Các cuộc họp của Hội Đồng Giám mục Công giáo Hoa Kỳ đã trở nên tẻ nhạt và nhàm chán trong những năm gần đây và tôi nhận thấy không có lý do gì để nghĩ rằng mọi thứ sẽ trở nên tốt hơn vào mùa xuân này. Trong thực tế, tại Hội nghị, các Giám mục đã thảo luận một số vấn đề rất quan trọng đang ảnh hưởng đến Giáo hội và xã hội Hoa Kỳ. Bao nhiêu tiến bộ họ đã thực hiện là một vấn đề khác.
Đầu tiên là Giáo Hội
Một chủ đề quan trọng mà các Giám mục thảo luận đó là Thượng Hội Đồng Giám Mục vào tháng 10 năm 2018 về những xu hướng, ơn gọi, giới trẻ. Sự kỳ vọng của đa số những người độc thân lớn tuổi bàn về giới trẻ không có chút gì sáng sủa, nhưng với ĐTC Phanxicô thì Thượng Hội Đồng Giám Mục này có thể khác.
Các Giám mục Hoa Kỳ không thể không nhận ra rằng Giáo hội có vấn đề với giới trẻ. Theo Trung tâm Nghiên cứu, cứ ba người Công giáo khi lớn lên có một người rời bỏ Giáo hội. Gần một nửa số còn lại rời bỏ Giáo hội trước khi đến tuổi 18. Đây không phải là những người Công giáo nhưng không đi nhà thờ; mà đây là những người nói rằng họ không còn là người Công giáo nữa. Đó thực sự là một cuộc di dân tàn phá chưa từng có trong đời sống của Giáo hội Công giáo tại Hoa Kỳ.
“Thượng Hội Đồng thực sự diễn ra vào một thời điểm quan trọng”, Đức Hồng Y Joseph Tobin Địa phận Newark, New Jersey, đã phát biểu với các Giám mục trong phần phát biểu khai mạc của mình. “Chúng tôi biết rằng có cả những thách đố lẫn cơ hội ở đây tại Hoa Kỳ. Sự gia tăng số lượng các bạn trẻ thế hệ Y (hay còn gọi là Millennials) bị ngắt kết nối chắc chắn là một mối bận tâm đối với chúng ta, cũng như sự suy giảm và sự chậm trễ trong hôn nhân giữa các bạn trẻ”.
Bất chấp cuộc di cư này, ĐHY Tobin đã nhận thấy những dấu hiệu đầy hy vọng, bao gồm cả “sự quan tâm đầy đủ đối với các bạn trẻ thế hệ Y trong các mùa phụng vụ của Mùa Vọng và Mùa Chay” và “tầm quan trọng tiếp tục trong các Bộ của chúng ta và việc tiếp cận các bạn trẻ vốn đã có ảnh hưởng tích cực đến việc nhận định ơn gọi”.
Trong khi tôi ít lạc quan hơn, thế nhưng ĐHY Tobin đã trình bày một chiến lược hết sức tài tình đối với các Giám mục Hoa Kỳ. Ngài khuyến khích các Giám mục tham gia vào cuộc trò chuyện với những người trẻ tuổi và nhấn mạnh rằng việc lắng nghe là một phần thiết yếu của cuộc trò chuyện này.
“Đây chính là dịp để học hỏi từ giới trẻ và thanh thiếu niên, lắng nghe những câu chuyện của họ và đồng thời tham gia vào cuộc đối thoại đích thực”, ĐHY Tobin nói. “Chúng ta cũng có thể nhớ rằng giới trẻ và thanh thiếu niên chính là những nhân tố, chứ không phải là những đối tượng, của quá trình này và của Thượng Hội Đồng này”.
“Hơn nữa, chúng ta có thể thu hút các nhà lãnh đạo trong giới trẻ, ơn gọi, hôn nhân và cuộc sống gia đình – tất cả những người kết nối với giới trẻ trong công việc của họ”.
Điều này chắc chắn là phù hợp với những kế hoạch của ĐTC Phanxicô đối với Thượng Hội Đồng. Vatican đã tạo ra một bảng câu hỏi thăm do ý kiến trực tuyến mời gọi các bạn trẻ từ khắp nơi trên toàn thế giới tham gia và đóng góp ý kiến cho Thượng Hội Đồng. Bằng cách làm như thế, ĐTC Phanxicô đang làm theo cách thức các Giám mục khác trong việc lắng nghe các bạn trẻ trước Thượng Hội Đồng.
Đức Tổng Giám mục Charles Chaput Giáo phận Philadelphia giải thích bản câu hỏi thăm dò cho các Giám mục và khuyến khích họ xem xét hai câu hỏi chính:
– Làm thế nào để các Giám mục có thể đồng hành một cách có hiệu quả nhất với các bạn trẻ trong việc mời gọi trở thành những môn đệ truyền giáo và trong việc nhận định ơn gọi của mình – cho dù là trong đời sống hôn nhân, trong thừa tác vụ hay đời sống thánh hiến?
