ROME – Vào thời điểm khi mà các Giám mục đang thúc đẩy sự tham gia của giáo dân trong các hoạt động của Giáo hội Công giáo và trong đời sống chính trị của đất nước, các giám mục Brazil đang bắt đầu cảm thấy sự cần thiết cần phải thích nghi với một thực tại mới: những người giáo dân Công giáo cam kết, những người thẳng thắn trên các phương tiện truyền thông xã hội, thậm chí đối với cả các giám mục.
Hội đồng Giám mục quốc gia Brazil (CNBB) đã tập trung để tham dự phiên họp toàn thể được tổ chức tại Aparecida từ ngày 11 – 20 tháng 4.
Mặc dù chủ đề trung tâm thực sự là việc đào tạo các linh mục – một tài liệu chính thức về vấn đề này đã được gửi đến Vatican để được phê chuẩn – các giám mục cũng đã bày tỏ quan ngại về sự phân cực chính trị ở Brazil và những tin tức giả mạo, đặc biệt là trên các Phuong tiện truyền thông xã hội.
Trong “thông điệp gửi Dân Thiên Chúa” của mình, các Giám mục nhận ra rằng thậm chí ngay cả Hội đồng giám mục cũng đã trở thành mục tiêu của các cuộc công kích bởi các cá nhân hoặc các nhóm phản đối đường lối hành động của HĐGM: “Chúng ta đang sống trong thời đại chính trị hóa và sự phân cực vốn tạo ra sự tranh cãi trên các mạng xã hội và có thể ảnh hưởng đến Hội đồng Giám mục quốc gia Brazil. Chúng tôi muốn thúc đẩy cuộc đối thoại mang tính tôn trọng, khơi dậy và phát triển tinh thần hiệp thông trong đức tin của chúng ta, vì chỉ có việc duy trì sự hiệp nhất trong Chúa Kitô, chúng ta mới có thể trải nghiệm niềm vui của việc trở thành những môn đệ truyền giáo”.
Những phàn nàn và những phản ứng
Những chỉ trích trên internet vẫn còn là một thực tế mới đối với các giám mục Brazil. Hầu hết những sự chỉ trích này đều đến từ thế hệ lớn tuổi, và không quen với việc đối phó với các phương tiện truyền thông mới.
Điều này đã trở nên phổ biến, chẳng hạn như, việc theo dõi các video trên Whatsapp hoặc Facebook cho thấy việc lạm dụng trong phụng vụ vốn đã xảy ra trong các giáo xứ trên khắp Brazil. Thông thường, sự chỉ trích này đuocjw nhẵm vào Hội đồng Giám mục quốc gia Brazil, bị cáo buộc vì không quan tâm đến lĩnh vực phụng vụ – mặc dù nó không có quyền hạn trực tiếp đối với các giáo phận riêng lẻ.
Kể từ đầu năm nay, Hội đồng Giám mục quốc gia Brazil đã tự nhận thấy mình đang ở giữa hàngloạt các cuộc công kích trực tuyến nghiêm trọng hơn – hầu hết trong số đó được tiến hành trên các mạng xã hội bởi một giáo dân tên Bernardo Küster.
Trong một số video, ông đã chỉ trích sự gần gũi giữa các đảng phái chính trị cánh tả và các thành viên Giáo hội Công giáo trong cuộc họp của các cộng đồng cơ sở giáo hội ở Londrina, miền nam Brazil.
Vào tháng Hai, ông Küster cũng đã cáo buộc các giám mục Brazil vì việc sử dụng Quỹ Đoàn kết Quốc gia của họ để hỗ trợ các tổ chức có các sáng kiến trái ngược với giáo huấn xã hội của Giáo hội, chẳng hạn như việc phá thai.
Quỹ này hình thành từ số tiền quyên góp được hàng năm tại các giáo xứ trên khắp đất nước như là một “cử chỉ cụ thể” của tổ chức từ thiện trong Mùa Chay.
Trong một tuyên bố, Hội đồng Giám mục quốc gia Brazil đã bác bỏ những cáo buộc này.
“Trái với các báo cáo truyền thông xã hội, Hội đồng Giám mục quốc gia Brazil không tài trợ cho bất kỳ dự án ‘phá thai phi chính phủ’ hoặc bất kì ‘nhóm khủng bố’ nào”, tuyên bố cho biết.
Một khó khăn hiện tại khác mà các giám mục Brazil hiện đang phải đối mặt đó chính là trường hợp của Đức Giám mục José Ronaldo Ribeiro ở Formosa, ở miền trung Brazil.
Vị giám trợ đã bị bắt giữ vì tội chuyển nhượng bất hợp pháp ngân quỹ giáo phận. Theo bản cáo trạng, vị giám mục này đã tham ô khoảng 580.000 đô la.
Tuy nhiên, Đức Tổng Giám Mục Paulo Mendes Peixoto, được ĐTC Phanxicô chỉ định làm Giám Quản Tông Tòa Formosa sau vụ bắt giữ Giám mục Ribeiro, cho biết rằng giáo phận không có số tiền lớn như vậy, và những cáo buộc dường như không có căn cứ.
Tất cả những vấn đề này đã thách thức hình ảnh công cộng của Hội đồng giám mục Brazil.
Trong thông điệp của mình, các giám mục cho biết rằng họ đã phục vụ xã hội Brazil, “hướng dẫn các hoạt động của nó thông qua Tin Mừng và Huấn quyền, đặc biệt là thông qua Giáo huấn Xã Hội của Giáo Hội”.
