Truyền Thông Thái Hà xin gửi tới quý vị và các bạn những những dòng lịch sử về Tu Viện Dòng Chúa Cứu Thế Hà Nội tại Thái Hà trong cuốn “Lịch Sử Dòng Chúa Cứu Thế Việt Nam” của cha Rôcô Nguyễn Tự Do, C.Ss.R. Việc đăng loạt bài này nhằm giúp quý vị quan tâm hay có liên hệ với Dòng Chúa Cứu Thế nói chung và Tu viện hay Giáo xứ Thái Hà nói riêng được rõ hơn về những gì Chúa đã làm nơi mảnh đất này. Quý vị cùng với các tu sĩ Dòng Chúa Cứu Thế và bà con giáo dân Thái Hà tạ ơn Chúa vì việc Chúa và tiếp tục liên đới, cầu nguyện cho Nhà Dòng, để sự hiện diện của các tu sĩ Dòng Chúa Cứu Thế tại Hà Nội mang lại lợi ích cho các linh hồn.
Ngôi nhà Tu viện Dòng Chúa Cứu Thế Hà Nội nay đang làm Bệnh viện Đống Đa
TU VIỆN HÀ NỘI
SỞ ĐẤT Ở THÁI HÀ
30-5-1928, điện từ Sainte Anne cho phép tiến hành việc mua đất của ông JOSEPH FRANCOIS LAGISQUET tại Hà Nội. Nơi này được gọi là “Địa Đàng Hà Nội” (Le paradis terrestre de Hà Nội), bởi khung cảnh hoang dã phóng khoáng với cây cối um tùm, rạch mương, ao hồ, đồng ruộng, lũy tre xanh….
Cha Dionne và thầy Eloi đã đến ở đây, trong một ngôi nhà có sẵn. Sự hiện diện của các tu sĩ Dòng Chúa Cứu Thế tại Miền Bắc đã có từ lâu qua các cuộc giảng cấm phòng cho các Linh Mục, tu sĩ tại Hà Nội, Phát Diệm, Vinh, Thanh Hóa…, và nay là tu viện thứ 2 của Dòng Chúa Cứu Thế tại Việt Nam.
Khi đoàn Thừa sai thứ hai đến Việt Nam, thì cha Dionne đến ở tại tòa Giám Mục Phát Diệm, suốt một năm 9 tháng, từ 16-1-1927 đến 28-9.1928. Cha Couture cũng ở Phát Diệm từ ngày 16-1-1928. Hai cha được tiếp đón rất chân tình ấm cúng từ Giám Mục Địa phận, Đức Cha A. Marcou. Ngài là người đầu tiên trao Địa phận cho một Giám Mục Việt Nam là Đức cha G.B. Nguyễn Bá Tòng.
Cùng với việc học tiếng, hai cha cũng nhận giảng các cuộc tĩnh tâm cấm phòng, đi đây đi đó để nghiên cứu tình hình, tìm hiểu tâm lý của người Miền Bắc và nghĩ đến việc lập Dòng tại đây. Nam Định đã được nghĩ đến. Nhưng Dòng Chúa Cứu Thế phải có nhà tại Hà Nội. Trước đó mấy năm, cha Larouche đã đến thăm viếng những người bị bệnh bất trị vùng ngoại ô Hà Nội, trên đường đi Hà Đông gần di tích lịch sử gò Đống Đa, nơi Quang Trung đã toàn thắng năm 1789. Hoàng Cao Khải muốn mở mang Hà Đông cho ngang hàng với Hà Nội. Gia đình kiến trúc sư Joseph Francois LAGISQUET đã mua lại được sở đất của một vị quan lớn tên là Lê Minh Yên ngày 15-7- 1913. Người nhà của ông Lagisquet muốn thanh toán cơ sở đó. Đức cha được biết việc này và đã nghĩ đến Dòng Chúa Cứu Thế. Công việc được cha De Paulis là quản lý Địa phận giúp đỡ. Trong dịp đi giảng tại Vinh, cha Bề trên Cousineau ra Hà Nội thăm Đức cha Gendreau và được ngài cho biết về miếng đất của gia đình Lagisquet. Thay vì thuê một Khu đất Lagisquet ngôi nhà như đã làm ở Huế để các cha có thể sống chung, theo như chỉ thị của cha Cousineau, cha Dionne đề nghị mua miếng đất mà tòa Giám Mục Hà Nội giới thiệu.
