Phụ nữ thương tiếc cái chết của một thành viên trong gia đình sau vụ tấn công của các tay súng Hồi giáo ở miền bắc trung bộ Nigeria nhằm vào một cộng đồng nông dân Kitô giáo vào ngày 15 tháng 4 năm 2025 (Ảnh: Samson Omale/ AP)
Các tín hữu Công giáo tại Nigeria đã hoan nghênh quyết định của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump khi ông tuyên bố chỉ định Nigeria là “Quốc gia Cần Quan tâm Đặc biệt” (CPC) vào cuối tuần qua. Giọng điệu của Tổng thống Trump hôm thứ Bảy đã trở nên cứng rắn hơn bao giờ hết.
Phát biểu trước các nhà lãnh đạo quân sự hôm thứ Bảy, Tổng thống Trump đã kêu “chuẩn bị cho khả năng hành động” tại Nigeria, trước tình trạng bạo lực kéo dài nhắm vào các Kitô hữu tại quốc gia này, vốn đã cướp đi sinh mạng của hàng chục ngàn người và khiến hàng ngàn người phải rời bỏ nhà cửa kể từ năm 2009. Tình trạng bạo lực này chủ yếu xuất phát từ các nhóm Hồi giáo cực đoan Boko Haram, tổ chức gọi là Nhà nước Hồi giáo Tây Phi, và những kẻ cướp bóc người Fulani, vốn không chỉ tấn công các Kitô hữu mà còn giết hại những người Hồi giáo từ chối hệ tư tưởng của họ và nhắm vào và những người trung thành với các tín ngưỡng bản địa.
“Nếu Chính phủ Nigeria tiếp tục để mặc cho việc sát hại người Kitô hữu xảy ra”, ông Trump viết trên nền tảng Truth Social, “thì Hoa Kỳ sẽ ngay lập tức ngừng toàn bộ viện trợ và hỗ trợ cho Nigeria, và hoàn toàn có thể tiến vào đất nước này với vũ khí trong tay để tiêu diệt tận gốc những kẻ khủng bố Hồi giáo đang gây ra những tội ác kinh hoàng này”, Tổng thống Trump viết trên mạng xã hội.
“Nếu chúng ta tấn công, thì sẽ tấn công nhanh, mạnh mẽ và quyết liệt, giống như cách mà những tên khủng bố đó đã tấn công các Kitô hữu thân yêu của chúng ta! CẢNH BÁO: CHÍNH PHỦ NIGERIA TỐT NHẤT LÀ HÃY HÀNH ĐỘNG NHANH CHÓNG!”, Tổng thống Trump cho biết thêm.
Hoa Kỳ sử dụng danh sách “Quốc gia cần quan tâm đặc biệt” để xác định bất kỳ quốc gia nào bị Bộ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ coi là có hành vi “vi phạm tự do tôn giáo một cách có hệ thống, liên tục và nghiêm trọng”.
Hoa Kỳ từng đưa Nigeria vào danh sách CPC vào tháng 12 năm 2020, vào cuối nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump. Tuy nhiên, chính quyền Tổng thống Joe Biden đã loại Nigeria khỏi danh sách này vào ngày 17 tháng 11 năm 2021, chỉ một ngày sau chuyến thăm Nigeria của Ngoại trưởng Mỹ khi đó là ông Anthony Blinken.
Linh mục Moses Iorapuu, Giám đốc Truyền thông của Giáo phận Makurdi và Cha sở Giáo xứ Chúa Thánh Thần, đồng thời là chủ bút của tờ Catholic Star của Giáo phận, là một trong những người đầu tiên bày tỏ niềm vui trước quyết định của Tổng thống Hoa Kỳ tái chỉ định Nigeria là Quốc gia cần quan tâm đặc biệt.
“Niềm vui và sức mạnh tôi cảm thấy trong lòng không thể diễn tả thành lời”, Cha Iorapuu chia sẻ với Crux, và đồng thời ví Tổng thống Trump như ông Môsê trong Kinh Thánh, người đã được Thiên Chúa sai đến để giải thoát dân Ngài khỏi Ai Cập.
