Cư dân của Goma, Cộng hòa Dân chủ Congo, biểu tình vào Thứ Tư, ngày 18 tháng 1 năm 2023, phản đối sự xuất hiện theo lịch trình của quân đội Nam Sudan chuẩn bị gia nhập lực lượng Kenya được triển khai để hỗ trợ quân đội Congo trong cuộc chiến chống lại phiến quân M23. Những người biểu tình đã đụng độ với cảnh sát, những người nói rằng cuộc biểu tình không được phép (Ảnh: Moses Sawasawa/AP)
YAOUNDÈ, Cameroon – Các Giám mục Công giáo tại Cộng hòa Dân chủ Congo đã lên án mạnh mẽ việc chính phủ sử dụng vũ lực chống lại những người biểu tình ôn hòa kêu đòi điều kiện sống tốt hơn.
Vào ngày 20 tháng 5, hàng chục nghìn người đã xuống đường phản đối mức chi phí sinh hoạt quá cao tại một quốc gia vừa giàu tài nguyên khoáng sản vừa kém phát triển về điều kiện kinh tế.
Chi phí hàng hóa cơ bản bao gồm bia, cà chua, gạo, đường, dầu và bột mì tăng lên hàng ngày ở Congo, một phần là do cuộc chiến của Nga ở Ukraine.
Các số liệu chính thức chỉ ra rằng một ổ bánh mì trước đây có giá 1.000 CFA (0,5 đô la) hiện có giá 1.200 CFA (0,6 đô la). Một can dầu 20 lít đã tăng từ $30 lên $45, và một bao gạo 25 kg từ $18 lên $25.
Đối với một quốc gia có 3/4 dân số sống dưới mức nghèo khổ, giá cả tăng cao là điều khó có thể chịu đựng được. Vào thứ Bảy, người dân Congo đã đổ ra đường để bày tỏ sự phản đối.
“Cuộc sống đã trở nên không thể chịu đựng nổi, hãy nhìn xem lượng bánh mì đã giảm như thế nào. Chúng tôi đang yêu cầu sự thay đổi ở Congo, sự thay đổi xã hội”, Bindanda Bilisi cho biết trong một cuộc phỏng vấn với Africanews.
Tuy nhiên, vấn đề đã vượt xa việc chi phí sinh hoạt cao. Phe đối lập cũng đã tận dụng các cuộc biểu tình để nhấn mạnh rằng họ không hài lòng với tiến trình bầu cử đang hình thành trước cuộc tổng tuyển cử dự kiến vào tháng 12.
“Đó là một cuộc tuần hành ôn hòa để phản đối tiến trình bầu cử hỗn loạn đang chuẩn bị cho Tổng thống [Félix] Tshisekedi nắm quyền bằng vũ lực, phản đối chi phí sinh hoạt cao, phản đối sự áp bức”, cựu Thủ tướng Augustin Matata, người đồng tổ chức các cuộc biểu tình với các đảng chính trị đối lập khác và đại diện xã hội dân sự, cho biết.
Các cuộc biểu tình đã vấp phải bạo lực, khi cảnh sát sử dụng hơi cay để giải tán đám đông.
Trong một tuyên bố được đưa ra vào ngày 22 tháng 5, các Giám mục Công giáo tại một trong những quốc gia Công giáo nhất của lục địa đã tố cáo “sự đàn áp man rợ và thô bạo đối với những người tuần hành, đặc biệt là những trẻ vị thành niên được tìm thấy trên đường đi của họ, bởi các lực lượng của luật pháp và trật tự và các lực lượng dân quân đối tác của họ. Khi thực hiện công việc rùng rợn của mình, họ không ngần ngại bắn đạn thật, thậm chí nhắm vào xe của một nhà lãnh đạo chính trị”.
