(Ảnh: Patrick Thomas / Shutterstock)
Trong một tuyên bố vào ngày 14 tháng 2, Hội đồng Giám mục Ecuador đã bày tỏ mối quan ngại sâu sắc và không đồng tình với phan quyết gần đây của Tòa án Hiến pháp về việc hợp pháp hóa an tử ở nước này.
“Sự sống con người là thiêng liêng và bất khả xâm phạm. Bất kỳ sự đồng lõa nào với sự chết đều sẽ phải trả giá cho những người yếu đuối và dễ bị tổn thương nhất. Một xã hội không bảo vệ họ sẽ bị kết án bởi những thao túng lớn nhất và những bi kịch tồi tệ nhất. Thật là quỷ quái và hiểm ác khi muốn bảo vệ sự sống bằng cách đưa ra khuôn khổ pháp lý cho một hành động giết người”, các Giám mục nói.
Vào ngày 7 tháng 2, tòa án cao nhất của đất nước tuyên bố Điều 144 của Bộ luật Hình sự là hợp hiến nói chung (hợp hiến có điều kiện) nhưng đưa ra một ngoại lệ đối với cái chết êm ái trong một số điều kiện nhất định. Điều luật trừng phạt việc khiến một người chết trong nhiều tình tiết khác nhau (tức là không phải tội giết người cấp độ một) với mức án tù từ 10 đến 13 năm.
Theo phán quyết của tòa án, điều khoản vẫn có giá trị, nhưng một ngoại lệ được đặt ra đối với các bác sĩ giúp đỡ những bệnh nhân đáp ứng các tiêu chí nhất định: thứ nhất, người đó yêu cầu cái chết êm ái một cách tự do và có hiểu biết hoặc thông qua người đại diện nếu bệnh nhân không thể bày tỏ ý kiến; thứ hai, bệnh nhân đang đau khổ tột cùng do một chấn thương nghiêm trọng và không thể chữa khỏi hoặc do một căn bệnh nan y.
Các Giám mục cảnh báo rằng phán quyết “rất mơ hồ” về phạm vi của các tiêu chí vì nó không xác định chúng một cách cụ thể.
“Những biểu hiện này có nghĩa là gì phải được xác định rõ ràng”, các Giám mục chỉ ra, “để không gây nguy hiểm đến tính mạng của những người dễ bị tổn thương, chẳng hạn như bệnh nhân tâm thần hoặc bệnh nhân rối loạn tâm lý, những người cũng sẽ gặp nguy hiểm. Điều đáng buồn nhất là trẻ em cũng không được miễn trừ”.
Sau quyết định của tòa án, Ecuador trở thành quốc gia thứ chín trên thế giới chấp nhận cái chết êm dịu và là quốc gia thứ hai ở Mỹ Latinh hợp pháp hóa nó. Bước tiếp theo, theo phán quyết, là việc an tử sẽ được điều chỉnh bằng một đạo luật, vốn phải được Quốc hội tranh luận và thông qua trong những tháng tới.
Trong tuyên bố của mình, Hội đồng Giám mục đã cảnh báo về nguy cơ của “nền văn hóa thải loại” đang nổi lên, nơi mà mạng sống của những người dễ bị tổn thương nhất bị đe dọa: “Chúng ta đang ở giai đoạn đầu của một con dốc trơn trượt mà những cách thức chết chóc của nó sẽ không bao giờ khiến xã hội trở nên vĩ đại hơn”.
‘Cái chết êm dịu không phải là vấn đề của sự tự do’
Trong suy tư của mình, các vị Giám chức cảnh báo rằng quyết định tự do của bệnh nhân trong tình trạng rất dễ bị tổn thương “bị ảnh hưởng mạnh mẽ và có điều kiện”. Họ tuyên bố rằng, trong nhiều trường hợp, quyết định “có thể thuộc về bác sĩ, gia đình và thậm chí cả tiểu bang hoặc các công ty chăm sóc sức khỏe từ chối cung cấp dịch vụ chăm sóc cần thiết để điều trị tốt hơn tình trạng của bệnh nhân hoặc thiếu nguồn lực”.