– Giáo hội Công giáo Hoa Kỳ đang lắng nghe giới trẻ và thanh thiếu niên như thế nào và những thực tiễn tốt nhất trong việc đồng hành với giới trẻ đáng để chia sẻ với Giáo hội hoàn vũ tại Thượng Hội Đồng là gì?
“Lắng nghe và cùng đồng hành” chính là một phong cách mục vụ khá khác biệt so với phong cách mang tính kiểm soát đối với việc “giảng dạy và hướng dẫn”. Phong cách mục vụ này nhận ra rằng những người trẻ này là những người đã trưởng thành không thể bị gò bó vào những khuôn khổ có sẵn. Sự tin tưởng và thông cảm là hết sức cần thiết cho một cuộc trò chuyện thành công. Kết quả phải là việc đồng hành với họ trên một cuộc hành trình kéo dài suốt cả cuộc đời, chứ không phải chỉ là chuẩn bị cho một kỳ thi tuyển sinh.
Chủ đề của việc lắng nghe cũng đã được nhấn mạnh bởi Đức Tổng Giám Mục Christophe Pierre, Sứ Thần Tòa Thánh tại Hoa Kỳ. Đức TGM Pierre nhận thấy việc lắng nghe là hết sức cần thiết đối với quan điểm truyền giáo mà ĐTC Phanxicô đang khuyến khích trong Giáo hội.
“Chúng ta có lắng nghe – thậm chí đối với những người mà chúng ta không đồng ý với họ – để chúng ta có thể đề xuất những điều thiết yếu đối với Tin Mừng một cách thuyết phục hơn và thay đổi suy nghĩ theo cách mà ta chưa bao giờ trải qua?”, Đức TGM Pierre nói. “Điều quan trọng là phải lắng nghe giáo dân, những người có chuyên môn đặc biệt, những người có đức tin và lòng sùng mộ thực sự, lắng nghe hàng giáo sĩ và tu sĩ, và lắng nghe lẫn nhau với tư cách là các Giám mục, hành động theo nguyên tắc quyền lực ngang nhau và công đồng tính, để tạo ra phản ứng mục vụ tốt nhất đối với hững thách đố của thời đại chúng ta”.
Đức TGM Pierre cũng nhắc nhở các Giám mục đối với lời kêu gọi của ĐTC Phanxicô để “bước ra khỏi khu vực an toàn thoải mái của chúng ta để đến với tất cả những vùng ngoại vi cần đến ánh sáng của Tin Mừng”. Nằm trong những vùng ngoại vi đó chính là các bạn trẻ mà Sứ Thần đã đề nghị các Giám mục phải quan tâm lắng nghe. Hy vọng rằng các Giám mục sẽ không chỉ lắng nghe các bạn trẻ Công giáo mà còn lắng nghe tất cả những người trẻ đã xa rời Giáo hội.
Bên cạnh Thượng Hội Đồng, các Giám mục còn thảo luận về vấn đề tự do tôn giáo cũng như vấn đề nhập cư.
Sau những cuộc thảo luận sâu rộng, các Giám mục đã bỏ phiếu 132 trên 153 ủng hộ việc chuyển Ủy ban đặc biệt về Tự do Tôn giáo của họ thành một Ủy ban thường trực thuộc HĐGM Hoa Kỳ.
Tại Thượng viện Hoa Kỳ, điều đó có thể được coi là giới hạn áp đảo, nhưng các cuộc xung đột là điều hiển nhiên khi Hội đồng Giám mục có hơn 10 phiếu chống lại việc thông qua nghị quyết.
Uỷ ban đặc biệt về Tự do Tôn giáo đã được thành lập vào năm 2011 và đã tiêu tốn nhiều năng lượng trong việc chống lại các yêu cầu của chính quyền Obama rằng tất cả các chương trình bảo hiểm sức khoẻ phải bao gồm bảo hiểm tránh thai. Với cuộc bầu cử Tổng thống Donald Trump, có vẻ như tất cả các tổ chức tôn giáo và có lẽ tất cả các nhà tuyển dụng phản đối bảo hiểm như vậy sẽ có thể loại trừ nó.
Bất chấp cuộc bầu cử của Tổng thống Trump, Đức Tổng Giám Mục William Lori Giáo phận Baltimore khuyến cáo nên thành lập Ủy ban đặc biệt thường trực vì Ngài đã nhận thấy nhiều thách đố đối với vấn đề tự do tôn giáo sắp xảy ra đến nơi. Các Đức Hồng Y Timothy Dolan Giáo phận New York và Donald Wuerl Giáo phận Washington cũng hoàn toàn đồng tình.
“Những thách đố đối với vấn đề tự do tôn giáo đang ngày càng gia tăng”, ĐHY Wuerl cho biết. “Nền văn hoá chi phối hiện đang ngày càng phát hiện ra rằng đó không chỉ là vấn đề của việc không đồng ý với các nguyên tắc và lập trường về tôn giáo. Nhưng có một mức độ thù địch nào đó đang ngày càng trở nên rõ ràng hơn… Vấn đề này sẽ không biến mất”.