“Chúc tụng Thiên Chúa, Đấng đã dùng Tổng thống Trump như Môsê – người từ hư không mà xuất hiện trong cung điện của Pharaô để giải thoát dân tộc của mình”, Cha Iorapuu nói.
Cha Iorapuu cho biết quyết định này mang lại một sự an ủi lớn lao, đặc biệt sau khi những cuộc họp gần đây tại Vatican khiến nhiều người Công giáo Nigeria cảm thấy “thất vọng đối với hàng Giáo phẩm của Giáo hội”.
Tại buổi công bố Báo cáo “Tự do Tôn giáo trên Thế giới 2025” của tổ chức Trợ giúp các Giáo hội Đau khổ (ACN) vào ngày 12 tháng 10, Đức Cha Mathew Hassan Kukah, Giám mục Giáo phận Sokoto, đã khiến nhiều người bất ngờ khi vị Giám chức không lên án cách đối xử với các Kitô hữu ở Nigeria.
Vốn nổi tiếng với những phát biểu gay gắt về sự thất bại của chính quyền trong việc bảo vệ Kitô hữu, lần này Đức Cha Kukah lại cho rằng tất cả mọi người dân Nigeria đều phải đối mặt với tình trạng bất ổn do một nhà nước yếu kém. Vị Giám chức cũng phản đối việc tái chỉ định Nigeria là Quốc gia Cần Quan tâm Đặc biệt – điều mà các nhà quan sát và lập pháp Hoa Kỳ từ lâu đã thúc đẩy– giải thích rằng điều này sẽ gây tổn hại đến đối thoại liên tôn và những nỗ lực mà chính quyền của Tổng thống Nigeria Bola Ahmed Tinubu đang thực hiện để thúc đẩy tự do tín ngưỡng.
Phát biểu bên lề buổi ra mắt báo cáo của ACN vào tháng trước, Đức Hồng y Pietro Parolin, Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh, đã thừa nhận những đau khổ của các Kitô hữu tại Nigeria, nhưng cho rằng tình hình này “không phải là một cuộc xung đột tôn giáo, mà là vấn đề xã hội”, chẳng hạn như tranh chấp giữa những người chăn nuôi gia súc và nông dân.
“Nhiều người Nigeria đã từ bỏ hy vọng về bất kỳ điều gì ngoạn mục xảy ra trên trường quốc tế để trợ giúp Giáo hội bị đàn áp, sau sự hỗn loạn xảy ra sau các cuộc họp ở Rôma”, Cha Iorapuu nói với Crux. “Chúng tôi không ngờ chuyện này lại xảy ra. Chúng tôi đã cầu nguyện cho hòa bình, cho sự giải thoát, và cho việc bảo vệ tính mạng và tài sản của người dân”.
Emeka Umeagbalasi, Giám đốc của Tổ chức Xã hội Quốc tế vì Tự do Dân sự và Pháp quyền (Intersociety), cho biết người dân Nigeria đón nhận quyết định này với niềm vui và sự nhẹ nhõm to lớn.
“Thật vậy, trên các phương tiện truyền thông xã hội, trong và ngoài nước, người ta vui mừng như thể những người yêu tự do tôn giáo vừa giành chức vô địch thế giới”, ông Umeagbalasi nói với Crux. “Đó là một niềm an ủi lớn lao cho những ai đang đấu tranh cho tự do tôn giáo tại Nigeria”.
Ông nhấn mạnh rằng sự thay đổi này không chỉ mang lại lợi ích cho các Kitô hữu, mà còn cho những người Hồi giáo ôn hòa và những người theo các tín ngưỡng truyền thống bản địa.
Với tư cách là một nhà tội phạm học, ông Umeagbalasi cảnh báo rằng việc bảo đảm tự do tôn giáo và an ninh chung tại Nigeria cũng là điều kiện thiết yếu để duy trì an ninh toàn cầu, đồng thời cảnh báo về những hậu quả thảm khốc nếu Nigeria rơi vào cuộc xung đột sắc tộc – tôn giáo.
Với một quốc gia hơn 238 triệu dân, hậu quả nhân đạo của một cuộc khủng hoảng như vậy “sẽ rất khó kiểm soát”, ông Umeagbalasi nói.
Minh Tuệ (theo Crux)
