Cảnh sát đã bắt giữ một Giám mục Công giáo ngay giữa trung tâm của cuộc tranh cãi về một thỏa thuận giữa Vatican và Trung Quốc.
Đức Giám Mục Vinh Sơn Quách Tích Kim (Vincent Guo Xijin) Địa phận Mân Đông (Min Dong) thuộc tỉnh Phúc Kiến của Trung Quốc là một Giám mục hầm trú 59 tuổi, trung thành với Tòa Thánh.
3 giờ chiều ngày 26 tháng 3, vị Giám trợ đã được gọi đến Văn phòng Tôn giáo và gặp gỡ các quan chức ít nhất hai tiếng đồng hồ, mặc dù người ta không biết điều gì đã được thảo luận. Lúc 7 giờ tối, ngài trở lại căn hộ và chuẩn bị hành lý của mình. Lúc 10 giờ, ngài bị đưa đi. Cảnh sát cũng đã bắt giữ linh mục Chưởng ấn của Giáo phận, theo Asia News đưa tin.
Năm ngoái, vị Giám mục này đã bị giam giữ trước Tuần Thánh. Việc giam giữ ngài vào năm 2017 đã làm gián đoạn việc cử hành Thánh Lễ Truyền Dầu đầu tiên của ngài kể từ cái chết năm 2016 của vị tiền nhiệm của mình là Đức cố Giám mục Vincent Huang Shoucheng, người đã trải qua 35 năm trong các trại cải tạo lao động và các nhà tù.
Asia News cho biết rằng có những tin đồn giữa một số người Công giáo rằng ngài đã bị bắt cóc sau khi từ chối đồng tế các nghi thức phụng vụ Tuần Thánh cùng với Đức Giám mục Vincent Zhan Silu, một trong bảy Giám mục được bổ nhiệm bất hợp pháp được chính phủ ủng hộ.
Giáo hội tại Trung Quốc đã bị chia rẽ giữa Giáo hội Công giáo hầm trú và Hiệp hội Công giáo Yêu nước Trung Quốc được chính thức công nhận. Mỗi Giám mục được công nhận bởi Bắc Kinh phải là một thành viên của hiệp hội này. Việc Tòa Thánh hiện đang đàm phán với chính phủ Trung Quốc cuối cùng có thể dẫn đến việc Vatican công nhận bảy Giám mục được bổ nhiệm bất hợp pháp liên kết với Bắc Kinh và cuộc sống bình thường hơn cho những người Công giáo thuộc cồng đồng hầm trú.
Nhiều Giám mục hầm trú, linh mục, và tín hữu giáo dân đã phải đối diện với việc bị bách hại và quấy rối.
Vào tháng Giêng, Asia News đưa tin rằng một phái đoàn Vatican đã đề nghị Đức Cha Guo tự nguyện chấp nhận một chức vụ với tư cách là Giám mục phụ tá dưới quyền Giám mục Zhan. Đây cũng là một trong những điều kiện mà các quan chức Trung Quốc đã đề nghị đối với Đức Cha Guo trong thời gian giam giữ của ngài vào năm 2017.
Chính quyền Trung Quốc không cho phép Đức Cha Guo đội mũ Giám mục hoặc sử dụng gậy Giám mục. Ngài chỉ có thể mặc áo lễ như một linh mục.
Đức Giám Mục Guo cho biết rằng ngài sẵn sàng từ chức; nếu như đưa ra một tài liệu xác thực từ Vatican “thì lúc đó chúng ta sẽ phải tuân theo quyết định của Rome”, Đức Cha Guo phát biểu trước một Thánh lễ được của hành vào hồi tháng Hai tại Nhà thờ Chính Tòa Mân Đông, theo New York Times đưa tin.
“Lập trường của chúng ta đó là tôn trọng thỏa thuận được đưa ra giữa Vatican và chính phủ Trung Quốc”, Đức Cha Guo nói. “Nguyên tắc của chúng ta đó là Giáo hội Công giáo Trung Quốc phải có mối liên hệ với Vatican; sự nối kết đó không thể bị cắt đứt”.
Đồng thời, Đức Cha Guo đã cảnh báo rằng các nhà chức trách Trung Quốc dường như không muốn cho phép thẩm quyền cuối cùng của Vatican đối với Giáo hội. Mặc dù họ không tuyên bố điều đó một cách rõ ràng, thế nhưng có một ‘sự ám chỉ’ rằng họ xem Giáo hội tại Trung Quốc như là một Giáo hội độc lập với Rôma.
Đức giám mục Guo cho biết rằng những giới hạn của nhà cầm quyền Trung Quốc đối với Giáo hội hầm trú trên thực tế đã giới hạn tiếng nói của người Công giáo Trung Quốc trong Giáo hội Công giáo toàn cầu. Trong khi vị Giám trợ cho biết ngài nghĩ rằng chính phủ đang dần dần mở cửa, chính phủ hiện vẫn còn quan ngại về mối quan hệ của người Công giáo với Vatican.