Với tư cách là một Ủy ban thường trực, các Giám mục sẽ bầu ra chủ tịch của Ủy ban tự do tôn giáo, người có thể chỉ phục vụ trong vòng hai năm. ĐHY Lori đã từng là Chủ tịch Ủy ban đặc biệt này kể từ khi nó thành lập vào năm 2011.
Một số vấn đề mà Ủy ban sẽ phải giải quyết đó chính là những áp lực đang ngày càng gia tăng đối với các bệnh viện và các bác sĩ Công giáo để thực hiện các thủ tục (phá thai, triệt sản, thụ tinh nhân tạo, thụ tinh trong ống nghiệm, phẫu thuật thay đổi giới tính, trợ tử…) vốn trái ngược vơi Giáo huấn Công giáo. Ngoài ra, các tổ chức tôn giáo và người sử dụng lao động hiện đang giải quyết những vấn đề chẳng hạn như việc nhận con nuôi của các cặp vợ chồng đồng tính, quyền lợi của các cặp vợ chồng hoặc những người lao động đồng tính, và việc đối xử với các nhân viên không thực hành Giáo huấn của Giáo hội. Các Giám mục đặc biệt quan tâm đến những nỗ lực nhằm bảo vệ các tổ chức từ thiện, việc chăm sóc sức khoẻ, các trường học và các dự án phát triển của Công giáo nếu họ phản đối các hoạt động nhất định với lý do tôn giáo.
Các Giám mục khác nhận thấy sự nhấn mạnh vào vấn đề tự do tôn giáo đã làm lu mờ những quan ngại về công lý và hòa bình. Điều này đặc biệt chính xác kể từ một ngày trước khi các Giám mục đã để cho nhóm công tác của họ về vấn đề nhập cư không còn tồn tại. Nhóm này, được thành lập hồi tháng 11 năm ngoái, đã đưa ra những tuyên bố chính thức chống lại ba sắc lệnh liên quan đến vấn đề nhập cư và di dân mà chính quyền Trump đã ban hành trong tuần lễ đầu tiên tại văn phòng. Nhóm này cũng đã khuyên các Giám mục giải quyết các vấn đề về nhập cư khác.
Cái nhìn quang học xấu cho phép nhóm làm việc này không còn tồn tại vào thời điểm những người nhập cư đang ngày càng sợ hãi khiến các Giám mục tự đảo ngược và cho phép nhóm di dân tiếp tục. Đức Giám mục Robert McElroy Địa phận San Diego đã lập luận rằng các Giám mục nên giữ “mức cảnh giác cao độ bởi vì người dân đang ở mức cảnh giác cao độ vì những nỗi sợ hãi trong số họ. Những nỗi sợ hãi không phải là tưởng tượng, và họ đã bị kích động bởi những hành động và những lời nói đặc biệt cùng với các lệnh lập pháp”.
Các Giám mục cũng nhận thấy những vấn đề chính trong Đạo luật Chăm sóc Y tế Hoa Kỳ đã được Hạ viện thông qua. Đức Giám mục Frank Dewane Địa phận Venice, Florida, Chủ tịch Uỷ ban Công lý Nội địa và Phát triển Con người thuộc HĐGM Hoa Kỳ, đã kêu gọi “Thượng viện dỡ bỏ những lời hứa nguy hại đối với AHCA hoặc bắt đầu lại với một dự luật tốt hơn”.
Các Giám mục cũng gặp khó khăn bởi đề xuất cắt giảm ngân sách của Trump, bao gồm 880 tỉ đôla trong các khoản cắt giảm đối với chương trình Medicaid, mà các Giám mục cho biết sẽ “làm mất ổn định các chương trình tông đồ chăm sóc sức khoẻ Công giáo của chúng ta, cướp mất miếng ăn khỏi miệng của các trẻ em đang trong độ tuổi đi học, và từ chối các nguồn lực y tế vốn đã khan hiếm đối với những nơi nghèo nàn nhất ở mọi tiểu bang trên khắp đất nước”.
Giới trẻ, tự do tôn giáo, chăm sóc sức khoẻ và vấn đề nhập cư là những vấn đề nghiêm trọng đáng được các Giám mục Hoa Kỳ xem xét một cách nghiêm túc. Nhưng vấn đề hiện vẫn còn tồn tại: Liệu những lời nói suông có theo sau các hành động? Các Giám mục đã nhấn mạnh nhiều đến các cuộc tranh luận về vấn đề tự do tôn giáo tại Hoa Kỳ, nhưng tiếng nói của họ đối với những vấn đề khác thế nào? Một số Giám mục cho rằng họ đã lên tiếng về những vấn đề khác nhưng các phương tiện truyền thông đã kiểm soát các giám mục khi họ tham gia vào cuộc chiến về văn hoá. Dù trong trường hợp nào, một chiến lược tốt hơn là hết sức cần thiết.
Minh Tuệ (theo NCR)