Các vị Giám chức cũng tuyên bố rằng cái chết êm dịu không đồng nghĩa với việc “không đau đớn và đau khổ” vì trong một số trường hợp “bệnh nhân có các biến chứng, chẳng hạn như nôn mửa do các phương tiện gây chết người hoặc phục hồi ý thức sau tác động ban đầu”.
“Quá trình này có thể mất 25 phút, nhưng phạm vi được báo cáo vượt quá 4 ngày. Họ không phải là những bệnh nhân chết đi trong sự nhẹ nhõm về mặt cảm xúc, tâm lý, thể chất hoặc tinh thần”, các vị Giám chức chỉ ra.
Đối với các vị Mục tử ở Ecuador, “tìm cách loại bỏ sự đau khổ gần giống như loại bỏ bản chất con người”, bởi vì “sự sống, bệnh tật, đau khổ và cái chết là một phần của thân phận con người”.
Các Giám mục ủng hộ luật chăm sóc giảm nhẹ
Trong tuyên bố của mình, Hội đồng Giám mục đã đưa ra câu hỏi sau: “Trách nhiệm của chúng ta với tư cách là một xã hội là gì?”, rồi trả lời dứt khoát: “Trách nhiệm của chúng ta là giảm bớt sự đau khổ. Để ủng hộ việc thực hiện và thúc đẩy luật chăm sóc giảm nhẹ ở Ecuador, vì luật này hiện không tồn tại, thay vì cam chịu chấp nhận những lựa chọn thay thế tồi tệ nhất”.
Hơn nữa, các Giám mục nhấn mạnh: “Chúng ta không thể đưa ra lựa chọn cái chết nếu chúng ta thậm chí không đảm bảo các yêu cầu cơ bản về sức khỏe cho một cuộc sống tử tế”.
Theo Viviana Araujo Lugo, chủ tịch Hiệp hội Chăm sóc giảm nhẹ ở Ecuador, việc đưa tin về việc chăm sóc giảm nhẹ chỉ ở mức 3,5%.
Theo dữ liệu từ Atlas Chăm sóc giảm nhẹ năm 2020 ở Mỹ Latinh, chỉ có 78 nhóm được ghi nhận cung cấp các dịch vụ này trong nước, hầu hết tập trung ở các khu vực thành thị và thành phố lớn.
‘Quyền sống là bất khả xâm phạm’
Hội đồng Giám mục Ecuador cáo buộc rằng “an tử coi thường phẩm giá của tất cả mọi người”, vì nó tạo ra “sự phân biệt đối xử không công bằng giữa những người đáng được sống, những người đáng được giúp đỡ và chăm sóc, và những người không xứng đáng”.
“Chúng ta phân loại con người thành các nhóm: người khỏe mạnh, người khuyết tật, người không hữu ích, người nghèo không thể tiếp cận sự hỗ trợ tốt hơn khi họ đang đau khổ. Điều này có tác dụng ngăn chặn, vì nó tạo ra sự ép buộc khéo léo và cảm giác trở thành ‘gánh nặng’, vì bệnh nhân sẽ biết rằng có một cửa thoát hiểm để tránh rắc rối cho người khác”, các Giám mục lưu ý.
Theo các Giám mục Ecuador, họ đã quyết định “lên tiếng” bởi vì “không có mạng sống nào có giá trị thấp hơn mạng sống khác”. Họ cũng làm như vậy trong tình liên đới với những người “dành thời gian và sức lực của mình để đồng hành về mặt y tế, tâm lý và tinh thần với những người mắc các căn bệnh thoái hóa, mãn tính hoặc nan y”.
“Chúng tôi sẽ tiếp tục công bố Tin Mừng sự sống bằng lòng trắc ẩn và hành động của mình”, các Giám mục kết luận.
Minh Tuệ (theo CNA)
