Một người phụ nữ giả vờ như đang hồi sinh Trái đất trong cuộc tuần hành tại Hội nghị thượng đỉnh về khí hậu của Liên hợp quốc COP28, Chúa nhật, ngày 3 tháng 12 năm 2023, tại Dubai, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (Ảnh: Peter Dejong/AP)
Bất chấp sự vắng mặt của Đức Thánh Cha Phanxicô tại hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu COP-28 hiện đang diễn ra ở Dubai do lo ngại về sức khỏe kéo dài, tuy nhiên, một chuyên gia Công giáo hàng đầu về môi trường vẫn nói rằng dưới sự lãnh đạo của ngài, “toàn thể Giáo hội đang thức tỉnh” trước cuộc khủng hoảng khí hậu.
“Có cảm giác như Đức Thánh Cha Phanxicô đang đóng vai trò như một phong vũ biểu cho hành động về khí hậu”, Neil Thorns, Giám đốc Vận động và Truyền thông tại CAFOD, chi nhánh phát triển ở nước ngoài của Giáo hội Công giáo ở Anh và xứ Wales, cho biết.
Sau khi gửi các thông điệp tới cuộc tụ họp ở Dubai hồi đầu tuần, Đức Thánh Cha Phanxicô đã quay trở lại chủ đề này trong bài chia sẻ trong giờ Kinh Truyền Tin vào buổi trưa Chúa nhật.
“Thậm chí ngay cả khi ở xa, tôi vẫn hết sức chú ý theo dõi công việc của COP28 ở Dubai”, Đức Thánh Cha nói.
“Biến đổi khí hậu được đáp lại bằng sự thay đổi chính trị cụ thể”, Đức Thánh Cha nói, trước khi kêu gọi dân chúng thế giới “chấp nhận một tầm nhìn chung, cam kết tất cả chúng ta và ngay bây giờ, không chậm trễ, thực hiện một cuộc hoán cải môi sinh toàn cầu cần thiết”.
Hội nghị về khí hậu diễn ra tại Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, bắt đầu vào ngày 28 tháng 11 và kết thúc vào ngày 12 tháng 12, được coi là cơ hội để các chính phủ cam kết tăng tốc hành động và hỗ trợ các cộng đồng ở tuyến đầu của cuộc khủng hoảng khí hậu.
Một số nhóm Công giáo có mặt tại hội nghị thượng đỉnh thế giới, bao gồm cả CAFOD. Ông Thorns hiện đang ở Dubai hợp tác chặt chẽ với Vatican về chính sách khí hậu và đã đại diện cho Tòa Thánh trong các phái đoàn COP trước đây.
Ông Neil Thorns đã có cuộc trò chuyện với Crux về cuộc họp hiện tại đang diễn ra ở Dubai.
Đức Thánh Cha Phanxicô và Tòa thánh đóng vai trò gì tại hội nghị thượng đỉnh?
Điều quan trọng là Đức Thánh Cha Phanxicô đã bắt đầu sự can thiệp sớm của ngài bằng việc xuất bản Tông Huấn Laudate Deum vào tháng 10, nêu rõ những mong đợi của ngài đối với COP28. Những điều này đã được củng cố sau thông điệp của ngài gửi tới COP hôm thứ Bảy tuần trước. Có cảm giác như Đức Thánh Cha Phanxicô đang đóng vai trò như một phong vũ biểu cho hành động về khí hậu. Đức Thánh Cha đã nói một cách hết sức rõ ràng rằng ngài mong đợi những tiến bộ lớn hơn trong một số vấn đề chính như sự tổn thất và thiệt hại, loại bỏ dần nhiên liệu hóa thạch, giảm lượng khí thải và cung cấp nguồn tài chính cần thiết cho các cộng đồng nghèo. Với tư cách là một quốc gia thành viên, Tòa Thánh có thể đưa thông điệp đó vào các cuộc đàm phán và khuyến khích nền văn hóa gặp gỡ vốn cần thiết để giải quyết một số vấn đề này.
