Đại dịch coronavirus hiện tại là một cơ hội độc đáo để chúng ta suy nghĩ lại về cách sống của chúng ta trong Ngôi nhà chung; cách chúng ta sản xuất, tiêu thụ và tương quan với thiên nhiên.
Đã đến lúc đặt câu hỏi về những ưu điểm của trật tự tư bản: tích lũy không giới hạn, cạnh tranh, chủ nghĩa cá nhân, sự thờ ơ đối với sự khốn khổ của hàng triệu người, sự hạ thấp vai trò của Nhà Nước và phương châm của Phố Wall: Tham lam là tốt.
Tất cả điều này bây giờ đã bị phá hoại. Nó không thể tiếp tục được nữa.
Điều sẽ cứu chúng ta bây giờ không phải là các công ty tư nhân mà là Nhà nước với các chính sách y tế công cộng – luôn chịu sự tấn công của hệ thống thị trường “tự do” – và cũng là ưu điểm của mô hình mới, được nhiều người và cả tôi cho là tiến bộ: sự quan tâm, tình liên đới, sự đồng trách nhiệm và lòng nhân ái.
Người đầu tiên nhận thấy sự cấp bách của sự thay đổi này là Tổng thống Pháp: một người tân tự do từ thế giới tài chính, E. Macron.
Ông nói rất rõ ràng:
“Đồng bào thân mến: ngày mai chúng ta sẽ có thời gian rút ra bài học từ thời điểm chúng ta đang trải qua; để đặt câu hỏi về mô hình phát triển mà thế giới của chúng ta đã chọn từ nhiều thập kỷ trước và đang lộ rõ những thất bại của nó trong ánh sáng ngày nay; để đặt câu hỏi về những điểm yếu của nền dân chủ của chúng ta.
Một điều mà đại dịch này tiết lộ là sự chăm sóc sức khỏe miễn phí – không gắn liền với thu nhập, lịch sử cá nhân hay nghề nghiệp – và Nhà nước vì phúc lợi xã hội của chúng ta, không phải là đắt đỏ hay gánh nặng mà là của cải quý giá, là những lợi ích không thể thiếu khi số phận gõ cửa.
Những gì đại dịch này tiết lộ là có những của cải và dịch vụ phải nằm ngoài quy luật của thị trường.”
Ở đây là một nhận thức đầy đủ, rằng một nền kinh tế chỉ có thị trường – bao gồm tất cả mọi thứ – và biểu hiện chính trị của nó – chủ nghĩa tân tự do – là điều xấu xa cho xã hội và cho tương lai của cuộc sống.
Mạnh mẽ hơn nữa là nhà báo Naomi Klein, một trong những nhà phê bình sâu sắc nhất của hệ thống thế giới, người cung cấp tiêu đề của bài viết này: “Coronavirus là thảm họa hoàn hảo cho chủ nghĩa tư bản thảm họa”.
Đại dịch này đã tạo ra sự sụp đổ của thị trường chứng khoán, trái tim của hệ thống đầu cơ, cá nhân chủ nghĩa và chống lại sự sống, như Đức Giáo hoàng Phanxicô gọi nó.
Hệ thống này vi phạm luật phổ quát nhất của vũ trụ, của tự nhiên và của con người: sự phụ thuộc lẫn nhau của mọi thứ với mọi thứ; rằng con người chúng ta không tồn tại, dù ít dù nhiều, như một hòn đảo bị ngắt kết nối với mọi thứ khác.
Hơn nữa, hệ thống này không nhận ra rằng chúng ta là một phần của tự nhiên và Trái Đất không thuộc về chúng ta để chúng ta khai thác nó theo ý muốn của mình; chúng ta thuộc về Trái Đất.
Trong tầm nhìn của các nhà vũ trụ học và phi hành gia giỏi nhất, những người nhìn thấy sự thống nhất giữa Trái Đất và loài người, chúng ta là một phần của Trái Đất, cái phần biết cảm nhận, suy nghĩ, yêu thương, quan tâm và tôn kính.
Bằng cách khai thác quá mức thiên nhiên và Trái Đất như chúng ta đang làm trên khắp thế giới, chúng ta làm hại chính mình và phơi mình ra trước những phản ứng và thậm chí cả những hình phạt mà thiên nhiên sẽ áp đặt lên chúng ta.
Trái Đất là một người mẹ hào phóng, nhưng bà ấy có thể nổi giận và gửi cho chúng ta một loại virus tàn phá.
Tôi ủng hộ luận điểm rằng đại dịch này không thể chiến đấu chỉ với các phương tiện kinh tế và y tế, vốn luôn luôn không thể thiếu.
Nó đòi hỏi một mối quan hệ khác với thiên nhiên và Trái Đất.
Nếu sau khi khủng hoảng qua đi, chúng ta không thể thực hiện những thay đổi cần thiết, thì lần kế tiếp sẽ có thể là lần cuối cùng, vì chúng ta sẽ trở thành kẻ thù ương ngạnh của Trái Đất. Và bà ấy có thể không còn muốn chúng ta ở đây nữa.
Báo cáo của Giáo sư Neil Ferguson từ Đại học Hoàng gia Luân Đôn đã tuyên bố:
“Đây là loại virus nguy hiểm nhất kể từ khi có bệnh cúm H1N1 năm 1918. Nếu không có câu trả lời, có thể có 2,2 triệu ca tử vong ở Hoa Kỳ và 510.000 người ở Vương quốc Anh.”
Tuyên bố này là đủ để Trump và Johnson ngay lập tức thay đổi lập trường của họ. (…).
Bão thông tin và những lời kêu gọi thống thiết của tất cả các phương tiện truyền thông là không đủ. Chúng không thể đưa chúng ta đến sự thay đổi cần thiết trong hành vi.
Chúng ta phải thức tỉnh lý trí hợp lý và thân mật. Chúng ta phải vượt qua sự thờ ơ và biết cảm nhận nỗi đau của người khác trong trái tim mình.
Không ai miễn dịch với virus. Giàu hay nghèo, chúng ta đều phải đoàn kết với nhau, chăm sóc bản thân và người khác, và chịu trách nhiệm tập thể.
Không có lối thoát khác. Hoặc là chúng ta nhận ra mình là một nhân loại – đồng đẳng trong cùng một Ngôi nhà chung – hoặc tất cả chúng ta sẽ chết chìm.
Phụ nữ, như chưa từng có trong lịch sử, có một nhiệm vụ đặc biệt: họ biết về sự sống và về sự chăm sóc cần thiết. Họ có thể giúp chúng ta đánh thức sự nhạy cảm của mình với người khác và với chính bản thân mình.
Họ cùng với các nhân viên y tế (các bác sĩ và các điều dưỡng viên) xứng đáng nhận được sự hỗ trợ không giới hạn của chúng ta.
Chúng ta phải quan tâm đến những người chăm sóc chúng ta, ngõ hầu giảm thiểu những tệ nạn của cuộc tấn công khủng khiếp này của đại dịch vào cuộc sống con người.
Leonardo Boff
(một nhà thần học giải phóng nổi tiếng người Brazil)
Ngọc Huỳnh lược dịch
Nguồn: Redes Cristianas
