nói, đồng thời nhấn mạnh rằng sự sống phải được bảo vệ và điều này được thực hiện bằng cách “chống lại ảo tưởng tham lam về sự toàn năng vốn đang tàn phá hành tinh của chúng ta”.
“Sự khao khát quyền lực vô độ đó trỗi dậy bất cứ khi nào chúng ta coi mình là chúa tể của thế giới, bất cứ khi nào chúng ta sống như thể Thiên Chúa không tồn tại và kết quả là trở thành con mồi cho những thứ chóng qua”, Đức Thánh Cha nói.
Khi điều này xảy ra, con người trở thành “những món hàng đơn thuần, vô cảm, không có khả năng đau buồn và cảm thương, chỉ quan tâm đến mình và quay lưng lại với đạo đức và sự khôn ngoan, chúng ta hủy diệt chính những nguồn mạch của sự sống”, Đức Thánh Cha nói.
“Đây là lý do tại sao vấn đề biến đổi khí hậu cũng là một vấn đề tôn giáo: nguồn gốc của nó nằm ở sự giả định về khả năng tự cung tự cấp của các loài thọ tạo”.
Kêu gọi các tham dự viên hãy hành động, Đức Thánh Cha Phanxicô cho biết cần phải hành động “vì môi trường” và việc chỉ tăng chi tiêu thôi thì chưa đủ. Đúng hơn, “Chúng ta cần thay đổi lối sống của mình và từ đó giáo dục mọi người lối sống tiết độ và huynh đệ”.
“Đây là một nghĩa vụ thiết yếu đối với các tôn giáo, vốn được mời gọi để giảng dạy về việc suy tư chiêm niệm, vì công trình sáng tạo không chỉ là một hệ sinh thái cần bảo tồn mà còn là một món quà để ôm ấp”, Đức Thánh Cha nói, đồng thời cho biết rằng “Một thế giới nghèo chiêm niệm sẽ là một thế giới bị ô nhiễm trong tâm hồn, một thế giới tiếp tục loại bỏ con người và tạo ra rác thải”.
Khi thiếu lời cầu nguyện, thế giới sẽ tràn ngập những lời nói nhưng “thiếu lòng cảm thương và những giọt nước mắt”, và nó sẽ sống nhờ “chủ nghĩa vật chất hình thành từ tiền bạc và vũ khí”, Đức Thánh Cha nói.
Đức Thánh Cha Phanxicô cũng nói rằng hòa bình và việc chăm sóc công trình sáng tạo “phụ thuộc lẫn nhau”, đồng thời than phiền rằng nhiều cuộc chiến tranh và xung đột đang tàn phá thế giới đang hủy hoại môi trường và chia rẽ các quốc gia.
“Một ngôi nhà chỉ có thể sống được khi bầu không khí hòa bình ngự trị bên trong”, Đức Thánh Cha nói, đồng thời cho biết các tôn giáo có một vai trò cụ thể trong việc gìn giữ hòa bình.
“Xin đừng để xảy ra sự mâu thuẫn trong vấn đề này”, Đức Thánh Cha nói. “Chớ gì hành động của chúng ta không mâu thuẫn với lời nói chúng ta nói; chớ gì chúng ta không chỉ nói về hòa bình mà còn phải đưa ra lập trường chống lại những người tự nhận là tín hữu nhưng lại gây ra hận thù và không phản đối bạo lực”.
Đức Thánh Cha Phanxicô đã lên kế hoạch đến thăm Dubai ở Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất từ ngày 1 đến ngày 3 tháng 12 để tham dự hội nghị thượng đỉnh về khí hậu của Liên hợp quốc COP-28, trở thành vị Giáo hoàng đầu tiên tham dự cuộc họp này.
Trong thời gian ở đó, Đức Thánh Cha dự kiến sẽ tổ chức hơn 30 cuộc gặp song phương với nhiều nguyên thủ quốc gia và đại diện của nhiều tổ chức khác nhau, đồng thời tham gia lễ khai mạc Gian hàng Đức tin, đánh dấu diễn đàn liên tôn đầu tiên tại sự kiện này.
Tuy nhiên, Đức Thánh Cha đã hủy bỏ chuyến viếng thăm sau khi được các bác sĩ khuyên không nên thực hiện chuyến đi do điều mà chính Đức Phanxicô đã mô tả là “bệnh viêm phế quản truyền nhiễm rất cấp tính” đã gây viêm phổi và ngài hiện đang được điều trị bằng kháng sinh.
