Các đại biểu Thượng Hội đồng theo nhóm nhỏ lắng nghe hướng dẫn của Đức Thánh Cha Phanxicô cho các tuần lễ sắp tới vào ngày 4 tháng 10 năm 2023 (Ảnh: Daniel Ibañez/CNA / EWTN)
Khi Thượng Hội đồng về Hiệp hành đã đi được nửa chặng đường trong năm nay, kinh nghiệm của 2 vị Giám chức Trung Quốc trên diễn đàn tôn giáo quốc tế sắp kết thúc sớm hơn hạn định.
Hôm thứ Hai, Vatican xác nhận rằng các Giám mục Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa sẽ rời cuộc họp trước khi sự kiện kết thúc và dự định trở về quê hương vào đầu tuần này.
Trả lời câu hỏi của CNA tại cuộc họp báo vào ngày 16 tháng 10, Tiến sĩ Paolo Ruffini, Tổng Trưởng Bộ Truyền thông, cho biết điều này là do “nhu cầu mục vụ trong Giáo phận của các vị Giám chức đòi hỏi sự hiện diện của họ”.
Sự tham dự của hai vị Giám chức Trung Quốc tại Thượng Hội đồng về Hiệp hành đã đặt ra một loạt câu hỏi không kém phần quan trọng.
Hiện tại đang bước vào tuần lễ thứ ba và tuần áp chót, Thượng Hội đồng sẽ xem bản tóm tắt của Tổng tường trình viên của Thượng Hội đồng – Đức Hồng y Dòng Tên Jean-Claude Hollerich Địa phận Luxembourg – vào ngày 18 tháng 10, có thể sẽ được phát trực tiếp. Tiếp theo đó là cuộc họp đầu tiên của ủy ban về Soạn thảo Báo cáo Tóm tắt vào Chúa Nhật, ngày 22 tháng 10, khi Thượng Hội đồng về “Hiệp thông, Tham gia, Sứ vụ” chuẩn bị cho tuần lễ cuối cùng và mang tính quyết định.
Hành trình Hiệp hành của các Giám mục Trung Quốc
Sự tham gia của các Giám mục đến từ Trung Quốc đại lục không phải là chưa từng có. Sau thỏa thuận năm 2018 giữa Tòa Thánh và Bắc Kinh về việc bổ nhiệm Giám mục, hai vị Giám chức Trung Quốc đã được chào đón tại Thượng Hội đồng.
Tại Thượng Hội đồng năm nay, các Giám mục do chính phủ lựa chọn là Đức Cha Giuse Dương Vĩnh Cường (Joseph Yang Yong-qiang) Địa phận Chu Thôn (tỉnh Sơn Đông) và Đức Cha Antôn Diệu Thuận (Anthony Yao Shun), 58 tuổi của Địa phận Tế Ninh (tỉnh Nội Mông) đại diện cho Trung Quốc. Đáng chú ý, Đức Cha Yao là một trong những Giám mục đầu tiên được tấn phong theo thỏa thuận tạm thời năm 2018.
Cả hai Giám mục đều là thành viên của Hiệp hội Công giáo Yêu nước, tổ chức Công giáo dân tộc chủ nghĩa do nhà nước quản lý ở Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, với việc Đức Cha Yao từng là Linh hướng của Chủng viện Quốc gia của Giáo hội Công giáo Yêu nước và là thành viên nổi bật của Ủy ban Phụng vụ của Giáo Hội Yêu Nước. Ngược lại, vào thời điểm thỏa thuận Trung Quốc-Vatican năm 2018, Đức Giám mục Yang giữ chức phó Chủ tịch Hiệp hội Yêu nước.
Điều đáng chú ý là việc tấn phong Giám mục cho cả hai vị Giám chức đã nhận được sự chấp thuận bí mật của Đức Bênêđíctô XVI tại Rôma vào năm 2010.
Cùng tham dự có Đức Hồng Y Stêphanô Chu Thủ Nhân, SJ (Stephen Chow Sau-yan, SJ), Giám mục Địa phận Hồng Kông, và Đức Giám mục Norbert Pu Địa phận Kiayi (Đài Loan). 4 vị Giám chức này đã tạo thành “đội tuần tra Trung Quốc” tại Thượng Hội đồng về Hiệp hành, cùng với Đức Hồng y Luis Antonio Tagle, Quyền Tổng Trưởng Bộ Loan báo Tin Mừng, được cho là cũng tham gia cùng họ. Mẹ của vị Hồng Y người Philippines là người gốc Hoa.
