Đức Hồng Y Jean-Marc Aveline Địa phận Marseille
Với những căng thẳng ở châu Âu về vấn đề di cư bùng lên trước chuyến viếng thăm của Đức Thánh Cha Phanxicô tới Marseille để tham dự hội nghị thượng đỉnh về khu vực Địa Trung Hải, Đức Hồng Y của thành phố đã nhấn mạnh sự cần thiết phải có một cách tiếp cận cân bằng.
“Theo quan điểm của tôi, cần phải tránh hai trở ngại là hai hình thức phát ngôn: Thứ nhất là phát biểu mang tính mỉa mai về việc chào đón mọi người, không giới hạn”, Đức Hồng Y Jean-Marc Aveline Địa phận Marseille phát biểu trong một hội nghị bàn tròn gần đây.
Kiểu ngôn ngữ như vậy thường được sử dụng bởi “những người… không sống ở những khu vực lân cận phải chịu đựng những cộng đồng và hoàn cảnh như vậy”, Đức Hồng Y Aveline cho biết, đồng thời lấy việc buôn bán ma túy làm ví dụ.
Tuy nhiên, vị Hồng Y người Pháp cũng cảnh báo chống lại “phát ngôn gây hấn”, mà theo ngài, “luôn luôn tuyên bố rằng người di cư là người có lỗi phổ biến đối với tất cả mọivấn đề của đất nước. Đó là phát biểu thực chất muốn gieo rắc sự xung đột trong nhân dân” nhằm thu hút sự ủng hộ chính trị, Đức Hồng Y Aveline nói.
“Nhưng những người có kiểu phát biểu này không sống ở những khu vực lân cận này và không sống trong những cuộc xung đột đang được gieo rắc”, Đức Hồng Y Aveline nói, đồng thời nhấn mạnh rằng vai trò của Giáo hội trong việc giải quyết vấn đề di cư là “để tránh hai kiểu phát ngôn này và sự cân bằng cực kỳ tế nhị về sự chào đón và các vấn đề”.
Đức Thánh Cha Phanxicô sẽ đến Marseille từ ngày 22 đến 23 tháng 9 để tham dự phiên bản thứ ba của Rencontres Méditerranéennes, hay “Cuộc gặp gỡ Địa Trung Hải”, sau các cuộc tụ họp tương tự của các nhà lãnh đạo chính trị và Giáo hội ở Bari và Florence.
Hội nghị thượng đỉnh dự kiến sẽ thu hút 60 đại diện của các Giáo hội từ 5 bờ biển thuộc Địa Trung Hải và khoảng 60 thanh thiếu niên từ cùng khu vực đến đây để thảo luận về những thách thức chính trị, kinh tế và môi trường hiện nay của khu vực Địa Trung Hải.
Trong các cuộc họp trước đây, các thị trưởng từ nhiều quốc gia Địa Trung Hải đã có mặt để thảo luận về các nhu cầu và thách thức khác nhau của khu vực. Đức Hồng Y Aveline cho rằng sự hiện diện của giới trẻ năm nay là một điều mới lạ độc đáo nhấn mạnh đến tương lai.
Trong số các chủ đề khác nhau sẽ được thảo luận, bao gồm môi trường, nghèo đói và xung đột bạo lực, vấn đề di cư được cho là sẽ nổi bật nhất, với việc Đức Thánh Cha Phanxicô, người đã coi vấn đề di cư là nền tảng của Triều đại Giáo hoàng của mình, đã nói như vậy trong bài chia sẻ trong giờ Kinh Truyền Tin hôm Chúa nhật ngày 17 tháng 9.
Trò chuyện với các tín hữu tại Quảng trường Thánh Phêrô, Đức Thánh Cha cho biết ngài sẽ tới cuộc họp ở Marseille để “thúc đẩy các tiến trình hòa bình, hợp tác và hội nhập xung quanh Mare Nostrum (Địa Trung Hải), đặc biệt chú ý đến hiện tượng di cư”.
“Điều này thể hiện một thách thức không hề dễ dàng, như chúng ta cũng thấy trong tin tức những ngày gần đây, nhưng phải cùng nhau đối mặt, vì đó là điều cần thiết cho tương lai của tất cả mọi người, vốn sẽ chỉ thịnh vượng nếu được xây dựng trên tình huynh đệ, đặt phẩm giá con người, những con người cụ thể, lên hàng đầu, trên hết là những người cần được giúp đỡ nhất”, Đức Thánh Cha nói.
Trong những ngày gần đây, Liên minh châu Âu và đặc biệt là Ý đã phải đối mặt với nhiều trở ngại về vấn đề di cư.
