Đức Giêsu nói với các đồ đệ: “Chính anh em là muối cho đời. Nhưng muối mà nhạt đi, thì lấy gì muối nó cho mặn lại? Nó đã thành vô dụng, thì chỉ còn việc quăng ra ngoài cho người ta chà đạp thôi” (Mt 5,13).
Hình ảnh “muối cho đời” (dịch sát: “muối cho đất”) có thể được hiểu theo hai nghĩa chính.
– Trước hết, muối có hai tác dụng: (a) làm cho sạch đồng thời ướp thức ăn khỏi hư thối, và (b) làm gia vị giúp cho thức ăn trở nên đậm đà. Khi khẳng định các môn đệ là muối cho đời, Đức Giêsu muốn nói đến những chức năng tương tự như thế của các Kitô hữu giữa thế giới. Họ có nhiệm vụ phải làm cho xã hội họ đang sống có đủ sức mạnh tâm linh và luân lý để chiến thắng những thế lực sự ác vốn đang hiện diện trong xã hội hoặc luôn tìm cách xâm nhập và làm cho xã hội băng hoại. Hơn nữa, họ còn có nhiệm vụ làm cho cuộc sống chung quanh họ nên đậm đà thay vì nhạt nhẽo và vô vị.
– Đàng khác, cũng xuất phát từ tác dụng gìn giữ cho khỏi hư thối, muối còn được người xưa sử dụng trong các kết ước như là biểu tượng cho sự vững chắc, bền bỉ và trường tồn. Đặc biệt, muối phải được bỏ vào mọi lễ phẩm như là dấu chỉ của sự trường tồn của giao ước. “Các ngươi phải bỏ muối vào mọi lễ phẩm các ngươi dâng tiến; các ngươi không được để lễ phẩm các ngươi thiếu muối của giao ước của Thiên Chúa các ngươi; các ngươi phải dâng muối cùng với mọi lễ tiến của các ngươi” (Lv 2,13). “Đó là giao ước muối muôn đời tồn tại trước nhan ĐỨC CHÚA, cho ngươi và dòng dõi ngươi” (Ds 18,19; x. 2Sb 13,5). Hiểu theo nghĩa này, các môn đệ là muối cho đời có nghĩa là họ hiện hữu giữa trần gian như là dấu chỉ sự vững chắc và trường tồn của giao ước giữa Thiên Chúa và nhân loại. Khi trung thành với chương trình cứu độ của Đức Giêsu, người Kitô hữu làm cho giao ước và công trình cứu độ của Thiên Chúa được thực hiện trong nhân loại. Nhưng họ sẽ phản bội giao ước đó nếu họ bất trung đối với Thiên Chúa và Đức Kitô.
Một trong những đặc tính quan trọng của muối: muối tan ra và thấm nhập khắp cả khối thức ăn được ướp. Nhờ thế, muối hiện diện khắp nơi trong khối thức ăn ấy, nhưng vẫn cứ là muối và vẫn thực hiện chức năng của mình là giữ cho thức ăn khỏi hư thối và giúp thức ăn thêm đậm đà. Cũng vậy, sự hiện diện của các Kitô hữu giữa cuộc đời cũng phải mang hai đặc tính quan trọng đó: rộng khắp và liên kết với tình cảnh nhân loại, nhưng đồng thời vẫn nguyên vẹn là Kitô hữu. Muối chỉ thực hiện được chức năng của mình khi nó chấp nhận đi vào một cuộc hủy mình đi và hòa tan vào trong khối thức ăn, thay vì được cất giữ kỹ lưỡng trong tủ như những hạt ngọc. Cũng vậy, các đồ đệ của Đức Giêsu sẽ không thể thực hiện được chức năng làm muối cho đời nếu họ tách mình khỏi xã hội, vô tư và vô tâm với những vấn đề mà cộng đồng nhân loại đang trăn trở và quan tâm.
Công Đồng Vaticanô II quả quyết một cách mạnh mẽ và tường minh: “Vui mừng và hy vọng, ưu sầu và lo lắng của con người ngày nay, nhất là của những người nghèo và những ai đau khổ, cũng là vui mừng và hy vọng, ưu sầu và lo lắng của các môn đệ Chúa Kitô, và không có gì thực sự là của con người mà lại không gieo âm hưởng trong lòng họ” (MV 1).
Nguyễn Thể Hiện
