Đức Thánh Cha Phanxicô vẫy tay chào mọi người khi những người đứng sau ngài giương cờ Trung Quốc trước Thánh lễ được cử hành tại Steppe Arena ở Ulaanbaatar, Mông Cổ, ngày 3 tháng 9 năm 2023. Kết thúc Thánh lễ, Đức Thánh Cha đã gửi lời chào đến Trung Quốc và các tín hữu Công giáo Trung Quốc (Ảnh: CNS/Truyền thông Vatican)
Hôm thứ Năm, Đặc phái viên cá nhân của Đức Thánh Cha Phanxicô về cuộc xung đột Ukraine đã gặp gỡ một quan chức cấp cao của chính phủ Trung Quốc tại Bắc Kinh, thảo luận không chỉ vấn đề rộng lớn hơn về con đường dẫn đến hòa bình mà còn cả cách tái khởi động thỏa thuận cho phép xuất khẩu ngũ cốc mà Nga đã từ bỏ vào tháng Bảy.
Cuộc gặp giữa Đức Hồng Y Matteo Zuppi người Ý và Lý Huy (Li Hui), Đặc phái viên của Trung Quốc về các vấn đề Á-Âu, được coi là đáng chú ý không chỉ vì các vấn đề được thảo luận mà còn vì thực tế nó đã diễn ra, vì Tòa Thánh và Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa không có quan hệ ngoại giao.
Cuộc gặp gỡ giữa Đức Hồng Y Zuppi và ông Li là cuộc gặp đầu tiên giữa Đặc phái viên Vatican và đại diện chính phủ Trung Quốc tại Bắc Kinh, thủ đô của Trung Quốc. Đức Tổng Giám mục người Anh Paul Gallagher, Ngoại trưởng Vatican, đã gặp gỡ Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị vào năm 2020, nhưng cuộc gặp đó diễn ra ở Munich.
Theo một tuyên bố của Vatican, cuộc họp “diễn ra trong bầu không khí cởi mở và thân mật, được dành riêng cho cuộc chiến ở Ukraine và những hậu quả bi thảm của nó, nhấn mạnh sự cần thiết của việc kết hợp các lực lượng để ủng hộ đối thoại và tìm ra con đường dẫn đến hòa bình”.
“Ngoài ra, vấn đề an ninh lương thực đã được giải quyết, với hy vọng rằng việc xuất khẩu ngũ cốc có thể sớm được đảm bảo, trên hết là mang lại lợi ích cho các quốc gia bị đe dọa nhất”, tuyên bố cho biết.
Tài liệu tham khảo này đề cập đến một thỏa thuận được trung gian vào tháng 7 năm 2022 để cho phép vận chuyển ngũ cốc ra khỏi cảng Biển Đen của Ukraine, vì Ukraine là một trong những nhà cung cấp các vụ mùa lớn nhất thế giới như dầu hướng dương, lúa mạch, ngô và lúa mì, và các quốc gia đang phát triển nói riêng phụ thuộc vào những lô hàng đó.
Nga đã rút lui khỏi thỏa thuận vào tháng 7, tuyên bố rằng những lời hứa sẽ cho phép Nga tăng xuất khẩu ngũ cốc và phân bón của mình đã không được thực hiện do ảnh hưởng của các biện pháp trừng phạt của phương Tây.
Hôm thứ Tư, phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết Bắc Kinh hoan nghênh phái đoàn của Đức Hồng Y Zuppi, trước đó đã đưa ngài đến Kyiv, Moscow và Washington, D.C.
“Về vấn đề Ukraine, Trung Quốc luôn cam kết thúc đẩy các cuộc đàm phán hòa bình”, người phát ngôn Mao Ning cho biết. “Chúng tôi sẵn sàng làm việc với tất cả các bên và tiếp tục đóng vai trò mang tính xây dựng trong việc thúc đẩy việc giảm leo thang và hạ nhiệt tình hình”.
Đức Hồng Y Zuppi, 67 tuổi, là Chủ tịch Hội đồng Giám mục Ý và là nhân viên kỳ cựu Cộng đồng Sant’Egidio, người đã giúp đàm phán một loạt hiệp định hòa bình vào năm 1992 nhằm chấm dứt cuộc nội chiến kéo dài ở Mozambique. Đức Hồng Y Zuppi đã được Đức Thánh Cha Phanxicô bổ nhiệm vào tháng 5 với tư cách là Đại diện cá nhân của ngài về cuộc xung đột ở Ukraine.
