Đức Tổng Giám mục Nelson J. Pérez Địa phận Philadelphia chào đón anh chị em giáo dân sau Thánh lễ vào ngày 23 tháng 5 năm 2021, bên ngoài Vương Cung Thánh Đường Thánh Phêrô và Thánh Phaolô. Đức Thánh Cha Phanxicô đang mời gọi các tín hữu Công giáo cả trong xu thế chủ đạo của đời sống Giáo hội lẫn những người bên lề hãy nói lên những ước mơ, ý tưởng và mối bận tâm của họ để chuẩn bị cho Thượng hội đồng Giám mục vào năm 2023 (Ảnh CNS / Sarah Webb, CatholicPhilly.com)
Đức Thánh Cha Phanxicô đang mời gọi các tín hữu Công giáo cả trong xu thế chủ đạo của đời sống Giáo hội và bên lề hãy nói lên những ước mơ, ý tưởng và mối bận tâm của họ để chuẩn bị cho Thượng hội đồng Giám mục vào năm 2023.
Tiến trình này bắt đầu vào ngày 17 tháng 10 tại các Giáo xứ và Giáo phận trên toàn thế giới. Đức Thánh Cha Phanxicô dự kiến sẽ chính thức khai mạc tiến trình Thượng hội đồng tại Vatican từ ngày 9 đến 10 tháng 10.
Theo chủ đề “Vì một Giáo hội Đồng nghị tính: Hiệp thông, Tham gia và Truyền giáo”, Đức Thánh Cha kêu gọi Giáo hội thực hành tính đồng nghị, tức là lắng nghe – và tiếp nhận – lẫn nhau trong mọi khía cạnh của đời sống Giáo hội, hai trong số những điều phối viên của nỗ lực này tại Hội đồng Giám mục Công giáo Hoa Kỳ phát biểu với hãng tin CNS.
Việc khai mạc tiến trình Thượng hội đồng vào tháng 10 “chỉ là bước đầu tiên trong một tiến trình lớn hơn, lâu dài hơn để thực sự kết hợp các thành quả của Công đồng Vatican II và trở thành một Giáo hội đồng nghị tính”, bà Julia McStravog, một cựu nhân viên thuộc HĐGM Công giáo Hoa Kỳ, cố vấn cho các Giám mục về tiến trình này, cho biết.
“Chúng tôi sẽ tiến hành tham vấn. Đây cũng sẽ là một quá trình học hỏi về cách thực sự tham gia theo cách thức đồng nghị”, bà McStravog giải thích.
Việc khai mạc tiến trình Thượng hội đồng bắt đầu tiến trình kéo dài hai năm mà đỉnh cao là Thượng Hội đồng Giám mục vào tháng 10 năm 2023. Thượng hội đồng Giám mục dự kiến sẽ thông qua một văn kiện chung kết hướng dẫn việc liên tục triển khai một Giáo hội đồng nghị trong tương lai.
Lời kêu gọi của Đức Thánh Cha bắt nguồn từ sự tham gia hăng hái của ngài với tư cách là một Hồng y vào năm 2007 trong việc soạn thảo tài liệu cho CELAM, từ viết tắt của tên tiếng Tây Ban Nha của Hội đồng Giám mục Mỹ Latinh, nhóm họp tại Aparecida, Brazil. Văn kiện này đã đưa ra những lời kêu gọi lặp đi lặp lại về một “sứ mạng lục địa”, một Giáo hội nỗ lực tìm kiếm những cách thức để loan báo Tin Mừng cho tất cả mọi người.
Bắt đầu từ tháng 10, các Giáo phận và các Giáo xứ sẽ tham gia vào gần sáu tháng thảo luận, hoặc tham vấn, trong đó tất cả mọi người trong toàn thể Giáo hội sẽ được mời gọi tham gia, Richard Coll, Giám đốc điều hành Ủy ban Công lý, Hòa bình và Phát triển Con người của các Giám mục, người điều phối nỗ lực cho HĐGM Công giáo Hoa Kỳ, cho biết.
