Trong chương này, Đức Thánh Cha chỉ đưa một số trong các phương pháp mục vụ cách rất chung chung, và một số thách thức mục vụ. Các cộng đoàn khác nhau sẽ có những sáng kiến thực tế và hiệu quả sao cho vừa tôn trọng giáo huấn của Hội thánh vừa tôn trọng các vấn đề và các nhu cầu địa phương[1]
Loan báo Tin mừng cho các gia đình hôm nay
Gia đình là những tác nhân chính của việc tông đồ dành cho gia đình, nên điều quan trọng là phải kinh nghiệm được rằng trong Đức Kitô, ta được “giải thoát khỏi tội lỗi, u buồn, trống rỗng và cô đơn trong lòng” (Evangelii Gaudium). Các gia đình được mời gọi giúp gieo hạt (Mt 13, 3 – 9); việc còn lại là của Thiên Chúa. Hội thánh mong muốn, với sự khiêm tốn và lòng xót thương, đến với các gia đình và giúp họ khắc phục các trở ngại họ gặp phải[2] và cố làm cho họ có thể mang lấy vai trò của mình với tư cách là các tác nhân chủ động của việc “phúc âm hóa và giáo lý ngay trong gia đình”[3].
Việc chăm sóc mục vụ cho các gia đình cần đáp lại những khát vọng sâu xa nhất của con người qua việc đưa ra các giá trị rõ ràng họ đang cần đến[4], dứt khoát vạch trần những dữ kiện kinh tế, chính trị, văn hóa và xã hội nào ngăn chặn cuộc sống gia đình đích thực và đưa tới chỗ kỳ thị, nghèo khó, loại trừ, bạo lực và nuôi dưỡng việc đối thoại và hợp tác, khích lệ giáo dân tham gia vào các lãnh vực văn hóa, chính trị, xã hội[5].
“Đóng góp chính yếu cho việc chăm sóc mục vụ các gia đình do giáo xứ thực hiện”[6]. Hiện các giáo xứ cảm thấy cần một nền đào tạo đầy đủ cho các linh mục, phó tế, nam nữ tu sĩ, giáo lý viên và những người làm mục vụ khác[7].
Trong tiến trình đào tạo, cần giúp chủng sinh đạt được sự trưởng thành và quân bình tâm lý cần thiết cho thừa tác vụ tương lai của họ. Các gia đình phải trở thành một phần của tiến trình chủng viện và đời sống linh mục. Đối với các chủng sinh, kết hợp thời gian ở chủng viện với thời gian ở giáo xứ là điều rất ích lợi. “Sự hiện diện của giáo dân, các gia đình và nhất là sự hiện diện của phụ nữ trong việc đào tạo linh mục, sẽ đẩy mạnh việc hiểu rõ sự đa dạng và bổ túc của những ơn gọi khác nhau trong Hội thánh”[8].
Việc huấn luyện các vị lãnh đạo giáo dân là một nhu cầu khẩn thiết. Những nhà chuyên môn, nhất là những người có kinh nghiệm thực tế, luôn giúp giữ cho các sáng kiến mục vụ được xây dựng vững chắc trong những hoàn cảnh thật và những âu lo cụ thể của các gia đình. Cần đưa chương trình dự bị hôn nhân vào trong đời sống Hội thánh[9]. Việc huấn luyện mục vụ chu đáo rất quan trọng “nhất là trong nhữnghoàn cảnh khẩn thiết xuất phát từ những trường hợp bạo lực gia đình hay lạm dụng tình dục”[10].
Chuẩn bị hôn nhân cho những người đã đính hôn
Cần giúp các bạn trẻ khám phá ra phẩm giá và vẻ đẹp của hôn nhân[11]; cảm nhận sự hấp dẫn của sự kết hợp hoàn toàn, một sự kết hợp nâng cao và hoàn thiện chiều kích xã hội của sự sống, đem lại cho giới tính ý nghĩa sâu xa nhất của nó và lợi ích cho con cái bằng cách cho chúng bối cảnh tốt nhất để lớn lên và phát triển[12].
Chứng tá của các gia đình về các nhân đức nhất là đức khiết tịnh rất quan trọng đối với sự phát triển đích thật của tình yêu giữa hai người. Gắn việc chuẩn bị hôn nhân vào tiến trình khai tâm Kitô giáo, đem lại cho đôi bạn một kinh nghiệm đích thật về việc tham gia vào đời sống Hội thánh và giới thiệu trọn vẹn về các khía cạnh khác nhau của đời sống gia đình cũng là điều rất quan trọng[13].
