Các gia đình Nam Sudan phải di tản trong nước ngồi bên ngoài một cơ sở trú ẩn ở Jonglei vào ngày 24 tháng 9 năm 2020. Nạn đói cùng cực đã buộc một số người Nam Sudan tấn công các đoàn xe viện trợ nhân đạo (Ảnh: CNS / Denis Dumo, Reuters)
YAOUNDE, Cameroon – Nam Sudan, một quốc gia đã phải vật lộn với một cuộc nội chiến kéo dài và những ảnh hưởng tàn khốc của vấn đề biến đổi khí hậu, đột nhiên tự nhận thấy mình bị bỏ mặc trong việc đối phó với cuộc khủng hoảng đói kém ngày càng sâu sắc.
Chương trình Lương thực Thế giới (WFP) đã thông báo rằng họ sẽ đình chỉ các chương trình phân phối lương thực của mình ở các khu vực trong nước – một quyết định mà theo các chuyên gia, đã dẫn đến cuộc khủng hoảng đói kém ở đất nước nghèo khó này.
“Nam Sudan đang đối mặt với năm đói kém nhất kể từ khi giành độc lập”, Adeyinka Badejo-Sanogo, Giám đốc quốc gia của WFP tại Nam Sudan cho biết.
“Chúng tôi đang ở trong một cuộc khủng hoảng, nhưng chúng tôi đang cố gắng ngăn chặn tình hình trở nên bộc phát hơn”, ông Badejo-Sanogo phát biểu với các phóng viên tại Geneva gần đây.
Ông cho biết việc giảm tài trợ và tăng chi phí hoạt động, bao gồm chi phí thực phẩm và nhiên liệu cao, đã buộc WFP phải đưa ra những quyết định cực kỳ khó khăn. Do khoảng trống tài trợ ngày càng lớn, WFP đã buộc phải đình chỉ hỗ trợ lương thực cho hơn một triệu người.
“Chúng tôi vô cùng lo ngại về tác động của việc cắt giảm tài trợ đối với trẻ em, phụ nữ và nam giới, những người sẽ không có đủ ăn trong thời kỳ mất mùa”, ông Badejo-Sanogo nói.
“Những gia đình này đã hoàn toàn cạn kiệt các chiến lược đối phó của họ. Họ cần hỗ trợ nhân đạo ngay lập tức để có thể thức ăn trên bàn ăn trong ngắn hạn và đồng thời xây dựng lại sinh kế và khả năng chống chọi với những cú sốc trong tương lai”, ông Badejo-Sanogo nói.
Giám đốc quốc gia của tổ chức Dịch vụ Cứu trợ Công giáo (CRS), cơ quan phát triển quốc tế của Hội đồng Giám mục Hoa Kỳ, không thể đồng ý hơn.
“CRS ước tính rằng trong các lĩnh vực hoạt động của mình, hơn 250.000 người, bao gồm các bà mẹ, trẻ em trong độ tuổi đi học và trẻ sơ sinh sẽ bị ảnh hưởng bởi quyết định này, với những hậu quả bi thảm có thể xảy ra”, ông John O’Brien, đại diện của CRS tại Nam Sudan, cho biết.
Ông O’Brien phát biểu với Crux rằng “hơn tám triệu người ở Nam Sudan đang trải qua tình trạng mất an ninh lương thực nghiêm trọng, con số tồi tệ nhất được ghi nhận kể từ khi giành độc lập”.
Ông O’Brien cho biết rằng cuộc chiến ở Ukraine có thể bị đổ lỗi phần lớn cho nạn đói ngày càng trầm trọng ở một quốc gia cũng đang đối mặt với tình trạng lũ lụt nghiêm trọng và hạn hán cục bộ.
