Giữa bối cảnh của cuộc đàn áp đẫm máu của chính phủ ở Nicaragua, sự gia tăng căng thẳng ở Venezuela, và cuộc khủng hoảng của việc chia tách các gia đình tại biên giới Mỹ-Mexico, hàng ngàn đại biểu từ khắp châu Mỹ đã cùng nhau quy tụ tại Bolivia vào cuối tuần trước để thảo luận về việc “Niềm vui của Tin Mừng” có thể Tin Mừng hoá một Giáo hội đã bị tổn thương.
Được bắt đầu vào năm 1977 tại Torreón, Mexico như là một hội nghị để cùng nhau suy tư về Tông Huấn ‘Evangelii Nuntiandi’ năm 1975 (Truyền giáo trong thế giới hiện đại) của Đức Giáo Hoàng Paul VI, cuộc gặp gỡ đã phát triển thành một hội nghị thượng đỉnh thường xuyên khoảng 5 năm một lần, quy tụ các Giáo hội ở Mỹ Latinh lại với nhau.
Sau Tông Huấn hậu Thượng hội đồng ‘Ecclessia in America’ (Giáo Hội tại Châu Mỹ) năm 1999 của Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II, tập trung vào tinh thần liên đới ở châu Mỹ, các nhà lãnh đạo từ Hoa Kỳ đã được mời tham gia – và theo Đức Tổng Giám mục Thomas Wenski Địa phận Miami, một trong những đại biểu đến từ Hoa Kỳ – hội nghị năm nay là một lời nhắc nhở về “sự sống động và trưởng thành” của Giáo hội Mỹ Latinh, mà theo ngài, hiện đang truyền giáo cho phần còn lại của thế giới.
Hội nghị Truyền giáo Châu Mỹ (Congreso Americano Misionero) lần thứ 5, thường được gọi là CAM, được tổ chức tại Santa Cruz, Bolivia, từ ngày 10-14 tháng 7, ở đó Tông huấn ‘Evangelii Gaudium’ năm 2013 của ĐTC Phanxicô, được coi như là dấu ấn về Triều đại Giáo hoàng của Ngài, được dùng như là nền tảng cho các cuộc thảo luận năm nay.
Đức TGM Wenski, cùng với ba vị Giám mục khác của Hoa Kỳ – Đức Cha John Barres thuộc Địa phận Rockville Center, Đức Cha Joe Vásquez Địa phận Austin, và Đức Cha Eusebio Elizondo Địa phận Seattle – cùng với gần 40 thành viên khác đến từ nội các tại Hoa Kỳ, đã phát biểu với Crux rằng vấn đề di dân và các mối bận tâm về nhân quyền được xem như là những vấn đề trọng tâm.
“Quý vị thực sự không thể nói về việc truyền giáo nếu như không nói về những thực tế mà nhiều người hiện đang phải trải qua vào lúc này”, Đức TGM Wenski nói, “và điều đó đồng nghĩa với những thực tế về những tai họa của việc di cư, sự gia tăng các vụ vi phạm nhân quyền… Điều đó được đặt lên hàng đầu và trọng tâm của hội nghị”.
Hội nghị Truyền giáo Châu Mỹ năm nay là lần thứ ba Đức TGM Wenski tham dự, và ngài cho biết rằng các giám mục Nicaragua đã vắng mặt, cũng như các giám mục Haiti, trong khi chỉ có một vị giám mục Venezuela tham dự hội nghị.
“Điều đó quả thực là đáng tiếc, nhưng có thể hiểu được, do sự bất ổn ở những nước này ở thời điểm hiện tại”, Đức TGM Wenski nói.
Trong khi cấu trúc của hội nghị đã được phân chia giữa các phiên họp toàn thể về các chủ đề cụ thể – Đức TGM Wenski lưu ý rằng những bài phát biểu về vấn đề di cư của thần học gia Hosffman Opsino đến từ Đại học Boston là một trong những bài phát biểu đáng chú ý nhất – và việc kết hợp cầu nguyện và việc thờ phượng, Đức TGM Wenski cho biết toàn bộ hội nghị đã nối tiếp mô hình của Giáo huấn Xã hội Công giáo truyền thống trong việc học hỏi để “Xem xét, Đánh giá và Hành động” dưới ánh sáng của Tin Mừng.