Đức Hồng Y Parolin đã thay mặt Đức Thánh Cha đến COP-28 cùng với Đức Hồng Y Miguel Ángel Ayuso Guixot, Tổng Trưởng Thánh Bộ Đối thoại Liên tôn của Vatican.
Cả Đức Hồng Y Parolin lẫn Đức Hồng Y Ayuso đều có mặt tại lễ khai mạc Gian hàng Đức tin (Faith Pavilion) vào ngày 3 tháng 12 và ký kết một tài liệu có tên là “Confluence of Conscience” (Sự hợp nhất của lương tâm) cùng với Đại Imam Ahmad Al-Tayyeb và Tổng thống Zayed Al Nahyan.
Faith Pavilion, được thành lập tại Expo City ở Dubai, là một dự án của Trung tâm Phát triển Bền vững Liên tôn (ICSD), Hội đồng Trưởng lão Hồi giáo và Liên minh Đức tin vì Trái đất của Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc, cùng nhiều tổ chức khác.
Nó nhằm mục đích phục vụ như một nền tảng toàn cầu để thúc đẩy sự tham gia tôn giáo và đối thoại liên tôn trong việc thực hiện các biện pháp chống biến đổi khí hậu. Nó cũng nhằm mục đích thu hút các nhà lãnh đạo và đại diện tôn giáo khác nhau triển khai các chiến lược nhằm giải quyết các thách thức toàn cầu như công lý môi trường thông qua việc trao đổi các đề xuất và ý tưởng giữa các quốc gia.
Nhóm COP-28 UAE đã đăng một đoạn video ngắn về lễ khai mạc trên nền tảng truyền thông xã hội X, trước đây được gọi là Twitter, cho biết Gian hàng Đức tin “quy tụ các nhà lãnh đạo tôn giáo, các quan chức, các nhà khoa học và nhiều người khác để thảo luận về vai trò của các cộng đồng tín ngưỡng và các tổ chức tôn giáo trong việc giải quyết vấn đề cuộc khủng hoảng khí hậu”.
Trong một thông điệp video ngắn vào ngày 3 tháng 12 gửi đến buổi lễ khai mạc, Đức Thánh Cha Phanxicô nói với những người tham dự rằng ngài rất tiếc không hiện diện cùng với họ và cảm ơn các nhà lãnh đạo và đại diện liên tôn đã tham dự sự kiện.
“Lần đầu tiên quý vị thành lập một gian hàng tôn giáo như một phần của COP”, Đức Thánh Cha nói, đồng thời cho biết hành động này “chứng tỏ sự sẵn sàng cùng cộng tác với nhau”.
Trong bối cảnh toàn cầu hiện nay, “thế giới cần những liên minh không chống lại ai đó mà mang lại lợi ích cho tất cả mọi người”, Đức Thánh Cha nói, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc các tôn giáo cùng cộng tác với nhau “mà không rơi vào cái bẫy của chủ nghĩa chủ nghĩa dung hợp (syncretism)”.
Các tu sĩ phải nêu gương tốt về vấn đề này, cùng nhau hợp tác “không phải vì lợi ích riêng của họ hay của một đảng phái nào, mà vì lợi ích của thế giới chúng ta”, Đức Thánh Cha nói, đồng thời cho biết hai trong số những vấn đề toàn cầu quan trọng nhất là hòa bình và khí hậu.
“Với tư cách là những đại diện tôn giáo, chúng ta hãy nêu gương để cho thấy rằng sự thay đổi là có thể và làm chứng cho lối sống tôn trọng và bền vững. Với một tiếng nói lớn, chúng ta hãy kêu gọi các nhà lãnh đạo các quốc gia để ngôi nhà chung của chúng ta phải được bảo tồn”, Đức Thánh Cha nói.
Đức Thánh Cha Phanxicô bày tỏ sự liên đới với giới trẻ và những người nghèo, đồng thời kêu gọi rằng vì tương lai của họ và tương lai của thế giới, “chúng ta hãy bảo vệ công trình sáng tạo và bảo vệ ngôi nhà chung của chúng ta; chúng ta hãy sống trong hòa bình và thúc đẩy hòa bình!”.
Minh Tuệ (theo Crux)
