Tại một hội nghị quốc tế tại Đại học Georgetown, Washington DC, Đức Tổng Giám mục Bernardito Auza, Quan sát viên thường trực của Tòa Thánh tại Liên Hợp Quốc tại New York, đã chia sẻ về cam kết của Giáo hội đối với người dân bản địa.
Nền sinh thái toàn diện, là một phần cơ bản của việc loan báo Tin Mừng của Giáo hội và việc thực thi từ thiện bác ái cụ thể, kêu gọi khẩn cấp một sự liên đới mới giữa các thành phần khác nhau trong đại gia đình nhân loại, nhưng theo một cách hết sức đặc biệt với các dân tộv bản địa, đặc biệt là tại Amazonia.
Đức Tổng Giám mục Bernardito Auza, Quan sát viên thường trực của Tòa Thánh tại Liên Hợp Quốc tại New York, đã trình bày quan điểm tại một hội nghị quốc tế về “Nền sinh thái Toàn diện” tại khu vực Amazon và các quần xã sinh vật khác, được tổ chức tại Đại học Georgetown, Washington DC, từ ngày 19-21 tháng 3. Mạng lưới Giáo hội Pan-Amazonia (REPAM) chịu trách nhiệm tổ chức hội nghị.
Trong một bài phát biểu dài, nhà ngoại giao Vatican đã trình bày chi tiết về những nỗ lực và cam kết của ĐTC Phanxicô, Tòa Thánh và Liên Hiệp Quốc đối với người dân bản địa và mục đích của họ.
ĐTC Phanxicô và các cộng đồng bản địa
Đức TGM Auza lưu ý rằng ĐTC Phanxicô trong Thông “Laudato Sì” của mình, đã kêu gọi tất cả mọi người hãy thể hiện sự quan tâm đặc biệt đối với các cộng đồng bản địa và các truyền thống văn hóa của họ, không chỉ đơn thuần là bảo vệ quyền lợi của họ mà còn nhận ra việc bao nhiêu người bản địa phải dạy cho thế giới về nền sinh thái toàn diện mà Giáo hội tuyên bố mạnh mẽ như là một phần của Tin Mừng Sáng tạo. Họ chỉ ra các dòng chuyển đổi sinh thái và giáo dục sinh thái thích hợp.
ĐTC Phanxicô kêu gọi việc chăm sóc đặc biệt cho các cộng đồng bản địa bởi vì cuộc sống, các cộng đồng và truyền thống văn hóa của họ đang bị đe dọa nghiêm trọng, với đất đai, văn hóa, quyền và phẩm giá của họ bị bỏ qua, bị hy sinh hoặc thậm chí bị chà đạp bởi những lợi ích kinh tế của người khác. Điều này đặc biệt chính xác trong khu vực Amazon rộng lớn, khu rừng nhiệt đới lớn nhất thế giới, bao gồm 9 quốc gia.
Trong chuyến viếng thăm Brazil vào năm 2013, ĐTC Phanxicô đã chỉ ra rằng sự hiện diện của Giáo hội tại Amazon không phải là một trong những người thu xếp khăn gói đến đây và sẵn sàng rời đi sau khi khai thác mọi thứ có thể. Do đó, công việc của Giáo hội cần phải được khuyến khích và được tái khởi động để củng cố, như nó đã từng như thế, “bộ mặt của Amazon”. Và Thượng Hội đồng Giám mục sắp tới về khu vực Pan-Amazon, tại Vatican vào tháng 10, tập trung vào “những đường hướng mới cho Giáo hội và vì một nên sinh thái toàn diện”, chính là một cơ hội để thể hiện bộ mặt Amazon này với thế giới.
Trong chuyến viếng thăm vào năm 2018 tới Puerto Maldonado, Peru thuộc khu vực Amazon, ĐTC Phanxicô lưu ý rằng “các dân tộc bản địa có lẽ chưa bao giờ bị đe dọa trên chính vùng đất của họ như hiện nay”.
ĐTC Phanxicô đã nói về mối đe dọa từ việc khai thác khoáng sản và áp lực bởi những lợi ích kinh doanh khổng lồ vốn muốn vồ vập lấy các nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú của Amazonia; việc xử lý một cuộc tấn công tàn khốc nhằm vào sự sống thông qua tình trạng ô nhiễm môi trường và khai thác mỏ bất hợp pháp.