Theo các giám mục, “không thể hiểu Giáo Hội đơn giản chỉ là từ các hình thức xã hội học, chính trị và tư tưởng, mà là, trong lịch sử, dân Thiên Chúa, thân thể Đức Kitô, và đền thờ của Chúa Thánh Thần”.
Chính trị, chứ không phải đảng phái
Mặc dù thường bị chỉ trích bởi những người Công giáo bảo thủ để xác định với chính trị cánh tả của đất nước, các giám mục viết: “thông điệp gửi dân Thiên Chúa” nhấn mạnh rằng Giáo hội không chấp nhận đường lối đảng phái.
“Hội đồng Giám mục quốc gia Brazil không xác định mình với bất kỳ đảng phái ý thức hệ hay chính trị nào. Ý thức hệ dẫn đến hai sự sai lầm có hại: Một mặt, biến Kitô giáo trở thành một hình thức của một tổ chức phi chính phủ, mà không tính đến ân sủng và sự hiệp nhất bên trong với Chúa Kitô; mặt khác, quan sát với một sự nghi ngờ đối với cam kết xã hội của người khác và đồng thời xem xét nó một cách hời hợt và trần tục (Gaudete et Exsultate, số 100-101)”, thông điệp nhấn mạnh.
Đề cập đến “Năm Giáo dân” hiện tại tại Giáo hội Brazil, các giám mục đề nghị các tín hữu cần phải đặt sự hiệp thông giáo hội trên tất cả những vấn đề khác và, ngoài ra, thực hành quyền tự do ngôn luận với tinh thần trách nhiệm. Và các giám mục cũng đề nghị cần phải được tôn trọng hơn, bởi vì họ chính là đại diện của Chúa Kitô trên trần gian.
“Chúng tôi kêu gọi tất cả mọi tín hữu cần phải sống đức tin trọn vẹn trong tinh thần hiệp thông với Giáo hội, xây dựng một xã hội thấm nhuần các giá trị của Nước Thiên Chúa. Về vấn đề này, vấn đề tự do ngôn luận và đối thoại có trách nhiệm là không thể thiếu”, các giám mục nói. “Tuy nhiên, họ cần phải được hướng dẫn bởi sự thật, sự kiên trì, sự thận trọng, sự tôn kính và tình yêu đối với những người đại diện Chúa Kitô”.
Các Giám mục đã trích dẫn lời của ĐTC Phanxicô khi cho biết nói rằng các thành viên trong Giáo Hội cần phải ủng hộ tinh thần hiệp thông hơn là “sự cô lập, sự chia rẽ và phản kháng”.
Trong một thông điệp về cuộc bầu cử tổng thống Brazil, vốn sẽ diễn ra vào tháng 10 năm nay, các giám mục kêu gọi sự chú ý nhiều hơn đến những ‘tin tức giả mạo’ của các phương tiện truyền thông xã hội mà họ cho biết là một nguy cơ đối với nền dân chủ.
Chủ tịch Hội đồng giám mục, Đức Hồng y Sergio Da Rocha, phát biểu với báo chí rằng Hội đồng Giám mục quốc gia Brazil chắc chắn có thể bình luận về những vấn đề xã hội trong nước, nhưng họ không áp dụng lập trường đảng phái.
“Chúng ta không có các đảng phái chính trị hay các ứng viên của chính chúng ta. Chúng ta không phải và chúng ta không muốn trở thành những đảng phái hoặc đối xử như vậy. Chúng ta là một chi thể của Giáo Hội vốn hướng tới tinh thần hiệp thông và sứ mạng của Giáo hội. Và để thi hành sứ mạng này, chúng ta hướng dẫn các tín hữu đối với sự tham gia của họ trong đời sống xã hội”, ĐHY Da Rocha nói.
Đối với ĐHY Da Rocha, người Công giáo cần phải chủ động tham gia vào đời sống chính trị của đất nước.
“Nhưng điều đó đòi hỏi nhiều tiêu chí. Giáo huấn xã hội chính là một nguồn mạch quý giá mà các tín hữu cần phải hiểu biết nhiều hơn và nhiều hơn nữa”, ĐHY Da Rocha nói.
“Chúng tôi muốn đưa Giáo huấn xã hội vào thực tiễn nhiều hơn và nhiều hơn nữa, để sứ mạng của Giáo Hội, vốn chính là việc truyền giáo, sẽ không bao giờ bị méo mó. Chúng ta cần phải trải nghiệm đức tin không chỉ trong xây dựng Giáo hội, tại thời điểm phụng vụ, mà là trong đời sống hàng ngày của xã hội, và thậm chí ngay cả trong những không gian công cộng”, ĐHY Da Rocha tiếp tục.
Trong một thông điệp gửi tới các Giám mục Brazil được đọc bởi Sứ Thần Tòa Thánh, Đức Tổng Giám mục Giovanni d’Aniello, ĐTC Phanxicô hy vọng rằng “các giám mục Brazil không thiếu những món quà cần thiết về sự phân biệt và hiệp thông để đối mặt với những thách thức mà Brazil đặt ra cho họ ngày hôm nay”.
Quả thực hết sức cần thiết để “giúp người giáo dân luôn luôn sống gần gũi với các mục tử của họ để trở thành những nhân vật chính của lời mời gọi trở nên một Giáo hội ngày càng thăng tiến”, Sứ Thần Tòa Thánh nói.
Minh Tuệ chuyển ngữ