“Cuộc khủng hoảng Ukraine đã làm tăng giá nhiên liệu và các loại hàng hóa cơ bản. Việc tiếp tục chiến tranh ở Ukraine sẽ dẫn đến chi phí hoạt động nhân đạo cao và giảm số lượng người có thể được hỗ trợ nhưng việc viện trợ lại không tăng”, ông O’Brien nói.
“WFP báo cáo rằng khi so sánh giá vào cuối tháng 6 với tuần cuối cùng của tháng 2, giá ngũ cốc chủ yếu (lúa miến và ngô) đã tăng ở tất cả các khu chợ được theo dõi, đặc biệt là từ 100% trở lên ở Bắc Bahr El Ghazal và Đông Equatoria”.
“Tại nhiều địa điểm ở Greater Jonglei, các chợ địa phương hoàn toàn đóng cửa, không có thực phẩm được giao hoặc bán. Mùa mưa năm nay rải rác và không đủ ở hầu hết các địa điểm. Các loại cây trồng đã không thể nảy mầm hoặc mùa màng thất thu, do thiếu mưa”.
Cùng với nạn đói kéo theo tệ nạn mất an ninh và tình trạng trộm cắp.
“Đói kém chắc chắn là một sự bận tâm nghiêm trọng. Khi mức độ của tình trạng an ninh lương thực xấu đi ở Greater Jonglei, CRS đang nhận được ngày càng nhiều báo cáo về các vụ tấn công bạo lực, trộm cắp gia súc, và hoạt động tội phạm, bao gồm cả việc trộm cắp đồ gia dụng và thực phẩm, cả trong và giữa các cộng đồng”, ông O’Brien phát biểu với Crux.
“Dân thường ở Nam Sudan được trang bị vũ khí mạnh mẽ. Khi cuộc khủng hoảng đói kém trầm trọng hơn, những thường dân cầm vũ khí đang sử dụng chúng để chống lại nhau như một chiến lược sinh tồn, giành giựt thực phẩm, gia súc và các nguồn tài nguyên khác không thể đổi lấy thực phẩm. Đáng lo ngại không kém, đã có một số trường hợp được báo cáo về những vụ cố gắng tự tử của những người đối mặt với viễn cảnh có thể chết đói”, ông O’Brien nói.
Tình hình càng làm trầm trọng thêm các động lực an ninh vốn đã bấp bênh của đất nước. Ít nhất 209 người đã thiệt mạng và 33 người khác bị thương trên khắp đất nước chỉ trong tháng 6, theo một người theo dõi bạo lực của nhóm công dân có trụ sở tại Juba được biết đến với tên viết tắt là CEPO.
Điều này dẫn đến lo ngại rằng thỏa thuận hòa bình năm 2018 mà các nhà lãnh đạo của đất nước đã ký kết có thể được làm sáng tỏ, một lần nữa gây ra xung đột chính thức.
“Nỗi sợ hãi về tình trạng bạo lực đã gia tăng trong một số cộng đồng. Ngày càng có nhiều mức độ căng thẳng và lo lắng giữa các cộng đồng, đặc biệt là những cộng đồng đã trải qua tình trạng bạo lực nói trên”, ông O’Brien nói.
Ông cho biết CRS đã hỗ trợ nhân đạo cho hơn một triệu người.
“Tuy nhiên, trong khi chúng tôi có các đội với bí quyết ở nhiều nơi để làm được nhiều việc hơn thế, CRS đang nhận được mức tài trợ không đủ. Do nguồn kinh phí bị cắt giảm, chúng tôi sẽ buộc phải đóng cửa chương trình y tế và dinh dưỡng ở các quận Duk và Ayod ở bang Jonglei vào giữa tháng 8, khiến hơn 76.000 người, bao gồm cả phụ nữ và trẻ em, không được tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe và dinh dưỡng”.
Nam Sudan giành được độc lập từ Sudan vào năm 2011 nhưng sụp đổ trong cuộc nội chiến chỉ hai năm sau đó.
Minh Tuệ (theo Crux)