Một góc khu đất tại Thái Hà Ấp khi Dòng Chúa Cứu Thế mới mua
Vùng đất rộng hơn 6 mẫu tây, 400m x 150m có con sông nhỏ và hàng rào tre bao quanh, có ruộng lúa, có cây ăn trái và vườn hoa. Giá là 35.000 đvn thời đó. Tòa Giám Mục đã mua sở đất cho Dòng Chúa Cứu Thế đang khi theo chính giá thì phải trả khoảng 100.000đ. Đức Cha đã tỏ ra hết sức ưu ái với Dòng Chúa Cứu Thế và đã dành cho Dòng quyền ưu tiên mua lại. Công việc được trình Bề trên Tỉnh và ngày 6-6-1928, cha Bề trên Tỉnh Sainte Anne đã gửi điện tín: “ACCEPTE TERRAIN HANỘI PINTAL…)- Cha DE PAULIS, quản lý Địa phận đã đứng tên mua ngày 10-9-1928, cha Bề trên tỉnh lại gửi điện khẩn với nội dung như sau: “ RENDEZ VOUS IMMÉDIATEMENT SUR VOTRE TERRAIN HANOI”. Cha Dionne làm ngay theo chỉ thị. Ngài đến sở đất nơi đó có sẵn 4 căn nhà của ông Lagisquet gồm nơi gia đình sinh sống, nhà để xe hơi, nhà nuôi ngựa, kho một xưởng mộc, một hầm rượu, hai ao nuôi cá.
Các cha đến ở tạm trú tại tòa Giám Mục trong thời gian mấy ngày dùng để sửa lại nhà cửa. Ngày 26-9-1928, cộng đoàn Ha Nội gồm có hai cha Dionne và Couture và 2 thầy Eloi và Bamabê về sở mới. Hợp đồng mua bán được ông Hoàng Cao Khải huyện Hoàn Long, tổng An Hà phê chuẩn. Cha Edmond Dionne được cử làm Bề trên tiên khởi Hà Nội. Ngày 10-10-1928, 2 Thừa sai mới đến từ Canada được chỉ định ở Hà Nội: cha Gérard Michaud và thầy Irénée. Các ngài mang theo ngân phiếu trị giá tiền VN là 53.500đ.
Công việc đổ đất lấp những nơi thấp sẽ làm nền nhà được tiến hành. Lễ Giáng Sinh được mừng lần đầu tiên trên mảnh đất Dòng Chúa Cứu Thế tại Thái Hà. Bốn căn nhà của gia đình Lagisquet được sử dụng cho mọi nhu cầu: một làm nhà nguyện. Có người đến dự lễ. Bóng mát đem lại sự thoải mái cho cả khu vực và đời sống theo thời khắc biểu được điều hòa. Ai cũng mong công việc xây cất tu viện mới sẽ được tiến hành vào đầu năm 1929, nhưng vì đã đặt ưu tiên cho Đệ tử viện, nên cộng đoàn Dòng Chúa Cứu Thế tiếp tục sống trong những căn nhà biệt lập nhau một thời gian nữa. Năm 1929 được dành cho việc đổ đất lấp những nơi cần thiết. Các cha đã xin phép dùng đất từ một con đê bị bỏ, và suốt ngày từng đoàn xe bỏ ra vào đổ đất. Nhà Hà Nội có ao nuôi cá, có ruộng đem lại lúa thóc, có bò cho sữa và cả một đàn gia cầm.
Các cha dùng thì giờ để học tiếng, dọn bài giảng và nhận đi giảng cấm phòng tại Hà Nội, Phát Diệm. Cha Dionne còn đi giảng ở Quang Sĩ, Trung Quốc.
Cha Louis Philippe Lévesque đến kinh lược đặc biệt tại Việt-Nam. Ngài ở Hà Nội từ 12 đến 20-11-1929. Ngày 2-6-1930, cha Dionne được đề cử làm Bề Trên Kinh lược (Visiteur) và cha Gérard Michaud làm bề trên nhà Hà Nôi vừa được thành lập theo Giáo Luật 7-5-1930. Cha mang trách nhiệm xây dựng nhà mới khởi công ngày 13-11-1930.
(còn tiếp)
Lịch Sử Dòng Chúa Cứu Thế Việt Nam
Lm. Rôcô Nguyễn Tự Do, DCCT
(Nguồn: https://nhathothaiha.net/tu-vien-dong-chua-cuu-the-ha-noi-1-so-dat-o-thai-ha/)
