Đức Hồng Y Peter Turkson, Chưởng ấn của Hàn lâm viện Toà Thánh về Khoa học, phát biểu với các tham dự viên tham gia hội nghị về sự phát triển con người và công nghệ tại trụ sở của học viện ở Vatican ngày 23 tháng 5 năm 2024 (Ảnh CNS/Justin McLellan)
Keyun Ruan, Giám đốc an ninh thông tin tại Alphabet, công ty mẹ của Google, đã đặt ra câu hỏi: “Tại sao chúng ta cần AGI?” – đề cập đến Trí tuệ nhân tạo tổng quát – các hệ thống AI có thể sánh ngang hoặc vượt quá trí thông minh của con người trong nhiều tình huống.
Phát biểu tại một hội nghị về sự phát triển của con người và công nghệ tại trụ sở của Viện Hàn lâm Giáo hoàng về Khoa học vào ngày 23 tháng 5, bà Ruan nói rằng việc xác định mục đích và sự phục vụ của AGI đối với nhân loại là “một cuộc trò chuyện rộng lớn hơn mà chúng tôi chưa bao giờ thực sự có ở cấp độ toàn cầu”.
Các học giả, chuyên gia công nghệ và lãnh đạo doanh nghiệp đã cùng nhau tại Vatican để tham dự một hội nghị kéo dài hai ngày để thảo luận về việc tích hợp các công nghệ mới nổi và thúc đẩy lợi ích của nhân loại.
OpenAI, người sáng tạo ra ChatGPT, định nghĩa AGI là “các hệ thống có tính tự trị cao, vượt trội hơn con người trong hầu hết các công việc có giá trị kinh tế” và việc phát triển nó đã trở thành mục tiêu trọng tâm của công ty cũng như của Meta, công ty mẹ của Facebook, Google và các công ty khác.
“Gần giống như một số người cho rằng đây là mục tiêu đúng đắn vì chúng ta cần nó trong thời gian ngắn nên chúng ta nên theo đuổi nó”, bà Ruan nói. “Nhưng liệu chúng ta có nên tạo ra thứ gì đó thông minh hơn chúng ta hay không khi xã hội chưa sẵn sàng lại là một câu hỏi khác”.
Sự phát triển của AGI đòi hỏi những khoản đầu tư tiền tệ khổng lồ, “và không có quy mô đầu tư và tài trợ tương đương cho sự liên kết, đạo đức và sự phát triển của con người”, bà Ruan lưu ý. “Chúng tôi muốn cân bằng phương trình trước khi chạy đua vào AGI”.
Cha Philip Larrey, Giáo sư triết học tại Đại học Boston và là Chủ tịch của Humanity 2.0, một tổ chức phi lợi nhuận hoạt động nhằm tích hợp công nghệ và sự phát triển của con người, trong bức ảnh được chụp tại Đại học Giáo hoàng Latêranô của Rôma vào tháng 3 năm 2023 (Ảnh: CNS / Robert Duncan)
Khi sự phát triển của công nghệ trí tuệ nhân tạo tiến triển, “khuôn khổ để đánh giá liệu AI có được sử dụng đúng cách hay không chính là sự phát triển của con người”, Cha Philip Larrey, Giáo sư triết học tại Đại học Boston và là Chủ tịch của Humanity 2.0, một tổ chức phi lợi nhuận nỗ lực làm việc để tích hợp công nghệ và sự phát triển của con người.
Cha Larrey trích dẫn một báo cáo của Goldman Sachs ước tính rằng về lâu dài trí tuệ nhân tạo có thể thay thế tương đương 300 triệu việc làm toàn thời gian. Chỉ vì nhân loại có thể sản xuất những công cụ này với tốc độ nhanh chóng không có nghĩa là họ nên làm như vậy nếu không tìm ra giải pháp thích hợp để nhân loại thích nghi với chúng, Cha Larrey nói, tuy nhiên “xu hướng là trao cho AI ngày càng nhiều quyền tự chủ hơn vì chúng làm tốt những công việc mà chúng ta muốn chúng hoàn thành”.
