Đức Giám mục Silvio Baez, Giám mục phụ tá Địa phận Managua, Nicaragua, vẫy tay chào giáo dân khi ngài bước vào cử hành Thánh lễ tại Nhà thờ Công giáo Thánh Agatha, nơi đã trở thành ngôi nhà tinh thần của cộng đồng người Nicaragua di cư ngày càng đông đảo, vào Chủ nhật, ngày 5 tháng 11 năm 2023, tại Miami (Ảnh: Rebecca Blackwell/AP)
Nicaragua đã hủy bỏ tư cách pháp lý của tổ chức Caritas thuộc Giáo phận Matagalpa vào ngày 12 tháng 8 vì lý do hành chính quan liêu. Đó là cuộc tấn công gần đây nhất nhắm vào Giáo phận do Đức Giám mục Rolando Alvarez đứng đầu, một người chỉ trích mạnh mẽ chế độ cầm quyền hiện đang sống lưu vong tại Vatican.
Theo quyết định do Bộ trưởng Nội vụ María Amelia Coronel Kinloch công bố, Caritas Matagalpa đã không trình bày báo cáo tài chính trong giai đoạn 2020-2023 và nhiệm kỳ của ban chỉ đạo đã hết hạn vào năm 2022.
Biện pháp này, cũng tác động đến 14 tổ chức dân sự khác – bao gồm một số nhà thờ Kitô giáo – đã chấm dứt một số chương trình do Caritas quản lý nhằm hỗ trợ nông dân và các gia đình nghèo ở thành thị.
Các nhà phân tích chỉ ra rằng nhà lãnh đạo Daniel Ortega đã tiến hành một cuộc triệt phá mang tính chiến lược đối với Giáo phận Matagalpa kể từ khi Đức Giám mục Alvarez đối đầu với chế độ của ông vào năm 2022, khi vị Giám chức lên án cuộc đàn áp mà ngài đang phải đối mặt và tuyên bố tuyệt thực.
Vào tháng 8 năm 2022, các điệp viên của chế độ đã đột nhập vào Tòa Giám mục và bắt giữ Đức Cha Alvarez cùng 8 Linh mục. Vào tháng 2 năm 2023, vị Giám chức đã từ chối lên máy bay cùng với các tù nhân chính trị khác và đi lưu vong tại Hoa Kỳ. Hành động này dường như đã khiến Ortega tức giận, và Đức Cha Alvarez đã bị đưa ra xét xử vào ngày hôm sau. Vị Giám chức đã bị kết án 26 năm tù vì tội phản quốc và phát tán tin tức giả mạo. Vào tháng 1 năm 2024, Đức Cha Alvarez đã bị trục xuất và phải sống lưu vong tại Vatican cùng với 17 giáo sĩ khác.
Kể từ đó, Ortega đã thực hiện nhiều biện pháp tác động đến Giáo phận Matagalpa. Biện pháp tác động nhiều nhất là việc bắt giữ 7 Linh mục của Giáo phận và một Linh mục khác của Giáo phận Estelí – cũng do Đức Cha Alvarez làm Giám quản Tông Tòa – được thực hiện vào cuối tháng 7. Vào ngày 7 tháng 8, 7 Linh mục Nicaragua đã bị tục xuất sang Vatican, 6 trong số họ đến từ Matagalpa.
Từ ngày 10 đến 11 tháng 8, chế độ đã bắt giữ 4 người Công giáo khác ở Matagalpa và Estelí. Cha Denis Martinez Garcia đã bị bắt giữ vào ngày Chúa nhật khi ngài chuẩn bị cử hành Thánh lễ ở Matagalpa. Ban đầu là một thành viên của hàng giáo sĩ ở Managua, ngài đã giúp dâng lễ ở Matagalpa vào các ngày cuối tuần do tình trạng thiếu Linh mục ngày càng tăng trong Giáo phận.
Cha Leonel Balmaceda, một Linh mục tại thành phố La Trinidad, thuộc Giáo phận Estelí, cũng đã bị chế độ bắt giữ vào thứ Bảy. Cùng ngày, các nhân viên cảnh sát cũng đã bắt giữ hai phụ nữ giáo dân trong khu vực, Lesbia Gutierrez, người điều phối một trong những chương trình của Caritas tại Matagalpa, và Carmen Saenz, một chuyên gia về Giáo luật đã hợp tác với Giáo phận Matagalpa trong các vấn đề liên quan đến việc tiêu hôn.
