Bình minh sớm mai ở Kabul, Afghanistan (Ảnh: Mohammad Rahmani qua Unsplash)
Một nhà ngoại giao của Vatican đã kêu gọi các quốc gia “chuyển từ tuyên bố sang hành động” bằng cách chào đón những người tị nạn đến từ Afghanistan.
Trong bài phát biểu trước phiên họp khẩn cấp của Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc về tình hình ở Afghanistan, Đức Ông John Putzer cho biết rằng Tòa Thánh đang kêu gọi tất cả các bên duy trì “phẩm giá con người và các quyền cơ bản của mỗi con người”.
Đức Ông John Putzer nhấn mạnh rằng điều này bao gồm “quyền sống, quyền tự do tôn giáo, quyền tự do đi lại và quyền hội họp”.
“Vào thời điểm quan trọng này, điều quan trọng thiết yếu đó là hỗ trợ sự thành công và an toàn của các nỗ lực nhân đạo trong nước, trên tinh thần liên đới quốc tế, để không đánh mất đi những tiến bộ đã đạt được, đặc biệt là trong các lĩnh vực chăm sóc sức khỏe và giáo dục”, Đức Ông Putzer phát biểu tại Geneva, Thụy Sĩ, vào ngày 24 tháng 8.
Đức Ông Putzer đóng vai trò là đặc phái viên của Phái đoàn Quan sát viên Thường trực của Tòa hánh tại Liên hợp quốc tại Geneva. Là một người gốc Wisconsin, vị Linh mục người Mỹ phục vụ trong đoàn ngoại giao Vatican tại Cộng hòa Dân chủ Congo trước khi chuyển đến Geneva.
Đức Ông Putzer cho biết rằng Tòa Thánh đã theo dõi tình hình ở Afghanistan với “sự bận tâm to lớn” và hy vọng về một “giải pháp hòa bình và nhanh chóng” thông qua đối thoại.
“Tòa Thánh … vẫn tin rằng đối thoại toàn diện là công cụ mạnh mẽ nhất để đạt được một nền hòa bình như vậy và đồng thời kêu gọi toàn thể cộng đồng quốc tế chuyển từ tuyên bố sang hành động bằng cách chào đón những người tị nạn trên tinh thần huynh đệ nhân loại”, Đức Ông Putzer nói.
Các chiến binh Taliban đã tràn qua những vùng đất rộng lớn của đất nước và chiếm thủ đô Kabul vào ngày 15 tháng 8. Bước tiến nhanh chóng của nhóm này diễn ra khi nhiều thường dân Afghanistan và công dân Mỹ vẫn đang tìm cách rời khỏi đất nước trước khi Mỹ và các lực lượng khác rút lui hoàn toàn.
Mỹ đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc sơ tán hơn 70.000 người khỏi sân bay Kabul, với 21.600 người được sơ tán khỏi Afghanistan trong vòng 24 giờ vào ngày 24 tháng 8, theo Lầu Năm Góc.
Tổng thống Joe Biden cho biết rằng ông có kế hoạch giữ nguyên thời hạn sơ tán là ngày 31 tháng 8, bất chấp yêu cầu từ các lực lượng đồng minh kéo dài thời hạn này để đảm bảo rằng công dân của họ và những người Afghanistan đang gặp rủi ro có thể rời khỏi khu vực an toàn.
“Mỗi ngày chúng tôi có mặt tại hiện trường là một ngày khác mà chúng tôi biết ISIS-K đang tìm cách nhắm mục tiêu vào sân bay và tấn công cả chúng tôi, các lực lượng đồng minh và cả thường dân vô tội”, Tổng thống Biden phát biểu tại Nhà Trắng vào ngày 24 tháng 8.
Chính phủ Anh đã công bố kế hoạch tiếp nhận 20.000 người tị nạn Afghanistan trong những năm tới, theo BBC. Canada cũng đã thông báo rằng họ sẽ giúp tái định cư 20.000 người Afghanistan.
Uganda đã đồng ý tiếp nhận 2.000 người tị nạn Afghanistan. Ấn Độ sẽ cấp thị thực khẩn cấp cho công dân Afghanistan trong sáu tháng tới, và Mexico cũng đã chào đón những người xin tị nạn đến từ Afghanistan.
Ở châu Âu, một số quốc gia còn do dự hơn. Chính phủ Thụy Sĩ tuyên bố rằng họ sẽ không tiếp nhận những nhóm lớn người tị nạn đến từ Afghanistan và Áo sẽ không tiếp nhận bất kỳ người tị nạn Afghanistan nào.
Đức Hồng y Jean-Claude Hollerich, Chủ tịch Ủy ban Hội đồng Giám mục của Liên minh châu Âu (COMECE), cho biết rằng ngài lấy làm “hổ thẹn” về phản ứng của một số quốc gia châu Âu đối với tình hình ở Afghanistan.
