Đức Thánh Cha Phanxicô trên chuyến bay trở về từ Marseille (Ảnh: Truyền thông Vatican/ Divisione Foto)
Trong Sứ điệp Ngày Thế giới Truyền thông Xã hội lần thứ 58, Đức Thánh Cha Phanxicô kêu gọi nhân loại trau dồi sự khôn ngoan của con tim trong thời đại trí tuệ nhân tạo.
Đức Thánh Cha Phanxicô đã công bố Sứ điệp của mình cho Ngày Thế giới Truyền thông Xã hội năm 2024, tập trung vào chủ đề: “Trí tuệ nhân tạo và Sự khôn ngoan của Con tim: Hướng tới một nền Truyền thông Nhân bản Trọn vẹn”.
Được cử hành vào ngày 12 tháng 5, chủ đề năm nay gắn liền với Sứ điệp của Đức Thánh Cha nhân Ngày Thế giới Hòa bình, dành cho việc phát triển các hệ thống trí tuệ nhân tạo (AI).
AI đang “ảnh hưởng triệt để đến thế giới thông tin và truyền thông, và thông qua nó, đến những nền tảng nhất định của sự sống trong xã hội”, Đức Thánh Cha nói trong Sứ điệp Ngày Thế giới Truyền thông của mình, và đồng thời cũng cho biết thêm rằng “những thay đổi này ảnh hưởng đến tất cả mọi người”.
Vì vậy, Đức Thánh Cha hỏi, “làm thế nào chúng ta có thể vẫn là con người trọn vẹn và hướng dẫn sự biến đổi văn hóa này để phục vụ một mục đích tốt đẹp?”.
Khởi đi từ trái tim con người
Khi trả lời câu hỏi này, Đức Thánh Cha lưu ý rằng “vào thời điểm này trong lịch sử, nơi có nguy cơ trở nên giàu có về công nghệ và nghèo nàn về nhân tính, những suy tư của chúng ta phải bắt đầu từ trái tim con người”.
Đức Thánh Cha nhắc lại rằng, trong Kinh Thánh, trái tim được coi là nơi của sự tự do và đưa ra quyết định, “tượng trưng cho sự chính trực và đoàn kết, đồng thời gắn kết những cảm xúc, mong muốn và ước mơ của chúng ta”.
Tuy nhiên, Đức Thánh Cha tiếp tục, trái tim, trước hết, là “nơi nội tâm của cuộc gặp gỡ của chúng ta với Thiên Chúa”.
“Sự khôn ngoan của trái tim là ưu điểm giúp chúng ta hòa hợp tổng thể và các bộ phận của nó, các quyết định và hậu quả của chúng, sự cao quý và sự dễ bị tổn thương của chúng ta, quá khứ và tương lai, cá tính và tư cách thành viên của chúng ta trong một cộng đồng lớn hơn”, Đức Thánh Cha nói.
Cơ hội và những nguy cơ
Đức Thánh Cha tiếp tục nhấn mạnh rằng sự khôn ngoan như vậy không thể tìm được từ máy móc.
Mặc dù thuật ngữ “trí tuệ nhân tạo” đã thay thế thuật ngữ “học máy”, Đức Thánh Cha nói, “việc sử dụng từ ‘trí tuệ’ có thể gây hiểu nhầm”.
Đức Thánh Cha giải thích rằng việc lưu trữ dữ liệu giống như máy móc là chưa đủ, nhưng dữ liệu này phải có ý nghĩa và “chỉ con người” mới có khả năng làm được điều này.
“Tùy thuộc vào khuynh hướng của trái tim, tất cả mọi thứ trong tầm tay của chúng ta đều trở thành cơ hội hoặc mối đe dọa”, Đức Thánh Cha cảnh báo.
Đức Thánh Cha lưu ý rằng công nghệ mô phỏng đằng sau thuật toán AI có thể hữu ích trong một số lĩnh vực cụ thể.
Tuy nhiên, Đức Thánh Cha cho biết thêm, việc sử dụng AI trở nên “vô lý khi nó bóp méo mối tương quan của chúng ta với người khác và với thực tế”.
Trên thực tế, điều cực kỳ quan trọng là phải biết rằng nếu rơi vào tay kẻ xấu, những công cụ như vậy có thể dẫn đến “những viễn cảnh đáng lo ngại”.
Trí tuệ nhân tạo phải được quản lý, Đức Thánh Cha Phanxicô khẳng định, đồng thời thừa nhận rằng, cũng như trong mọi bối cảnh của con người, “bản thân các quy định là chưa đủ”.
Lớn lên trong nhân loại
Sau đó, Đức Thánh Cha Phanxicô mời gọi tất cả mọi người cùng nhau phát triển, “trong nhân loại và với tư cách là nhân loại”, đồng thời nhắc lại rằng tất cả chúng ta đều được khuyến khích thực hiện một bước nhảy vọt định tính để trở thành “một xã hội phức tạp, đa sắc tộc, đa nguyên, đa tôn giáo và đa văn hóa”.
Nói về thông tin, Đức Thánh Cha cảnh báo rằng “thông tin không thể tách rời khỏi các mối quan hệ sống động”.
Đức Thánh Cha giải thích rằng các mối quan hệ liên quan đến cơ thể và sự hòa nhập vào thế giới thực, nhưng chúng cũng liên quan đến trải nghiệm của con người, “lòng trắc ẩn và sự chia sẻ”.
Với suy nghĩ này, Đức Thánh Cha Phanxicô đã đề cập đến nhiều phóng viên đã bị thương hoặc thiệt mạng khi làm nhiệm vụ khi họ cố gắng cho thế giới thấy những gì chính họ đã chứng kiến.
“Chỉ bằng cách tiếp xúc trực tiếp với nỗi đau khổ của trẻ em, phụ nữ và nam giới, chúng ta mới có thể hiểu thấu được sự vô lý của chiến tranh”, Đức Thánh Cha nói.
Những câu hỏi được đặt ra cho hôm nay và tương lai
Khi kết thúc Sứ điệp Ngày Thế giới Truyền thông, Đức Thánh Cha Phanxicô nhắc lại rằng “tùy chúng ta quyết định liệu chúng ta sẽ trở thành miếng mồi cho các thuật toán hay sẽ nuôi dưỡng trái tim mình bằng sự tự do mà nếu không có nó thì chúng ta không thể phát triển về trí tuệ”.
Chỉ bằng cách cùng với nhau, Đức Thánh Cha kết luận, chúng ta mới có thể nâng cao khả năng phân định và cảnh giác cũng như khả năng nhìn mọi thứ dưới ánh sáng của việc thực hiện chúng.
Sau đó, Đức Thánh Cha Phanxicô cầu nguyện để nhân loại không bao giờ mất phương hướng và sự khôn ngoan vốn có trước mọi công nghệ hiện đại có thể quay trở lại với chúng ta.
Sự khôn ngoan, Đức Thánh Cha Phanxicô nói, có thể giúp chúng ta “điều chỉnh các hệ thống trí tuệ nhân tạo vào việc phục vụ một nền truyền thông nhân bản trọn vẹn”.
Minh Tuệ (theo Vatican News)