Mỗi Giáo phận được đề nghị gửi bản tóm tắt các cuộc thảo luận địa phương trước ngày 1 tháng 4 cho HĐGM Công giáo Hoa Kỳ, sau đó sẽ mất một tháng để tổng hợp trong một bản trình bày chung kết bằng văn bản cho Vatican.
Ông Coll cho biết mỗi Giáo phận đang được khuyến khích để cho Chúa Thánh Thần hướng dẫn các cuộc thảo luận của họ.
“Thượng Hội đồng Giám mục nhấn mạnh rằng đừng quá tập trung vào kết quả cuối cùng là gì. Hãy tập trung vào bản thân tiến trình và việc Chúa Thánh Thần sẽ hướng dẫn Giáo hội, được đại diện một phần thông qua sự liên đới trong công việc mà anh chị em đang làm ở cấp Giáo phận”, ông Coll nói.
Các cuộc tham vấn của Giáo phận cũng là lời mời gọi hướng tới sự sáng tạo, bà McStravog nói.
“Đây chính là thời điểm để trở thành người đồng sáng tạo với Chúa Thánh Thần… Đây chính là cơ hội để tái sinh một cộng đồng gắn kết thông qua sự sáng tạo và lời kêu gọi cởi mở. Ngoài ra, còn có cơ hội để tái khẳng định những điều đẹp và hình dung lại một số điều có thể tốt đẹp hơn”, bà McStravog giải thích.
Để tạo điều kiện thuận lợi cho nỗ lực, Thượng Hội đồng Giám mục, dưới quyền Tổng thư ký của Đức Hồng y Mario Grech, đã giới thiệu các tài liệu vào ngày 7 tháng 9 để hướng dẫn tiến trình tại các Giáo phận. HĐGM Công giáo Hoa Kỳ cũng đã nhanh chóng triển khai một tài liệu bổ sung.
Tài liệu quan trọng là vademecum, hay sổ tay, cung cấp sự hỗ trợ cho các nhóm trong Giáo phận “chuẩn bị và quy tụ dân Chúa để họ có thể nói lên kinh nghiệm của mình trong Giáo hội địa phương của họ”.
Tài liệu cũng giải thích các mục tiêu của tiến trình Thượng hội đồng, các nguyên tắc của tiến trình, thời gian cho tiến trình kéo dài hai năm và các nguồn lực để tổ chức tiến trình này.
Một tài liệu chuẩn bị bổ sung cung cấp nền tảng cho việc triển khai tiến trình này, bắt nguồn từ lời mời gọi thường xuyên của Đức Thánh Cha Phanxicô về việc “cùng nhau thực hiện cuộc hành trình” trên thế giới.
Tài liệu cho biết rằng, “Cuộc hành trình này, diễn ra sau công cuộc ‘canh tân’ Giáo hội do Công đồng Vatican II đề xuất, vừa là một ân sủng vừa là một nhiệm vụ: Bằng cách đồng hành và cùng nhau suy tư về cuộc hành trình đã được thực hiện, Giáo hội sẽ có thể học hỏi qua kinh nghiệm của mình những tiến trình nào có thể giúp Giáo hội sống tinh thần hiệp thông, đạt được sự tham gia, để mở lòng ra với sứ mạng truyền giáo”.
Tài liệu HĐGM Công giáo Hoa Kỳ xác định rõ hơn các tài liệu của Vatican. Nó là một danh sách kiểm tra các hành động, lịch trình đề xuất để các Giáo phận tuân theo, và một danh sách các tài liệu nền tảng để giúp các Giáo xứ và các Giáo phận cùng đồng hành trong tiến trình ban đầu và đảm bảo sự tham gia rộng rãi.
Tài liệu nhấn mạnh rằng trong Thượng hội đồng toàn Giáo hội bắt đầu vào tháng 10, và dẫn đến Thượng hội đồng Giám mục thế giới năm 2023, “dân Chúa được mời gọi ‘cùng nhau thực hiện cuộc hành trình’”.
Một phụ lục, được triển khai bởi Ủy ban Phụng tự của các Giám mục Hoa Kỳ, đưa ra các ý tưởng cho các buổi cử hành phụng vụ để đánh dấu việc khai mạc và bế mạc tiến trình Thượng hội đồng trong các Giáo phận và gợi ý đối với các bài đọc Kinh Thánh và các chủ đề âm nhạc.
