Đức Hồng Y Matteo Zuppi trong bức ảnh được chụp tại Vatican, Thứ Bảy, ngày 5 tháng 10 năm 2019 (Ảnh: Andrew Medichini/AP)
RÔMA – Sau khi thực hiện các chuyến đi đến Kyiv, Moscow và Washington D.C. như một phần trong sứ mệnh hòa bình của mình thay mặt cho Đức Thánh Cha Phanxicô trong cuộc chiến ở Ukraine, Đức Hồng Y Matteo Zuppi người Ý giờ đây có thể sẽ đến Bắc Kinh, theo các tường thuật trên các phương tiện truyền thông Ý.
Sau khi được Đức Thánh Cha Phanxicô bổ nhiệm làm Đặc phái viên hòa bình cá nhân cho cuộc chiến Ukraine vào đầu mùa hè này, Đức Hồng Y Zuppi đã thực hiện chuyến viếng thăm Kyiv từ ngày 5 đến ngày 6 tháng 6, nơi ngài đã gặp gỡ Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và các nhà lãnh đạo chính phủ và Giáo hội cấp cao khác, và đến Moscow từ ngày 28 đến 29 tháng 6, nơi ngài gặp gỡ các thành viên của Bộ Ngoại giao Nga cũng như Đức Thượng phụ Kirill của Moscow, nhưng không gặp gỡ Tổng thống Vladimir Putin.
Một trong những điểm thảo luận chính trong mỗi chuyến viếng thăm là việc trao đổi tù nhân giữa Nga và Ukraine, cũng như việc trao trả trẻ em Ukraine bị cưỡng bức trục xuất sang Nga – một yêu cầu mà Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy đã đưa ra với Vatican trong chuyến viếng thăm Rôma vào tháng Năm.
Theo Kiev, cho đến nay có khoảng 19.592 trẻ em đã bị bắt khỏi Ukraine và bị trục xuất sang Nga.
Để có được sự trợ giúp về những vấn đề này, Đức Hồng Y Zuppi cũng đã tìm cách thu hút sự can dự của Hoa Kỳ và Trung Quốc.
Gần đây, Đức Hồng Y Zuppi đã kết thúc giai đoạn thứ ba trong sứ mệnh của mình, trong đó ngài đã đến thăm Washington D.C. từ ngày 17 đến ngày 19 tháng 7, gặp gỡ Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden, các thành viên của Ủy ban An ninh và Hợp tác của Hoa Kỳ ở Châu Âu, những người tham gia Bữa sáng cầu nguyện tại Thượng viện và các nhà chức trách hàng đầu của Giáo hội Hoa Kỳ.
Nhiều phương tiện truyền thông Ý đã đưa tin rằng giai đoạn tiếp theo trong sứ mệnh của Đức Hồng Y Zuppi sẽ là đến thăm Bắc Kinh, nơi ngài sẽ gặp gỡ chính quyền Trung Quốc để thảo luận về các sáng kiến nhân đạo và hòa bình khác, bao gồm tạo điều kiện thuận lợi cho việc trao đổi tù nhân và trao trả trẻ em Ukraine.
Các quan chức Trung Quốc rõ ràng sẵn sàng tiếp đón Đức Hồng Y Zuppi, người mà chuyến viếng thăm của ngài đã được thông báo là đã được phê duyệt và ngày giờ đang được tổ chức. Một số nhà quan sát cho rằng chuyến viếng thăm này có thể diễn ra sớm nhất là vào giữa tháng 8.
Nếu Đức Hồng Y Zuppi đến thăm Bắc Kinh, nó sẽ đánh dấu một bước tiến đáng kể trong quan hệ Vatican-Trung Quốc, vì hai bên đã không có quan hệ ngoại giao chính thức trong suốt hơn 70 năm, khi nhà lãnh đạo Trung Quốc Mao lên nắm quyền và buộc Sứ thần Tòa Thánh lúc bấy giờ tại Trung Quốc, Đức Tổng Giám mục Antonio Riberi, phải rời khởi nước này 2 năm sau đó.