“Đó chính là một phần của phương pháp luận có liên quan trong hội nghị này, như tại một số hội nghị được triệu tập tại Rôma bởi Đức Thánh Cha”, Đức TGM Wenski phát biểu với Crux.
Đức TGM Wenski cho biết thêm rằng toàn bộ sự kiện đã nhắc nhở ngài về Hội nghị Tôn giáo của các nhà lãnh đạo Công giáo vào mùa hè năm ngoái, do Hội đồng Giám mục Công giáo Hoa Kỳ (USCCB) tổ chức, cũng tập trung vào chủ đề “Niềm vui Tin Mừng”.
Suy tư về kinh nghiệm của mình, Đức TGM Wenski cho biết rằng không thể nào không nhận thức rõ ràng về biết bao kinh nghiệm của Giáo hội Mỹ Latin đang định hình Giáo hội toàn cầu.
“Mỹ Latinh trong một thời gian dài là nơi tiếp đón các nhà truyền giáo, nhưng hiện nay, ngày càng nhiều người dân Mỹ Latinh đã trở thành những nhà truyền giáo”, Đức TGM Wenski nói. “Có nhiều nhà truyền giáo của Giáo hội Mỹ Latinh hiện đang làm việc tại Congo, Hàn Quốc và nhiều nơi khác”.
“Giáo hội Mỹ Latinh đã trưởng thành để trở thành một Giáo hội truyền giáo”, Đức TGM Wenski cho biết thêm. “Tôi thiết nghĩ đó không chỉ là dấu hiệu về sức sống của Giáo Hội mà còn là sự trưởng thành, có khả năng chia sẻ Tin Mừng”.
Như một bằng chứng, Đức TGM Wenski cho biết rằng không cần phải tìm đâu xa: Vị đang ngồi trên chiếc ghế của Thánh Phêrô hiện tại – Đức Giáo Hoàng Phanxicô – trở thành vị Giáo hoàng đầu tiên của lịch sử từ phía nam bán cầu và, theo Đức TGM Wenski, “tái khẳng định sức sống và sự trưởng thành của Giáo hội Mỹ Latinh”.
Nói về thông điệp của riêng mình gửi Hội nghị Truyền giáo Châu Mỹ, Đức TGM Wenski đã tóm tắt một cách ngắn gọn: “Truyền giáo là việc nói về các mối quan hệ”.
Trong một Thánh lễ được cử hành cho phái đoàn Hoa Kỳ, Đức TGM Wenski cho biết rằng trong bài giảng Thánh lễ, ngài đã suy tư về thực tế là ngài thường xuyên được các du khách trên các chuyến bay đón đầu hỏi thăm, khi nhìn thấy ngài trong phẩm phục giáo sĩ, họ thường nói rằng: “Chúng tôi rất vui mừng vì ngài ở đây, điều đó đồng nghĩa với việc chúng ta sẽ có một chuyến bay an toàn”.
“Tôi không thể hứa hẹn bất cứ điều gì bởi vì tôi chỉ là một người thừa hành, chứ không phải quản lý” chính là phản ứng của ngài.
“Điều quan trọng mà chúng ta cần phải ghi nhớ về việc truyền giáo là chúng ta không quản lý Giáo hội và điều khiển cơ cấu Giáo hội”, Đức TGM Wenski nói. “Nếu chúng ta làm điều đó, chúng ta quên nhiệm vụ cơ bản của chúng ta là gì, và sứ mạng của chúng ta là truyền giáo”.
“Chúa Giêsu đã không nói cho các môn đệ của mình về thập giá ngay từ đầu”, Đức TGM Wenski tiếp tục. “Ngài chỉ nói, ‘Đến mà xem’. Sau đó, Chúa Giêsu đã thiết lập mối tương quan với Ngài và tiết lộ về mầu nhiệm thập giá”.
“Nhưng Chúa Giêsu đã bắt đầu với các mối tương quan”, Đức TGM Wenski nói, “bởi vì việc truyền giáo nói về các mối tương quan”.
Minh Tuệ (theo Crux)