Ông Coll cho biết HĐGM Công giáo Hoa Kỳ đã liên lạc với các Giáo phận kể từ tháng 5 về việc thành lập các nhóm để phối hợp tham gia vào các phiên lắng nghe. Các tài liệu của Vatican đã được chuyển đến các Giáo phận ngay sau khi HĐGM Công giáo Hoa Kỳ nhận được.
Tại cuộc họp vào ngày 14-15 tháng 9, Ủy ban Hành chính của HĐGM Công giáo Hoa Kỳ, bao gồm các quan chức của HĐGM Công giáo Hoa Kỳ và Chủ tịch các ủy ban khác nhau của các Giám mục, đã xem xét các tài liệu. Ủy ban đã đồng ý dành thời gian thảo luận về tiến trình Thượng hội đồng trong kỳ họp đại hội đồng vào tháng 11, ông Coll cho biết.
Khi các Giáo phận chuẩn bị cho các phiên lắng nghe, bà McStravog cho biết các cuộc thảo luận tạo cơ hội cho “sự dịu dàng và ân sủng” được nắm giữ trong Giáo hội.
“Đây là một cuộc thao luyện tâm linh”, bà McStravog nói. “Đó không chỉ là một cuộc thao luyện mang tính quan liêu hay mang tính Giáo hội. Đó là một cuộc thao luyện tâm linh cho các cá nhân, cho các Giáo xứ, cho các cộng đoàn, cho các Giáo phận và cho Giáo hội ở châu Mỹ nói chung”.
Ông Coll và bà McStravog cũng đã lặp lại lời kêu gọi vào ngày 18 tháng 9 của Đức Thánh Cha Phanxicô kêu gọi các thành viên trong Giáo phận của ngài, Giáo phận Rôma, hãy đến với những người bên lề để đảm bảo rằng “những người nghèo, những người vô gia cư, những thanh thiếu niên nghiện ma túy, tất cả những người bị xã hội từ chối đều là một phần của Thượng hội đồng”.
“Một trong những vấn đề đó là việc lắng nghe. Làm thế nào để chúng ta thực sự lắng nghe? Nó quay trở lại lời mời gọi. Giáo phận có trách nhiệm thực sự cân nhắc xem ai là người thường bị loại khỏi bàn thảo luận của chúng ta. Giáo hội cần phải bước ra bên ngoài và mời mọi người quay trở lại”, bà McStravog nói.
Vademecum cũng thừa nhận những ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 đối với Giáo hội.
Tài liệu giải thích rằng đại dịch “đã làm bùng nổ những sự bất bình đẳng hiện có” và cho thấy rằng toàn bộ gia đình nhân loại đều bị ảnh hưởng, đồng thời đòi hỏi một phản ứng thống nhất.
Thứ hai, tài liệu tiếp tục, đại dịch đặt ra những thách thức về hậu cần đối với việc tham gia các phiên lắng nghe của Giáo phận. Tài liệu kêu gọi các Giáo phận tìm kiếm những cách thức như các buổi họp mặt trực tuyến, nhóm họp theo các nhóm nhỏ hoặc các phương tiện an toàn khác để có được cái nhìn sâu sắc từ các thành viên của Giáo hội.
Một khi Vatican nhận được các báo cáo tổng hợp về các cuộc họp cấp Giáo phận từ các Hội đồng giám mục trên khắp thế giới, Ban Thư ký của Thượng Hội đồng Giám mục sẽ soạn thảo Instrumentum laboris, hoặc Tài liệu làm việc, vào tháng 9 năm 2022, để hướng dẫn các đại hội đồng Giáo hội châu lục hoặc khu vực sẽ diễn ra vào tháng 3 năm 2023.
Những cuộc họp này sẽ đưa ra một bộ tài liệu khác giúp ích cho việc soạn thảo văn kiện làm việc thứ hai cho Thượng Hội đồng Giám mục vào tháng 10 năm 2023. Thượng hội đồng dự kiến sẽ đưa ra văn kiện chung kết về tính đồng nghị trong toàn thể Giáo hội.
Minh Tuệ (theo OSV)