Tỉnh Phúc Kiến có khoảng 370.000 tín hữu Công giáo và có một sự hiện diện mạnh mẽ của cộng đồng hầm trú. Theo UCA News, hầu hết khoảng 80.000 tín hữu Công giáo trong Giáo phận Mân Đông đều là những người Công Giáo thuộc cộng đồng hầm trú, trong đó có khoảng 50 linh mục và 100 nữ tu.
Vào tháng 12 năm 2017, Toà Thánh đã đề nghị Đức Giám mục Phêrô Trang Kiện Kiện (Peter Zhuang Jianjian) 88 tuổi thuộc Địa phận Sán Đầu ở tỉnh Quảng Đông về nghỉ hưu để một Giám mục bị vạ tuyệt thông được tấn phong bất hợp pháp có thể thay thế vị trí của ngài và được Vatican công nhận, theo Asia News.
Tuy nhiên, vị Giám trợ được Vatican công nhận đã từ chối yêu cầu của phái đoàn về việc nghỉ hưu của ngài.
Các cuộc tranh luận là một phần của một nỗ lực ngoại giao tế nhị nhằm thúc đẩy quan hệ giữa Vatican và Trung Quốc trong khi đồng thời cũng xem xét hoàn cảnh của những người Công Giáo thuộc cộng đồng hầm trú. Đức Tổng Giám mục Claudio Maria Celli, cựu Chủ tịch Hội đồng Giáo hoàng về Truyền thông Xã hội, chịu trách nhiệm về các cuộc đàm phán và đã được xác nhận bởi Asia News là người đứng đầu phái đoàn Vatican.
Thậm chí ngay cả các Giám mục trong Hiệp hội yêu nước cũng có thể trung thành với Toà Thánh, và đôi khi họ cũng đã nổi giận chống lại hiệp hội này.
Về phần mình, chính phủ Trung Quốc dưới thời Chủ tịch Tập Cận Bình hiện đang theo đuổi nỗ lực nhằm “Hán hóa” tôn giáo. Trong vai trò Tổng Thư ký Đảng Cộng sản, hồi tháng Mười năm ngoái, Tập đã kêu gọi đối với “những phương pháp tiếp cận mới” đối với các vấn đề về tôn giáo và sắc tộc.
Trung Quốc đã tiến hành một sự thay đổi lớn trong việc giám sát đối với các tôn giáo của mình vào ngày 22 tháng 3 vừa qua bằng cách bãi bỏ Cơ quan Quản lý Tôn giáo Chính phủ và đồng thời chuyển sự kiểm soát trực tiếp sang Ủy ban Mặt trận Thống nhất của Đảng Cộng sản Trung Quốc. Kết quả là, Hiệp hội Yêu nước Công giáo Trung Quốc hiện nay sẽ chịu sự giám sát trực tiếp hàng ngày của Đảng Cộng sản Trung Quốc.
Có những khác biệt ý kiến về thỏa thuận giữa Vatican và Trung Quốc giữa các Giám mục Hồng Kông. Đức Hồng y Giuse Trần Nhật Quân (Joseph Zen Zi-kiun) đã mạnh mẽ phản đối thỏa thuận này, đồng thời mô tả nó như là một “sự đầu hàng” hay “một hành động tự sát” vốn có thể làm tổn hại Giáo Hội cũng như đặt quá nhiều quyền lực vào tay các quan chức Trung Quốc.
“Thà không có thoả thuận thì hơn là một thoả thuận tồi tệ”, ĐHY Zen phát biểu với ông Raymond Arroyo, người điều khiển chương trình The World Over trên đài EWTN.
Về phần mình, Đức Hồng y Gioan Đường Hán (John Tong Hon) đã lên tiếng ủng hộ một đề nghị về việc các Giám mục Công giáo được chỉ định như thế nào, đồng thời cho biết rằng ngài tin rằng chính phủ Trung Quốc nói chung đã trở nên khoan dung hơn, và một thỏa hiệp như thế sẽ giúp mang lại một sự cởi mở và thống nhất cho Giáo hội.
Ngài cho biết việc chống đối thỏa thuận này là “bất hợp lý” bởi vì thỏa thuận này nhằm hướng đến mục tiêu của sự hiệp nhất. Ngài gọi thoả thuận là mang một tầm nhìn “viễn kiến”, đồng thời cũng cho biết rằng đôi khi, sự hy sinh là cần thiết để tất cả mọi người Công giáo có thể trở thành “thành viên của một gia đình”.
Minh Tuệ chuyển ngữ
