Cờ các quốc gia tại trụ sở Liên Hợp Quốc tại Châu Âu ở Geneva
Trong hai bài phát biểu tại Liên Hiệp Quốc, Đức Tổng Giám mục Paul Richard Gallagher, Ngoại trưởng Tòa Thánh phụ trách Quan hệ với các Quốc gia và Tổ chức Quốc tế, đã kêu gọi phê chuẩn hiệp ước cấm thử nghiệm hạt nhân, đồng thời bày tỏ quan ngại về một cuộc chạy đua vũ trang mới liên quan đến trí tuệ nhân tạo.
“Một bước khẩn thiết và cần thiết để tránh thảm họa hạt nhân”.
Đó là cách Đức Tổng Giám mục Gallagher mô tả Hiệp ước Cấm thử nghiệm hạt nhân toàn diện.
Đức Tổng Giám mục c đã phát biểu hôm thứ Sáu, ngày 26 tháng 9, tại Hội nghị lần thứ 14 của Liên Hiệp Quốc về việc hiệp ước này có hiệu lực, hiệp ước mà Tòa Thánh đã ký cách đây 29 năm.
Đức Tổng Giám mục Gallagher nhấn mạnh rằng việc chưa thể bảo đảm hiệu lực của hiệp ước đã “làm suy yếu những nỗ lực toàn cầu chống lại việc thử nghiệm hạt nhân”, đồng thời đặt ra những vấn đề liên quan đến “trách nhiệm luân lý”.
Ảo tưởng nguy hiểm
“Không thể xây dựng hòa bình dựa trên nỗi sợ lẫn nhau hay logic răn đe”, Đức Tổng Giám mục Gallagher khẳng định, đồng thời chỉ ra rằng các vụ thử nghiệm hạt nhân đã để lại những hậu quả thảm khốc cả về nhân đạo lẫn môi trường.
“Thật đáng tiếc, việc liên tục mở rộng và hiện đại hóa kho vũ khí hạt nhân, đi kèm với những luận điệu hiếu chiến ngày càng gia tăng và những lời đe dọa liên quan đến việc triển khai chúng, đã củng cố ảo tưởng nguy hiểm rằng an ninh có thể đạt được bằng cách đe dọa hủy diệt”, ngài nói thêm.
Vũ khí hạt nhân: mối đe dọa toàn cầu
Phát biểu tại phiên họp cấp cao kỷ niệm Ngày Quốc tế xóa bỏ hoàn toàn vũ khí hạt nhân, Đức Tổng Giám mục Gallagher nhắc lại nỗi đau thương sâu sắc gây ra bởi vụ thử hạt nhân đầu tiên tại New Mexico cách đây 80 năm, cũng như hai vụ ném bom bi thảm ở Hiroshima và Nagasaki sau đó.
Vị Tổng Giám mục người Anh cũng nhấn mạnh “mối đe dọa thường trực mà vũ khí hạt nhân vẫn tiếp tục đặt ra đối với hòa bình thế giới, đối với các thế hệ tương lai và đối với công trình sáng tạo”.
Đức Tổng Giám mục Gallagher bày tỏ “quan ngại sâu sắc của Tòa Thánh trước xu hướng ngày càng gia tăng trong việc tái vũ trang quy mô lớn”.
“Việc tiếp tục chuyển hướng nguồn lực khổng lồ vào vũ khí, thay vì dành cho các nỗ lực thúc đẩy sự phát triển con người toàn diện và kiến tạo nền hòa bình bền vững, là điều không thể chấp nhận được và kêu gọi một trách nhiệm quốc tế mới”.
Cuộc chạy đua vũ trang với trí tuệ nhân tạo
Một mối quan ngại khác, theo Đức Tổng Giám mục Gallagher, chính là “sự xuất hiện của một cuộc chạy đua vũ trang mới được đặc trưng bởi việc tích hợp trí tuệ nhân tạo vào các hệ thống quân sự, bao gồm cả tài sản không gian và hệ thống phòng thủ tên lửa”.
Một thế giới không có vũ khí hạt nhân
Ngoại trưởng Tòa Thánh kêu gọi cộng đồng quốc tế đổi mới cam kết giải trừ vũ khí, tôn trọng các hiệp ước quốc tế và các cơ chế của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA).
Điều này, theo Đức Tổng Giám mục Gallagher, đồng nghĩa với việc phê chuẩn Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT) và gia nhập Hiệp ước cấm vũ khí hạt nhân (TPNW), như một “bước đi cụ thể hướng tới việc đạt được một thế giới không có vũ khí hạt nhân và ngăn ngừa những hậu quả nhân đạo thảm khốc”.
Cuối cùng, Đức Tổng Giám mục Gallagher kêu gọi “những nỗ lực mới hướng tới các biện pháp giải trừ vũ khí toàn diện hơn, bao gồm việc tái khởi động các tiến trình kiểm soát vũ khí song phương, đưa Hiệp ước Cấm thử nghiệm hạt nhân toàn diện (CTBT) trở nên có hiệu lực, và khởi động đàm phán về các hiệp ước liên quan đến nguyên liệu hạt nhân phân hạch cũng như những bảo đảm an ninh tiêu cực”.
Minh Tuệ (theo Vatican News)