Các Giáo hoàng trước Đức Phanxicô đã nói về các vấn đề môi trường, nhưng dường như ngài đã thay đổi tầm quan trọng của nó trong Giáo hội. Tại sao vậy?
Khi cuộc khủng hoảng khí hậu ngày càng sâu sắc, tôi thiết nghĩ toàn thể Giáo hội đang thức tỉnh trước những tác động khủng khiếp của nó, đặc biệt đối với các cộng đồng nghèo nhất. Đức Thánh Cha Phanxicô đã có thể hướng dẫn Giáo hội về khí hậu và thiên nhiên thông qua Thông điệp Laudato Si’ tuyệt vời. Thông điệp nêu rõ vấn đề là gì, làm thế nào chúng ta có thể tìm ra giải pháp và kết hợp điều đó vào đức tin của mình.
Thông điệp của Đức Thánh Cha Phanxicô tại COP28 và những giáo huấn của ngài về môi trường có liên quan như thế nào đến việc chính phủ Anh gần đây giảm dần các mục tiêu và chính sách về khí hậu bằng không?
Thật buồn khi thấy Vương quốc Anh đang giảm dần cam kết của mình. Là một trong những quốc gia phát thải khí nhà kính lịch sử chính, Vương quốc Anh cần nhận thức được trách nhiệm của mình. Thái độ của Vương quốc Anh dường như rất ngắn hạn và hy vọng sẽ tìm được giải pháp trong tương lai. Họ nên làm tất cả những gì có thể để bảo vệ hành tinh tuyệt vời của chúng ta cho thế hệ tiếp theo. Tôi nghĩ điều này từ Laudate Deum đã tóm tắt rõ ràng thái độ của họ, “Tuy nhiên, chúng ta có nguy cơ bị mắc kẹt trong suy nghĩ vá víu mọi thứ một cách hời hợt, trong khi bên dưới bề mặt vẫn đang có sự xuống cấp mà chúng ta tiếp tục góp phần vào. Cho rằng mọi vấn đề trong tương lai đều có thể được giải quyết bằng những can thiệp kỹ thuật mới là một dạng chủ nghĩa thực dụng giết người, giống như đẩy một quả cầu tuyết xuống đồi”.
Các văn phòng địa phương của Giáo hội Công giáo toàn cầu đang làm việc cùng với các cộng đồng dễ bị tổn thương ở Châu Phi, Châu Á và Châu Mỹ Latinh như thế nào?
Các cơ quan Công giáo như CAFOD, một phần của mạng lưới Caritas, đang hợp tác chặt chẽ với các cộng đồng dễ bị tổn thương nhất. Chẳng hạn như, CAFOD đang hợp tác với Caritas Marsabit ở miền bắc Kenya để hỗ trợ các cộng đồng ở tuyến đầu của cuộc khủng hoảng khí hậu. Người dân đã phải chịu đựng bốn thập kỷ hạn hán sau đó là lũ lụt thảm khốc. Mặc dù đây là những người có khả năng phục hồi đáng kinh ngạc nhưng họ đã cạn kiệt mọi cơ chế đối phó sau những điều kiện thời tiết khắc nghiệt như vậy. Giáo hội thường là người ứng phó đầu tiên trong những tình huống này, họ được cộng đồng tin tưởng và có sự hỗ trợ lâu dài.
Giáo hội có ảnh hưởng gì ở các quốc gia không theo Công giáo?
Ở hầu hết các quốc gia, đức tin rất quan trọng, vì vậy có nhiều cơ hội cho công việc liên tôn như chúng ta đã thấy ở đây tại COP28 với Đức Thánh Cha Phanxicô và Đại Imam của Đại học Hồi giáo al-Azhar, Ahmed el-Tayeb. Lời nói của họ rất mạnh mẽ về những truyền thống phong phú mà đức tin mang lại cho việc tạo dựng ngôi nhà chung của chúng ta.
Minh Tuệ (theo Crux)