Tuần trước, Pháp đã ra lệnh tăng gấp đôi số lượng binh sĩ ở biên giới với Ý trong nỗ lực trấn áp các cuộc vượt biên bất hợp pháp, khi Ý phải đối mặt với làn sóng người di cư đến bằng đường biển từ Bắc Phi tăng đột biến.
Đức cũng quyết định đình chỉ thỏa thuận tự nguyện với Ý trong việc tiếp nhận người di cư, cáo buộc chính phủ Ý không tuân thủ các nghĩa vụ của mình theo Quy chế Dublin của EU, trong đó nêu ra các tiêu chí mà các quốc gia EU chịu trách nhiệm xem xét yêu cầu tị nạn.
Thủ tướng Ý Giorgia Meloni đã yêu cầu giúp đỡ trước sự gia tăng của lượng người di cư, chủ yếu từ Bắc Phi, phát biểu trong cuộc họp báo gần đây với Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen trên đảo Lampedusa của Ý rằng “tương lai của Châu Âu đang bị đe dọa”.
Theo cơ quan di cư Liên Hợp Quốc, chỉ từ thứ Hai đến thứ Tư tuần trước, khoảng 8.500 người, nhiều hơn toàn bộ dân số của Lampedusa, đã đến đây trên 199 chiếc thuyền. Hội Chữ thập đỏ Ý, nơi điều hành trung tâm di cư đông đúc của hòn đảo, cho biết 1.500 người di cư đã ở lại đó mặc dù nó chỉ có sức chứa 400 người.
Việc chuyển người di cư đến Sicily và đất liền Ý đã không theo kịp làn sóng người mới đến, gây thêm áp lực cho người dân địa phương và làm quá tải hệ thống quản lý di cư của hòn đảo.
Bất chấp sự căng thẳng về việc tăng cường an ninh ở biên giới, có tin đồn rằng Thủ tướng Ý Meloni và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, người sẽ gặp gỡ Đức Thánh Cha Phanxicô khi ngài đến Marseille, đã có cuộc trò chuyện qua điện thoại và đồng ý tăng cường sự hợp tác châu Âu.
Theo cơ quan di cư của Liên Hợp Quốc, tính đến thời điểm hiện tại trong năm nay, khoảng 127.000 người di cư đã đến Ý, gần gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái, với hơn 2.000 người đã thiệt mạng trong năm nay khi cố gắng vượt biên từ Bắc Phi đến Ý và Malta.
Về vai trò của Giáo hội, Đức Hồng Y Aveline cho biết Giáo hội phải mang tính “tiên tri” khi nói đến vấn đề di cư, thúc đẩy sự gần gũi, lòng trung thành và suy ngẫm chân thực về cách thức tốt nhất để tiến về phía trước.
Đức Hồng Y Aveline lưu ý rằng mỗi người, ngoài việc có quyền di cư, còn có quyền không di cư, và đồng thời cho biết rằng cũng cần phải suy ngẫm về điểm này.
“Việc suy ngẫm về quyền không di cư này có thể bộc lộ những thái độ khác”, Đức Hồng Y Aveline nói. “Chúng ta phải suy nghĩ về cách thay đổi một số thái độ thực sự gây hấn về mặt chính trị, cách thay đổi nhiều thứ để đảm bảo quyền không di cư này”.
Đức Hồng Y Aveline cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của Giáo hội trong việc nhắc nhớ phẩm giá của mỗi người và sự sống con người là yếu tố trọng tâm của bất kỳ cách tiếp cận chiến lược nào, đồng thời nói rằng: “Mỗi người đều là người anh chị em mà Chúa Kitô đã chết cho họ”.
Đức Hồng Y Aveline cũng cho biết rằng “sự đoàn kết của toàn thể gia đình nhân loại” là một yếu tố khác cần phải được xem xét khi tranh luận về vấn đề này, và mặc dù chính trị là điều không thể tránh khỏi, nhưng “một lập luận chính trị phi đảng phái” mới là điều hữu ích nhất.
Vì hầu hết người di cư ở châu Âu đến từ Bắc Phi, Đức Hồng Y Aveline cho biết ý tưởng ban đầu là tổ chức các Cuộc họp Địa Trung Hải vào tuần này ở đó, nhưng thừa nhận rằng “tình hình chính trị ở các quốc gia này không cho phép điều đó”.
Ngoài sự tham gia của những người trẻ tuổi – những người đến từ Palestine, Israel, Algeria, Morocco, Hy Lạp, Thổ Nhĩ Kỳ và xa hơn nữa – Đức Hồng Y Aveline cho biết rằng một khía cạnh độc đáo khác của cuộc thảo luận là nhu cầu của Địa Trung Hải sẽ được đánh giá từ “5 bờ biển”.