Hội đồng Giám mục Cộng hòa Dân chủ Congo “lên án mạnh mẽ nhất tất cả những điều quái dị tàn ác được mô tả ở trên cũng như tình trạng bạo lực xảy ra sau đó, bất kể nó đến từ đâu. Hội đồng Giám mục mong các cơ quan có thẩm quyền thực hiện hành động cụ thể, ngoài những lời hứa hẹn trên phương tiện truyền thông về công tác điều tra và công lý (điều mà chúng tôi đã quen và thường không được thực hiện), nhằm vô hiệu hóa toàn bộ những kẻ côn đồ dễ nhận dạng này”, tuyên bố cho biết.
Bộ trưởng Nhân quyền Congo, Albert-Fabrice Puela, đã cùng với các Giám mục lên án “các hành động đàn áp” và “sự tàn bạo” đối với những người biểu tình bao gồm cả “trẻ vị thành niên”.
“Chúng tôi yêu cầu hệ thống tư pháp tiến hành các cuộc điều tra khẩn cấp để có thể xác định trách nhiệm đối với các hành vi vi phạm khác nhau”, ông Puela nói.
Các Giám mục đã thúc giục các lực lượng của luật pháp và trật tự chuyển đến các biên giới nơi có những lo ngại về vấn đề an ninh thực sự thay vì ở lại để “quấy rối người dân trong các thành phố”. Các giáo sĩ kêu gọi người dân Congo “đừng sợ hãi trước sự man rợ được tổ chức nhằm đe dọa họ”.
“Nếu không có gì được thực hiện để đảm bảo các quyền cơ bản của họ, họ sẽ sớm phải thực thi quyền lực của mình để trừng phạt tất cả những kẻ bất tài”, các vị Giám chức nói.
Cuộc bầu cử Tổng thống dự kiến diễn ra vào ngày 20 tháng 12. Ông Tshisekedi, người đã nắm quyền từ tháng 1 năm 2019, đang tìm cách tái tranh cử.
Các quy trình bầu cử ở Cộng hòa Dân chủ Congo từ lâu đã đầy rẫy những điều không rõ ràng. Vào ngày 10 tháng 5, các Giám mục Công giáo và Eglise du Christe du Congo (liên hiệp của các giáo phái Tin lành, ở Cộng hòa Dân chủ Congo) đã cảnh báo về cách thức mà Ủy ban Bầu cử Độc lập đang tiến hành liên quan đến việc sửa đổi danh sách bầu cử.
Trong khi các cơ quan Giáo hội ủng hộ sự lựa chọn của ủy ban để làm việc với một đối tác bên ngoài để kiểm tra danh sách cử tri, các nhà lãnh đạo tín ngưỡng không hài lòng với các thủ tục cơ bản do tổ chức giám sát bầu cử đặt ra.
Ủy ban bầu cử đã đề xuất thuê một công ty bên ngoài kiểm tra sổ đăng ký bầu cử, nhưng phương pháp được sử dụng sẽ do chính ủy ban triển khai và phê duyệt.
“Từ những điều đã nói ở trên, nhóm được thành lập sẽ không độc lập và báo cáo của họ có thể bị bóp méo hoặc thao túng”, các nhóm Giáo hội cho biết. “Do đó, có nguy cơ cao là sẽ không có sự đồng thuận xung quanh sổ đăng ký bầu cử, sự nghi ngờ giữa các chủ thể chính trị sẽ gia tăng và sự tin tưởng của công chúng vào quá trình bầu cử sẽ còn suy giảm hơn nữa. Và điều đó cuối cùng sẽ dẫn đến kết quả bầu cử gây tranh cãi”.
Do đó, các tổ chức Giáo hội đã kêu gọi ủy ban bầu cử thuê một công ty kiểm toán độc lập, có uy tín và một số chuyên gia địa phương có uy tín để kiểm toán các sổ đăng ký bầu cử và từ đó khôi phục sự tin tưởng của công chúng vào hệ thống bầu cử của Congo.
Minh Tuệ (theo Crux)