Tất cả những biện pháp đó là một phần trong sự trả thù của Ortega đối với Đức Cha Alvarez vì những hành động bất chấp của vị Giám chức, Felix Ríos Gadea, một Linh mục hiện đang lưu vong ở Costa Rica, cho biết. Cha Ríos biết Đức Cha Alvarez khi còn ở Chủng viện tại Guatemala và đồng thời nhấn mạnh rằng vị Giám chức luôn thể hiện lập trường cứng rắn khi nói đến việc bảo vệ nhân quyền và các nguyên tắc truyền giáo.
“Là một người Công giáo trẻ, Cha Alvarez đã có ý thức phản đối và từ chối các chính sách liên quan đến chiến tranh vào những năm 1980 khiến rất nhiều thanh niên phải chết trên chiến trường [trong cuộc Cách mạng Sandinista]”, Cha Ríos nói với Crux.
Cha Ríos cũng cho biết thêm rằng hiện nay, những Linh mục giữ được sự gắn kết và tự do tư tưởng lại một lần nữa bị Ortega đàn áp.
“Đây cũng là một cuộc đàn áp đối với Giáo hội do vai trò quan trọng của Giáo hội, đặc biệt là đối với những giáo dân giữ được khả năng phân định của mình. Điều đó không thuận lợi cho chế độ, vì nó đi ngược lại lợi ích của họ”, vị Linh mục nói.
Cha Ríos cho biết việc chế độ chiếm đoạt tài sản của Giáo hội bằng cách tuyên bố có lý do pháp lý để làm như vậy là một hành động vô đạo đức.
“Hàng ngàn tổ chức đã bị đóng cửa vì không tuân thủ các chính sách của chính phủ. Đó chỉ là dấu hiệu cho thấy chính phủ không quản lý được phân khúc đó”, Cha Ríos nói.
Theo ý kiến của luật sư Eliseo Núñez, một nhà phân tích chính trị người Nicaragua hiện đang lưu vong ở Costa Rica, tất cả các biện pháp mà Ortega đã thực hiện chống lại Giáo hội cũng là một hình thức gây sức ép lên Vatican để buộc Vatican bổ nhiệm các Giám mục thân cận hơn với chế độ của ông.
“Ông muốn thấy vị Giám chức hiện tại của León [Đức Cha René Sándigo] thay thế Đức Tổng Giám mục Địa phận Managua [Đức Hồng y Leopoldo Brenes], người đã nộp đơn từ chức”, luật sư Núñez nói với Crux.
Ông Ortega cũng nói thêm rằng kế hoạch của ông là Đức Thánh Cha sẽ phải thay thế Đức Cha Alvarez ở Giáo phận Matagalpa (và Estelí).
“Bằng cách đó, ông ấy sẽ có 4 Giám mục thân chính phủ”, luật sư Núñez tiếp tục.
Phần lớn hàng giáo sĩ hiện nay thuộc phe đối lập, luật sư Núñez cho biết, nhưng có một số Linh mục ủng hộ Ortega và có thể nắm giữ những vị trí đó.
Song song điều đó, Rosario Murillo, vợ của Ortega và là phó Tổng thống, vẫn nỗ lực đóng một vai trò vụng về như một người trung gian giữa lùng mộ đạo của người dân và nhà nước. Trong một chương trình phát sóng hàng ngày của một số đài phát thanh, bà Murillo đọc Tin Mừng và đưa ra những bình luận chính trị, với nỗ lực nâng cao tiếng nói của mình trên các nhà thờ trong nước.
“Đó là lý do tại sao họ liên tục đóng cửa một số tổ chức Kitô giáo. Bà Murillo tin rằng bà ấy có thể chỉ đạo tinh thần của mọi người”, luật sư Núñez nói.
Do đó, chiến dịch chống lại Đức Giám mục Rolando Alvarez vẫn chưa kết thúc.
“Họ cần phải làm tổn thương một vị Giám mục có phẩm chất đạo đức cao quý như vậy trong số người dân Nicaragua”, Cha Felix Ríos nói.
Minh Tuệ (theo Crux)