Phản ánh từ quan điểm về 5 bờ biển này – Bắc Phi, Cận Đông, Biển Aegean, Biển Đen và Nam Âu – sẽ là “chìa khóa” cho cuộc thảo luận mà Đức Hồng Y Aveline cho biết “mở rộng rất nhiều tầm nhìn chung”.
Đức Hồng Y Aveline cho biết các Giám mục Libya, điểm khởi hành chính của người di cư, sẽ không tham gia cuộc họp vì Sứ thần Vatican tại Libya sẽ đến thăm đất nước này lần đầu tiên sau 8 năm.
Sau cuộc thảo luận bàn tròn ban đầu, sẽ có hoạt động nhóm nhỏ giữa các Giám mục và giới trẻ. Sau đó, các Giám mục và giới trẻ sẽ cùng nhau thảo luận chung, đưa ra điều mà Đức Hồng Y Aveline nói là “một hình ảnh thậm chí còn chính xác hơn về các bối cảnh khác nhau của Địa Trung Hải”.
Đức Hồng Y Aveline cho biết khu vực Địa Trung Hải đang bị ảnh hưởng bởi 4 vấn đề chính. Ngoài vấn đề di cư, Đức Hồng Y Aveline nói, còn có những lo ngại về kinh tế xã hội, những thách thức về môi trường và các vấn đề chính trị.
Cùng với nhau, những vấn đề này tạo ra một loạt các điều kiện khiến nhiều người không thể sống được, những người coi di cư là cơ hội duy nhất để có một cuộc sống tốt đẹp hơn, Đức Hồng Y Aveline nói.
Với rất nhiều đại diện đến từ khắp Địa Trung Hải có mặt tại Marseille, Đức Hồng Y Aveline cho biết cuộc họp là cơ hội để nâng cao nhận thức cộng đồng về những thách thức trong khu vực, và một lễ hội diễn ra trong thành phố cùng lúc cũng sẽ cho phép mọi người trải nghiệm Địa Trung Hải thông qua nghệ thuật, ẩm thực, các hoạt động kỷ niệm và thảo luận.
Như một cách thức thu hút sự tham gia của người dân địa phương, các tham dự viên tham gia các Cuộc gặp gỡ Địa Trung Hải, bao gồm các Giám mục và giới trẻ, sẽ chia thành các nhóm nhỏ và đến thăm các Giáo xứ trong Giáo phận vào tối thứ Năm để gặp gỡ cộng đồng Kitô hữu địa phương và trao đổi trò chuyện.
Đức Hồng Y Aveline cũng nhấn mạnh thành phần liên tôn của cuộc gặp gỡ, đồng thời lưu ý rằng Marseille cũng đa dạng như chính Địa Trung Hải.
Trong số 800.000 cư dân của thành phố, khoảng 250.000 người theo đạo Hồi; 80.000 là người Do Thái; 80.000 là người Armenia; 20.000 người là các tín đồ Phật tử, số còn lại là các Kitô hữu.
“Tại Marseille, chúng tôi sẽ thực hiện một chuyến du hành vòng quanh thế giới trong 24 giờ”, Đức Hồng Y Aveline nói, đồng thời lưu ý rằng có cả Chính thống giáo Nga và Chính thống giáo từ Tòa Thượng phụ Constantinople đều có mặt ở Marseille, nhưng Giáo hội Chính thống Nga không còn đại diện trong hiệp hội được chọn để tổ chức lễ tưởng niệm vào tối thứ Sáu tưởng nhớ những người di cư đã thiệt mạng trên biển.
Sự hiện diện của Đức Thánh Cha Phanxicô tại cuộc họp sẽ đưa ra một tầm nhìn giúp các tham dự viên tham gia sự kiện “hướng tới tương lai của công việc này”.
Trong bài phát biểu trong giờ Kinh Truyền Tin hôm Chúa nhật, Đức Thánh Cha Phanxicô đã yêu cầu các tín hữu cầu nguyện cho chuyến viếng thăm của ngài tới Marseille, đồng thời cảm ơn các nhà chức trách dân sự và Giáo hội đã tổ chức cả công tác hậu cần lẫn cuộc thảo luận.
Gọi Marseille là “một thành phố giàu dân cư, được gọi là bến cảng của hy vọng”, Đức Thánh Cha gửi lời chào riêng tới người dân ở đây và đồng thời cho biết rằng ngài đang háo hức chờ đợi để “được gặp gỡ nhiều anh chị em thân yêu”.
Minh Tuệ (theo Crux)