“Chúng ta đã mang lại hy vọng cho những người này và giờ đây chúng ta lại đẩy họ vào cảnh cùng cực. Và sau đó tôi cảm thấy xấu hổ. Xấu hổ về châu Âu và phương Tây. Chúng ta nói rất nhiều về các giá trị. Nhưng giá trị của chúng ta ở Afghanistan giờ đây nằm ở đâu?”, Đức Hồng y Hollerich cho biết, theo hãng thông tấn Ý SIR.
Đức Hồng y Hollerich kêu gọi các quốc gia EU “hành động theo lương tâm của quý vị”.
Taliban trước đây đã kiểm soát Afghanistan từ năm 1996 cho đến năm 2001. Trong thời gian đó, luật Hồi giáo được áp dụng một cách nghiêm ngặt và trẻ em gái không được phép đến trường.
Những người ủng hộ nhân quyền đã bày tỏ lo ngại rằng, với việc Taliban giành lại quyền kiểm soát Afghanistan và đổi tên quốc gia này thành “Tiểu vương quốc Hồi giáo Afghanistan”, luật Sharia có thể sẽ được áp đặt một cách nghiêm ngặt.
Theo luật Sharia, bao gồm cả ở Afghanistan trước khi Taliban tiếp quản, việc từ bỏ Hồi giáo có thể bị trừng phạt bằng cái chết.
Tại cuộc họp khẩn cấp của Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc, Nasir Ahmad Andisha, Đại sứ Afghanistan tại Liên hợp quốc tại Geneva, cho biết rằng các hành vi vi phạm nghiêm trọng luật nhân đạo quốc tế và vi phạm nhân quyền đã được ghi nhận ở nước này.
“Các vụ vi phạm đã xảy ra khi chúng tôi phát biểu”, ông Nasir nói.
Một diễn giả khác tại phiên họp đặc biệt đã đưa ra lời kêu gọi đối với các Kitô hữu và các nhóm tôn giáo thiểu số khác mà cuộc sống của họ bị Taliban đe dọa.
Giorgio Mazzoli, một quan chức pháp lý đại diện cho nhóm Kitô giáo ADF International tại Liên Hợp Quốc, cho biết rằng ông muốn kêu gọi sự chú ý của hội đồng đến “hoàn cảnh thảm khốc của các cộng đồng thiểu số tôn giáo ở Afghanistan”.
Ông Mazzoli cho biết rằng các nhóm thiểu số tôn giáo ở Afghanistan đã “sống trong một môi trường pháp lý và xã hội thù địch trong nhiều thập kỷ và hiện đang có nguy cơ cao trở thành mục tiêu của bạo lực đẫm máu”.
“Trong số đó ước tính có khoảng 10.000 Kitô hữu, nhiều người trong số họ ‘phạm tội’ cải đạo từ Hồi giáo – một trọng tội có thể bị trừng phạt bằng cái chết theo luật Sharia”, ông Mazzoli nói.
“Khi các báo cáo đáng lo ngại về các vụ giết người, các vụ quấy rối và đe dọa chống lại họ đang nhanh chóng xuất hiện, chúng tôi kêu gọi các quốc gia và cộng đồng quốc tế dành sự quan tâm tối đa đối với những nhóm thiểu số bị bức hại này và đồng thời đảm bảo các điều kiện để họ rời khỏi đất nước một cách nhanh chóng và an toàn, bất kể họ có có giấy tờ đi lại hợp lệ hay không”.
Ông Mazzoli cũng kêu gọi các chính phủ tạm thời ngừng trục xuất trở về Afghanistan và đồng thời tái xem xét các đơn xin tị nạn bị từ chối từ những người Afghanistan đang lo sợ “bị ngược đãi vì đức tin hoặc tín ngưỡng của họ”.
“Triển vọng bi thảm về tự do, dân chủ và pháp quyền, cộng thêm bởi một cuộc khủng hoảng nhân đạo ngày càng sâu sắc, đang buộc hàng ngàn đàn ông, phụ nữ và trẻ em Afghanistan phải rời bỏ đất nước và buộc nhiều người khác phải tìm cách thoát khỏi sự ngược đãi và áp bức”, ông Mazzoli nói.
“Tình hình đang diễn ra trên thực tế đòi hỏi cộng đồng quốc tế phải có phản ứng tức thời, mạnh mẽ và phối hợp, theo đó việc tôn trọng nhân quyền và các quyền tự do cơ bản được coi như là điều kiện tiên quyết tuyệt đối cho một tiến trình hòa bình và hòa giải đáng tin cậy”.
Minh Tuệ (theo CNA)