Ông Ông Li, 70 tuổi, ít nhiều tương đương với Đức Hồng Y Zuppi, một nhà ngoại giao kỳ cựu được bổ nhiệm vào tháng 4 với tư cách là đại diện đặc biệt của Trung Quốc về cuộc chiến Nga-Ukraine. Ông cũng đã đến thăm Kiev vào tháng Năm.
Các Giám mục Công giáo Hy Lạp của Ukraine, những người gần đây đã kết thúc cuộc họp Thượng Hội đồng quản trị của họ ở Rôma, dường như hoan nghênh những nỗ lực của Đức Hồng y Zuppi.
“Tôi thiết nghĩ sứ mệnh của Đức Hồng Y Zuppi tại Bắc Kinh vô cùng quan trọng”, Đức Tổng Giám mục Sviatosalv Schevchuck phát biểu với các phóng viên hôm thứ Năm.
“Trung Quốc luôn tuyên bố cởi mở với hòa bình, ngay cả khi chúng tôi không biết chính xác ý tưởng hòa bình của Trung Quốc là gì”, Đức Tổng Giám mục Schevchuck nói.
Đức Hồng Y Zuppi đã gặp gỡ các Giám mục Ukraine ngay trước khi ngài lên đường đến Bắc Kinh.
“Một nền hòa bình công bằng, dựa trên những gì chúng tôi hiểu từ Đức Hồng Y Zuppi, là nền hòa bình tôn trọng các nguyên tắc đạo đức và nguyên tắc nhất định của luật pháp quốc tế”, Đức Tổng Giám mục Schevchuck nói. “Trong trường hợp này, luật pháp quốc tế đã bị áp lực đè bẹp”.
“Đức Hồng Y Zuppi nói về một nền hòa bình chắc chắn, một nền hòa bình sẽ tồn tại theo thời gian”, Đức Tổng Giám mục Schevchuck nói.
Mối quan hệ giữa Vatican và Trung Quốc ở cấp độ ngoại giao đã ấm lên kể từ năm 2018, khi Rôma và Bắc Kinh ký kết một thỏa thuận gây tranh cãi về việc bổ nhiệm các Giám mục Công giáo. Mặc dù các nhà phê bình nhấn mạnh rằng Trung Quốc đã vi phạm thỏa thuận ít nhất hai lần, bổ nhiệm các Giám mục mới mà không có sự đồng thuận của Đức Thánh Cha, tuy nhiên, những người bảo vệ thỏa thuận vẫn nhấn mạnh rằng điều quan trọng là cần phải vượt qua sự phân ly trên thực tế giữa một Giáo hội hầm trú ở Trung Quốc và một Giáo hội được chính phủ công nhận.
Một dấu hiệu cho thấy sứ mệnh hòa bình của Đức Hồng Y Zuppi được coi là thành công là một cuộc tranh luận nhỏ đã nổ ra giữa Ý và Vatican ngay trước khi ngài khởi hành đến Bắc Kinh về việc ai có thể coi là có công đối với sứ mệnh đó.
Bộ trưởng Quốc phòng Ý Guido Crosetto gần đây tuyên bố trong một sự kiện công khai do một tờ báo Ý tổ chức rằng ông đã đóng vai trò quan trọng trong việc biến chuyến viếng thăm của Đức Hồng Y Zuppi tới Kyiv vào tháng 6 thành hiện thực, đồng thời nói rằng ông đã “gây áp lực” cho Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky gặp gỡ đặc phái viên của Đức Thánh Cha.
Điều đó dẫn đến lời khiển trách gián tiếp từ Andrea Riccardi, một cựu bộ trưởng trong chính phủ Ý và là người sáng lập Cộng đồng Sant’Egidio, người đã nói rằng sứ mệnh của Đức Hồng Y Zuppi “có thể thực hiện được nhờ vào khả năng ngoại giao của Tòa Thánh”.
Trước khi khởi hành đến Bắc Kinh, Đức Hồng Y Zuppi đã gặp gỡ Ngoại trưởng Ý Antonio Tajani khi cả hai người đang ở Berlin để tham dự một hội nghị do Cộng đồng Sant’Egidio tổ chức với chủ đề “Sự táo bạo của Hòa bình”.
Minh Tuệ (theo Crux)