Các cộng đoàn Kitô hữu được kêu gọi giúp các đôi bạn đã đính hôn lớn lên trong tình yêu và cung cấp một nền đào tạo thích hợp mà không làm cho giới trẻ xa cách bí tích, giúp họ khả năng cảm nhận và tận hưởng các sự việc đem lại sự hài lòng và thỏa mãn cho linh hồn[14], trình bày cách hấp dẫn và hiệu quả thông tin có thể giúp họ sống những ngày còn lại với nhau, “cách hết sức can đảm và hào phóng”[15].
Tuy gương sáng và những lời khuyên tốt lành của các gia đình truyền giáo, các nhóm hội thảo, các cuộc nói chuyện về các chủ đề khác nhau, các cuộc gặp gỡ cá nhân có lợi thật, nhưng việc chuẩn bị hôn nhân khởi sự từ những gì họ thấy trong gia đình. Những người được chuẩn bị tốt nhất có lẽ là những người đã học biết hôn nhân Kitô giáo là gì từ nơi cha mẹ họ, những người đã chọn nhau cách vô điều kiện và canh tân quyết định ấy mỗi ngày. Như thế, giúp vợ chồng lớn lên trong tình yêu và trong Tin mừng về gia đình thì cũng giúp con cái họ nữa. Ta không được đánh giá thấp giá trị mục vụ của các thực hành tôn giáo truyền thống[16].
Việc chuẩn bị nhằm giúp các đôi bạn đã đính hôn nhận ra và tránh được những nguy hiểm bất ngờ, những thất bại và hậu quả đau lòng, nên cần mạnh mẽ khuyến khích họ bàn về việc họ chờ mong gì nơi hôn nhân, họ hiểu thế nào về tình yêu và sự cam kết, họ muốn gì nơi nhau và muốn cùng nhau xây dựng một kiểu sống nào. Nếu họ không có nhiều điểm chung và mà chỉ thấy hấp dẫn nhau thôi sẽ bấp bênh, mong manh. Nếu họ không có những lý do sâu xa hơn, đừng khuyến khích họ kết hôn[17].
Trong việc chuẩn bị cũng cần giúp họ thấy được những nết xấu của nhau, phát hiện ra những tín hiệu nguy hiểm trong mối tương quan của mình và trước khi kết hôn, phải tìm ra các cách đáp trả các tín hiệu ấy cách hiệu quả. Tiếc rằng, nhiều người đã thành vợ chồng rồi mà vẫn chưa biết người kia thật sự là ai[18]. Việc chuẩn bị hôn nhân cần giúp đôi bạn nhìn lễ cưới như một lời kêu gọi suốt đời cùng nhau đào sâu tình yêu và khắc phục các vấn đề và khó khăn; cung cấp cho đôi bạn tên của những nơi, những người và các dịch vụ họ có thể đến xin giúp đỡ khi có vấn đề; nhắc cho họ biết về sự sẵn sàng của bí tích Hòa giải, nơi họ có thể đưa đến trước Thiên Chúa, các tội lỗi của quá khứ và cả mối tương quan của mình và đón nhận sự tha thứ nhân từ và sức mạnh chữa lành của Ngài[19].
Đaminh Nguyễn Đức Thông, C.Ss.R.
(còn tiếp)
[1] Amoris Laetitia, số 199
[2] Relatio Synodi 2015, 56.
[3] Ibid., 89; Amoris Laetitia, số 200
[4] Ibid., 33.
[5] Ibid., 38; Amoris Laetitia, số 201
[6] Relatio Synodi 2015, 77.
[7] Ibid., 61; Amoris Laetitia, số 202
[8] Ibid; Amoris Laetitia, số 203
[9] Ibid; Amoris Laetitia, số 204
[10] Ibid.
[11] X. Relatio Synodi 2104, 26.
[12] Amoris Laetitia, số 205
[13] Ibid. 39; Amoris Laetitia, số 206
[14] Ignatio Loyola, Linh thao, Annotation 2,
[15] Ibid., Annotation 5; Amoris Laetitia, số 207
[16] Amoris Laetitia, số 208
[17] Amoris Laetitia, số 209
[18] Amoris Laetitia, số 210
[19] Amoris Laetitia, số 211
