Trong bài phát biểu trước Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc, Đức Tổng Giám mục Paul Richard Gallagher, Ngoại trưởng Tòa Thánh, đã kêu gọi tạm dừng phát triển vũ khí tự động gây sát thương, đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết của một cách tiếp cận đặt con người ở trung tâm trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI).
Đức Tổng Giám mục Paul Richard Gallagher, Ngoại trưởng Tòa Thánh, phát biểu trước Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc (Ảnh: Vatican News)
Sự cần thiết về các biện pháp khẩn cấp để đảm bảo rằng sự phát triển nhanh chóng của trí tuệ nhân tạo (AI) vẫn gắn liền với việc tôn trọng phẩm giá con người và hướng tới công ích là trọng tâm bài phát biểu của Đức Tổng giám mục Paul Richard Gallagher tại Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc trong một cuộc tranh luận về Trí tuệ nhân tạo và Hòa bình và An ninh quốc tế.
Phát biểu hôm thứ Tư, Ngoại trưởng Tòa Thánh cảnh báo rằng mặc dù AI có tiềm năng thúc đẩy hòa bình, sự phát triển và nhân quyền, nhưng nó cũng đặt ra những rủi ro nghiêm trọng nếu tách rời khỏi các nguyên tắc đạo đức.
“Cuộc cách mạng kỹ thuật số, đặc biệt trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, đang có tác động sâu rộng đến các lĩnh vực như giáo dục, việc làm, nghệ thuật, chăm sóc sức khỏe, quản trị, quân sự và truyền thông”, Đức Tổng Giám mục Gallagher nói. Ngài lưu ý rằng những đổi mới này có thể góp phần hiện thực hóa chính những khát vọng đã truyền cảm hứng cho việc thành lập Liên Hiệp Quốc cách đây 80 năm.
Đồng thời, ngài cảnh báo: “Nếu việc phát triển và sử dụng AI không được đặt trên nền tảng tôn trọng phẩm giá con người và việc theo đuổi công ích, thì chúng có nguy cơ trở thành công cụ gây chia rẽ và gây hấn, thậm chí có khả năng gây ra xung đột sâu sắc hơn”.
Kêu gọi tạm ngừng phát triển Vũ khí tự động sát thương
Một trong những mối lo ngại cấp bách nhất được nêu ra là việc triển khai các hệ thống vũ khí tự động sát thương (LAWS) mà Đức Tổng Giám mục Gallagher mô tả là gây ra “những lo ngại nghiêm trọng về mặt pháp lý, an ninh, nhân đạo và đạo đức cho cộng đồng quốc tế, vì chúng thiếu khả năng độc nhất của con người về phán đoán đạo đức và đưa ra quyết định có đạo đức”.
Vì lý do đó, ngài khẳng định: “Tòa Thánh mạnh mẽ ủng hộ việc thông qua lệnh tạm ngừng ngay lập tức đối với việc phát triển hay sử dụng LAWS, cũng như đưa ra văn kiện pháp lý ràng buộc để bảo đảm rằng những quyết định về sự sống và cái chết vẫn luôn nằm trong tầm kiểm soát có ý nghĩa thực sự của con người”.
Nguy cơ của cuộc chạy đua vũ trang do AI thúc đẩy
Đức Tổng Giám mục Gallagher cũng chỉ ra mối nguy hiểm từ một cuộc chạy đua vũ trang mới, trong đó AI được tích hợp vào các hệ thống quân sự, bao gồm cả vũ khí không gian và hệ thống phòng thủ tên lửa. Những xu hướng này, theo ngài, có nguy cơ “làm thay đổi bản chất của vũ khí và chiến tranh, tạo ra mức độ bất ổn chưa từng có do khả năng tính toán sai lầm”.
Đặc biệt đáng lo ngại, Đức Tổng Giám mục Gallagher cảnh báo, là viễn cảnh AI được đưa vào các hệ thống chỉ huy và kiểm soát hạt nhân. “Điều này tạo ra những rủi ro mới chưa từng biết tới, vượt ra khỏi vượt xa logic răn đe hạt nhân vốn đã mong manh và đáng lo ngại về mặt luân lý”, ngài nói.
Cách tiếp cận đặt con người ở trung tâm
Vì thế, Đức Tổng Giám mục Gallagher kêu gọi Hội đồng Bảo an đảm nhận trách nhiệm giám sát chặt chẽ tiến bộ khoa học và công nghệ, đồng thời bảo đảm rằng các cuộc thảo luận về hòa bình và an ninh luôn tính đến cả những cơ hội lẫn những rủi ro.
“Để giải quyết những vấn đề cấp bách này, Tòa Thánh kêu gọi một cách tiếp cận đặt con người ở trung tâm đối với việc phát triển và sử dụng các công nghệ mới nổi”, ngài nhấn mạnh.
“Cũng cần phải nhìn nhận rằng một số ứng dụng, chẳng hạn như công nghệ thay thế sự phán đoán của con người trong những vấn đề liên quan đến sự sống và cái chết, đã vượt qua những ranh giới bất khả xâm phạm mà không bao giờ được phép chạm tới”.
Kết thúc bài phát biểu, Đức Tổng Giám mục Gallagher nhắc nhở các đại biểu rằng sự hợp tác quốc tế là điều thiết yếu để ngăn chặn AI trở thành nguyên nhân gây chia rẽ hoặc hủy diệt. Thay vào đó, nó phải hướng đến việc phục vụ nhân loại, hòa bình và công lý.
Minh Tuệ (theo Vatican News)