Chuyến viếng thăm của Đức Hồng Y Zuppi tới Bắc Kinh sẽ đánh dấu chuyến viếng thăm đầu tiên của một quan chức cấp cao kể từ khi Đức Hồng y Roger Etchegaray đến nước này vào năm 1980, thực hiện các chuyến viếng thăm tiếp theo để tham dự các hội nghị vì những lý do khác vào năm 1993, 2000 và 2003, theo một tuyên bố của chính Đức Hồng y Etchegaray với giới truyền thông vào năm 2010.
Cho đến nay, Trung Quốc, quốc gia có mối quan hệ bền chặt với Nga, đã có quan điểm thận trọng trong cuộc chiến Nga-Ukraine, từ chối lên án cuộc xâm lược vào ngày 24 tháng 2 năm 2022 của Nga, nhưng kêu gọi các bên tránh các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng dân sự quan trọng. Trung Quốc cũng kêu gọi các bên tại các địa điểm của Liên hợp quốc nối lại các cuộc đàm phán về đảm bảo lương thực và nối lại xuất khẩu ngũ cốc và phân bón.
Trung Quốc thường thực hiện chính sách không can thiệp khi xảy ra các cuộc xung đột bên ngoài biên giới của mình, nhưng ngày càng được coi là một trung gian hòa giải tiềm năng trong cuộc chiến Ukraine-Nga.
Theo ông Marco Impagliazzo, Chủ tịch Cộng đồng Sant’Egidio, chuyến viếng thăm Trung Quốc của Đức Hồng Y Zuppi “không chỉ có thể xảy ra mà còn đáng mong đợi. Trung Quốc là một bên đối thoại trọng yếu trong cán cân địa chính trị toàn cầu và có thể có ảnh hưởng đối với Nga”.
Chuyến viếng thăm của Đức Hồng Y Zuppi, và việc các quan chức Trung Quốc sẵn sàng tiếp đón ngài, cũng sẽ diễn ra trong bối cảnh Vatican gia tăng nỗ lực thúc đẩy các mối quan hệ chính thức hơn.
Trong một cuộc phỏng vấn gần đây với Vatican News, Quốc Vụ Khanh Vatican, Đức Hồng Y Pietro Parolin, người Ý, đã đề cập đến quyết định của Đức Thánh Cha công nhận việc thuyên chuyển một Giám mục ở Trung Quốc vào đầu năm nay mà ngài không hề hay biết hoặc chấp thuận mặc dù thực tế là điều đó vi phạm các điều khoản của thỏa thuận tạm thời năm 2018 về việc bổ nhiệm Giám mục.
Đức Hồng Y Parolin cho biết Đức Thánh Cha Phanxicô đã đưa ra quyết định “vì lợi ích lớn hơn của Giáo phận và việc thực thi hiệu quả” thừa tác vụ của vị Giám mục ở đó.
Đức Thánh Cha nhấn mạnh sự cần thiết cần phải hợp tác nhiều hơn giữa Tòa Thánh và chính quyền Trung Quốc về các quyết định này và cho biết một “văn phòng liên lạc ổn định” sẽ “cực kỳ hữu ích” trong việc tạo điều kiện cho các cuộc đối thoại tiếp theo và đảm bảo sự hợp tác trong tất cả các quyết định liên quan đến việc bổ nhiệm Giám mục.
Một nguồn tin có được thông tin về đề xuất thành lập văn phòng liên lạc đã nhấn mạnh rằng các quan chức Vatican đã thúc đẩy sự hiện diện thường trực ở Trung Quốc trong “một thời gian dài” và họ muốn văn phòng phải được đặt ở Bắc Kinh, nhưng nhấn mạnh rằng đó sẽ không phải là sự hiện diện “ngoại giao”.
Thay vào đó, ý tưởng là có một đại diện thường trực để giúp đảm bảo rằng các quyết định, đặc biệt là những quyết định liên quan đến việc bổ nhiệm Giám mục theo thỏa thuận năm 2018, được đưa ra với sự cộng tác và để thiết lập mối liên lạc nhất quán và thường xuyên giữa các Giám mục Trung Quốc và Rôma.
Do đó, chuyến thăm của Đức Hồng Y Zuppi tới Trung Quốc có thể sẽ được coi không chỉ là một nỗ lực nhằm giảm leo thang chiến tranh Nga-Ukraine, mà còn là một phần trong chương trình nghị sự dài hạn của chính Vatican nhằm củng cố mối quan hệ bền chặt hơn với Trung Quốc.
Minh Tuệ (theo Crux)
