Mối quan hệ song phương “tốt đẹp” và “các vấn đề cùng quan tâm”, đặc biệt là “sứ mạng” của Giáo hội Công giáo và tương lai của cộng đồng, đặc biệt là ở vùng đồng bằng Nineveh. Đây là những vấn đề trọng tâm của cuộc gặp gỡ vào sáng ngày 18 tháng 11 tại Vatican giữa Đức Thánh Cha Phanxicô và Tổng thống Iraq Abdul Latif Jamal Rashid, trong giai đoạn khủng hoảng sâu sắc giữa các tổ chức ở Baghdad và Tòa Thượng phụ Chaldean.
Tâm điểm của cuộc tranh cãi là quyết định của nguyên thủ quốc gia về việc rút lại sắc lệnh của Tổng thống – được tòa án thông qua trong tuần trước – công nhận vai trò và quyền hạn của Đức Thượng phụ Chaldean. Trước đây, Đức Thánh Cha Phanxicô đã hai lần từ chối yêu cầu gặp mặt của Tổng thống Rashid; cuộc gặp gỡ hôm 18 tháng 11 là cuộc gặp mặt trực tiếp, sau đó là cuộc gặp với Quốc Vụ Khanh Vatican Pietro Parolin và Đức Tổng Giám mục Paul Richard Gallagher, Ngoại trưởng Tòa Thánh.
Trong một bức thư do Văn phòng Báo chí đưa ra vào cuối cuộc gặp gỡ, nó nói về “các cuộc trò chuyện thân mật”, trong đó “mối quan hệ song phương tốt đẹp” đã được xác nhận và “các vấn đề cùng quan tâm đã được đề cập”. “Đặc biệt, nhu cầu được nhắc lại – tuyên bố tiếp tục – là Giáo hội Công giáo ở Iraq có thể tiếp tục thực hiện sứ mạng được đánh giá cao của mình và để tất cả các Kitô hữu Iraq được đảm bảo trở thành một phần sôi động và tích cực của xã hội và lãnh thổ, đặc biệt là ở Đồng bằng Nineveh”.
Hơn nữa, bức thư kết luận, “chúng tôi tập trung vào một số vấn đề quốc tế, đặc biệt chú ý đến cuộc xung đột ở Israel và Palestine, cũng như cam kết cấp bách đối với hòa bình và sự ổn định”.
Vào giữa tháng 7, Đức Hồng Y Sako đã tạm thời chuyển Tòa Thượng phụ từ thủ đô đến Erbil, ở khu vực Kurdistan thuộc Iraq, để phản đối việc người đứng đầu nhà nước bãi bỏ sắc lệnh – vốn “chỉ liên quan đến Giáo hội Chaldean, và đây là vấn đề cơ bản”, Tòa Thượng phụ giải thích – thừa nhận vai trò và quyền hạn của Tòa Thượng phụ Chaldean.
Đó là một quyết định đáng ngạc nhiên: Trên thực tế, Tổng thống Abdul Latif Rashid đã từ chối một truyền thống hàng thế kỷ bằng cách bãi bỏ cơ quan quyền lực cao nhất của Công giáo địa phương, vốn cũng chịu trách nhiệm quản lý tài sản và đất đai của Giáo hội.
Đây là mấu chốt của vấn đề, cụ thể là quyền kiểm soát tài sản được nhắm tới bởi một nhà lãnh đạo Kitô giáo tự phong ‘Rayan the Chaldean’ và các lực lượng dân quân thân Iran hỗ trợ ông ta (một nhóm đa dạng bao gồm các tín đồ Hồi giáo Shiite, Sunni, các Kitô hữu…), một mối đe dọa đối với hòa bình và sự chung sống của dân tộc.
Để đối phó với các vụ tấn công, Đức Hồng Y Sako – người đã xác định việc rút lại sắc lệnh là một “cuộc mưu sát về tinh thần” – đã chuyển Tòa Thượng phụ đến Erbil và không loại trừ việc tẩy chay cuộc bầu cử sắp tới.
Về vấn đề này, trong một cuộc phỏng vấn gần đây với AsiaNews, Đức Hồng Y Sako đã một lần nữa khẳng định ý định của mình là đi hết con đường mà ngài xác định là một cuộc chiến vì chính sự sống còn của cộng đồng Kitô giáo ở Iraq. “Tôi sẽ trở lại Baghdad – Đức Hồng Y Sako nói – chỉ khi sắc lệnh được rút lại. Giáo hội của chúng ta đã cống hiến rất nhiều cho Iraq, từ chuyến viếng thăm của Đức Thánh Cha Phanxicô cho đến việc viện trợ nhân đạo cho người Hồi giáo vào thời ISIS, thậm chí còn nhiều hơn cả những gì dành riêng cho các Kitô hữu. Hiện nay, lời bày tỏ sự biết ơn của các thể chế là đối xử thô bạo đối với Đức Thượng phụ Chaldean và cả một cộng đồng”.
Vào cuối tháng 10, Tổng thống Iraq, hiện diện tại Rôma tham dự Diễn đàn Lương thực Thế giới, đã yêu cầu được tiếp kiến, nhưng Đức Thánh Cha Phanxicô đã từ chối lần thứ hai, lặp lại câu trả lời được đưa ra 6 tháng trước đó cho một yêu cầu tương tự.
Sự lựa chọn của Đức Thánh Cha Phanxicô rõ ràng có liên quan đến cuộc tranh cãi đang diễn ra giữa nguyên thủ quốc gia và Đức Thượng phụ Chaldean, ngay cả khi Tòa Thánh chưa bao giờ chính thức đưa ra quan điểm về vấn đề này nhiều đến vậy. Đức Hồng y Sako đã dấy lên nghi ngờ về sự “im lặng” ở Rôma. Mặt khác, Đức Hồng y Sako đã nêu lên những tranh cãi và nghi ngờ mạnh mẽ về cuộc gặp gỡ (thông thường) giữa ‘Rayan the Chaldean’ và Đức Thánh Cha vào cuối buổi tiếp kiến chung vào thứ Tư tuần trước.
Các nguồn tin cấp cao của Vatican, được AsiaNews phỏng vấn trong những tuần gần đây, đã giải thích rằng ngoại giao đang “làm việc” để tìm ra “giải pháp” cho cuộc tranh cãi giữa vị Thượng phụ Chaldean và Tổng thống thông qua đối thoại và hòa giải, vì “lợi ích” của cộng đồng Kitô giáo.
Minh Tuệ (theo Asia News)