Ngoài ra còn có các mối đe dọa từ các chính sách và các phong trào nhất định dưới vỏ bọc bảo tồn thiên nhiên và bảo vệ rừng, dẫn đến sự áp bức đối với người dân bản địa, tước đoạt đất đai, tài nguyên thiên nhiên và sinh kế của họ. Theo ĐTC Phanxicô, chính các dân tộc tộc bản địa, chứ không chỉ là vùng đất của họ, cần phải được bảo vệ và phát huy.
Để điều này xảy ra, điều cần thiết trước tiên đó chính là phải phá vỡ “mô hình có tính chất lịch sử vốn coi Amazonia như là nguồn cung cấp vô tận cho các quốc gia khác mà không cần quan tâm đến các cư dân của nó”. Thứ hai, người ta phải ủng hộ các sáng kiến đầy triển vọng xuất phát từ các cộng đồng và các tổ chức bản địa, những người ủng hộ rằng chính các dân tộc và các cộng đồng bản địa phải là những người bảo vệ các khu rừng. Đây chính là những điều đang được thực hiện bởi các nhóm như REPAM cùng với các mạng lưới khác.
Liên Hợp Quốc và người dân bản địa
Đức TGM Auza cũng đã nhấn mạnh cam kết của LHQ đối với các dân tộc bản địa cùng với các vấn đề của họ.
Thông qua Diễn đàn thường trực thường niên về các vấn đề bản địa (PFII), vốn quy tụ các vị đại diện của các dân tộc bản địa đến từ khắp nơi trên thế giới tại New York, Liên Hợp Quốc đã nhấn mạnh sự phát triển kinh tế và xã hội, văn hóa, môi trường, giáo dục, y tế và nhân quyền của họ.
Tòa Thánh, tham gia tích cực vào Diễn đàn Thường trực và các sự kiện bên lề, cũng đã tài trợ cho các hội nghị cùng với REPAM và các nhóm khác.
Trong Diễn đàn thường trực sắp tới, Đức TGM Auza cho biết, Tòa Thánh dự kiến sẽ tài trợ cho một hội nghị về sinh thái toàn diện như một phản ứng trước những tiếng kêu cứu của khu vực Amazon.
Một nỗ lực quan trọng khác của Liên Hợp Quốc đối với việc bảo vệ và thúc đẩy các dân tộc bản địa, vị Tổng giám mục người Philippines đã chỉ ra, đó chính là Tuyên bố của Liên Hợp Quốc về Quyền của các Dân tộc bản địa.
Đó chính là một danh sách toàn diện về quyền tự quyết của họ, bảo vệ văn hóa của họ, tự quản và tham gia vào sự phát triển kinh tế, môi trường, xã hội, con người và văn hóa, quyền đối với sức khỏe và quyền đất đai. Nó cũng phục vụ như là tài liệu tham khảo toàn diện nhất cho các quốc gia và cộng đồng quốc tế.
Thông qua Cơ chế chuyên gia về Quyền của các Dân tộc bản địa, thuộc Văn phòng Ủy ban Nhân quyền cấp cao của Liên Hợp Quốc tại Geneva, Đức TGM Auza cho biết, Liên Hợp Quốc hỗ trợ các quốc gia thành viên trong việc thực hiện Tuyên bố về Quyền của các Dân tộc bản địa.
Thông qua văn phòng của Báo cáo viên đặc biệt về Quyền của các Dân tôc bản địa, LHQ cũng hoạt động vì lợi ích của người dân bản địa.
Tòa Thánh và người dân bản địa
Đức TGM Auza đã chỉ ra 4 lĩnh vực mà Tòa Thánh nhấn mạnh trong các tuyên bố của mình tại Liên Hợp Quốc liên quan đến việc thực thi Tuyên bố về Quyền của các Dân tộc bản địa.
Tòa Thánh nhấn mạnh sự hài hòa của quyền phát triển văn hóa và xã hội cùng với sự phát triển kinh tế của họ.
Tòa Thánh nhấn mạnh “sự đồng thuận trước và được thông báo” của người bản địa đối với các sáng kiến ảnh hưởng đến họ, và đồng thời cũng cho biết rằng không nên làm gì cho họ mà không có họ.
Thứ ba đó chính là tôn trọng bản sắc bản địa của họ khi tham gia ở cấp địa phương và quốc gia. Cuối cùng, Tòa Thánh nhấn mạnh quyền tập thể của người dân bản địa đối với đất đai và tài nguyên của họ, mang lại cho họ không gian chính trị, kinh tế và xã hội cần thiết để khẳng định bản sắc của mình và đồng thời trở thành những nhân tối cho sự phát triển và vận mệnh của chính họ.
M.T. (theo Vatican News)