Dennis Snower, một nhà kinh tế và Chủ tịch của Sáng kiến Giải pháp Toàn cầu, nói với CNS rằng ngày nay “trí tuệ nhân tạo được thúc đẩy chủ yếu bởi lợi ích kinh doanh với trọng tâm là lợi nhuận và giá trị cổ đông, và những điều này không phù hợp với nhu cầu phát triển của chúng ta cả về phương diện cá nhân lẫn xã hội”.
Các nhà phát triển công nghệ cũng như các nhà lãnh đạo doanh nghiệp và chính phủ cần “điều chỉnh lại động cơ lợi nhuận cho phù hợp với nhu cầu xã hội và môi trường của chúng ta”, ông Snower nói, và đức tin “là một công cụ quan trọng giúp chúng ta đạt được viễn cảnh rộng lớn hơn này”.
“Giờ đây chúng ta đang tạo ra tất cả những vấn đề toàn cầu này, trong số những điều khác, chúng ta cần xem mình là một phần của nhân loại chung khi giải quyết những vấn đề này, và các đức tin vĩ đại là bước đệm quan trọng theo hướng đó”, ông Snower nói.
Ketan Patel, Giám đốc điều hành của Greater Pacific Capital và Chủ tịch của Sáng kiến Force for Good Initiative, nói với CNS rằng hiện đang có sự thay đổi trong đầu tư theo hướng phát triển con người và các nhà lãnh đạo đức tin phải tham gia vào việc hướng dẫn phong trào đó vì họ “có quan điểm vượt ra khỏi động cơ thương mại”.
James Pawelski, Giám đốc giáo dục tại Trung tâm Tâm lý Tích cực của Đại học Pennsylvania, phát biểu tại hội nghị rằng việc thúc đẩy sự phát triển của con người đòi hỏi phải “kết nối văn hóa với sức khỏe thể chất và tinh thần”, cũng như xác định vai trò của văn hóa trong việc thúc đẩy sự kết nối xã hội và việc nuôi dưỡng tâm linh.
Elisabeth Kincaid, Giám đốc Trung tâm Đạo đức và Công bằng Kinh tế tại Đại học Loyola New Orleans, nói rằng “nghệ thuật, văn hóa và các mối quan hệ có thể đưa chúng ta vượt ra khỏi chính mình”, nhưng “trí tuệ nhân tạo không bao giờ có thể nắm bắt được điều gì đó vượt quá chúng ta”.
Truyền thống Công giáo tràn đầy hy vọng, bà Kincaid nói, nhưng cũng nhuốm màu cảm giác của sự “chua xót”, hay cảm giác rằng sự sống con người không phù hợp với ý nghĩa của nó, điều vốn là lý do tại sao “sự phát triển của con người trong mối quan hệ với AI, thứ có thể hứa hẹn cho chúng ta một điều không tưởng, cần phải luôn nhận thức được cả vẻ đẹp lẫn nỗi khó nhọc mà tất cả chúng ta đều phải trải qua”.
Liệu các hệ thống AI có thể thấm nhuần trải nghiệm phong phú của con người hay không vẫn còn phải được xem xét, các chuyên gia cho biết, nhưng một câu hỏi lớn hơn là liệu công nghệ này có quan tâm đến lợi ích tốt nhất của nhân loại hay không khi trí thông minh của nó vượt trội hơn trí tuệ của những người tạo ra nó.
“Tiềm năng vì những điều tốt đẹp, tiềm năng giải quyết các vấn đề lớn nhất của nhân loại là vô song, chưa từng có và sâu sắc”, Janet Adams, Giám đốc điều hành của SingularityNET, một thị trường phi tập trung về các thuật toán AI, cho biết.
“Câu hỏi đặt ra là ai sẽ phát triển AGI đó và với những giá trị gì?”.
Minh Tuệ (theo Catholic Review)