Tương tác rộng rãi hơn với Tòa Thánh
Sự tham gia của Trung Quốc là rất quan trọng đối với Đức Thánh Cha Phanxicô. Đức Hồng Y Chow dự kiến sẽ chủ trì một nhóm từ Bắc Kinh sau chuyến viếng thăm chưa từng có gần đây của ngài tới khu vực thủ đô, chuyến thăm đầu tiên của một Giám mục Hồng Kông trong hơn ba thập kỷ.
Thượng Hội đồng coi sự đại diện của hai Giám mục Trung Quốc như một sự nồng ấm tinh tế trong mối quan hệ Tòa Thánh-Trung Quốc.
Trong suốt đại dịch COVID-19, đại diện từ Trung Quốc đại lục trong các sáng kiến khác nhau của Giáo hội Châu Á vẫn vắng mặt. Năm ngoái, nhân dịp kỷ niệm mừng 50 năm thành lập Liên Hội đồng Giám mục Á Châu tại Bangkok không có đại biểu nào đến từ Trung Quốc đại lục.
Tuần lễ sắp tới chứng kiến Thượng Hội đồng sẵn sàng cho một giai đoạn bận rộn vào Chúa nhật khi Ủy ban Soạn thảo Bản Tóm tắt chung kết triệu tập lần đầu tiên. Ủy ban nhằm mục đích soạn thảo một văn bản toàn diện phản ánh các cuộc thảo luận, gói gọn ý kiến đóng góp từ các nhóm nhỏ hơn và các bài phát biểu độc lập.
Vào tối ngày 17 tháng 10, các báo cáo từ “các nhóm nhỏ” hoặc các nhóm thảo luận nhỏ sẽ được hoàn thiện, với các cuộc thảo luận về mô-đun B3 của Tài liệu Làm việc liên quan đến “Sự tham gia, Nhiệm vụ trách nhiệm và Thẩm quyền trong một Giáo hội Hiệp hành Truyền giáo” dự kiến vào ngày 18 tháng 10.
Một sự kiện cầu nguyện cho những người di cư và người tị nạn được lên kế hoạch vào ngày 19 tháng 10 tại Quảng trường Thánh Phêrô, với việc các nhóm nhỏ hơn sẽ xem lại các báo cáo về mô-đun B3 vào ngày 21 tháng 10.
Ủy ban soạn thảo báo cáo tổng hợp sẽ triệu tập lại vào ngày 22 tháng 10 và cuộc họp tiếp theo sẽ diễn ra vào ngày 25 tháng 10.
Buổi cầu nguyện tập trung vào vấn đề di cư
Sự kiện cầu nguyện cho người di cư vào ngày 19 tháng 10 nhấn mạnh chủ đề thường xuyên về vấn đề di cư. Đức Tổng Giám mục Sviatoslav Shevchuk của Giáo hội Công giáo Hy Lạp Ukraine đã lên tiếng về hoàn cảnh của hàng triệu người đã chạy trốn khỏi Ukraine.
Tính Hiệp hành là một điểm trọng tâm khác, với nhiều vị Giám chức đánh giá cao những hiểu biết sâu sắc của các Giám mục nghi lễ Đông phương. Thượng Hội đồng khuyến khích các cuộc đối thoại cá nhân và sự phân định thiêng liêng, khuyến khích các cuộc tranh luận về cách ứng xử của đại hội đồng.
Giai thoại của một vị Giám mục ví việc điều chỉnh các phương pháp mới giống như việc “mặc chiếc quần mới” – ban đầu nó không thoải mái so với chiếc quần cũ quen thuộc.
Bất chấp sự trục trặc vào tuần trước khi một lỗi đám mây làm lộ các báo cáo trực tuyến của các nhóm nhỏ, lời kêu gọi thận trọng và bảo mật của Đức Thánh Cha Phanxicô vẫn là điều tối quan trọng, đảm bảo bản chất của các cuộc thảo luận vẫn nằm trong giới hạn thiêng liêng.
Minh Tuệ (theo NCR)
