Trong bức ảnh được chụp vào thứ Bảy, ngày 9 tháng 12 năm 2017 này, mọi người xếp hàng chờ đợi để nhận suất ăn tại một buổi phân phối của Chương trình Lương thực Thế giới (WFP) ở Jiech, Quận Ayod, Nam Sudan (Ảnh: Sam Mednick / AP)
Hiện chỉ còn chưa đầy hai tháng nữa là đến chuyến viếng thăm rất được mong đợi của Đức Thánh Cha Phanxicô tới Nam Sudan, vốn được nhiều người ca ngợi là một dấu chỉ của niềm hy vọng và sự khích lệ đối với đất nước bị tàn phá bởi chiến tranh khi các nhà lãnh đạo tiếp tục định hướng một con đường phức tạp để đạt được hòa bình.
Chuyến viếng thăm của Đức Thánh Cha Phanxicô chắc chắn sẽ mang lại động lực mới cho tiến trình này và đồng thời mang lại sự an ủi rất cần thiết cho một bộ phận dân số đang phải chịu đựng đau khổ trong nhiều năm xung đột bạo lực và một trong những cuộc khủng hoảng nhân đạo tồi tệ nhất trên thế giới.
Nhưng chính các nhà truyền giáo Công giáo ở đất nước này từ lâu đã phải liều mình phục vụ người dân Nam Sudan, và họ sẽ tiếp tục làm như vậy sau khi Đức Thánh Cha hoàn thành chuyến viếng thăm.
Khi cuộc nội chiến nổ ra ở Nam Sudan ngay sau khi giành được độc lập vào năm 2011, “các Nữ tu, phần lớn, không bao giờ rời bỏ khu vực”, theo ông Paolo Impagliazzo, Tổng thư ký của Cộng đồng Sant’Egidio, một phong trào Công giáo dấn thân cho công bằng xã hội, vốn đã hoạt động tích cực trong nhiều năm ở cả cấp độ mục vụ và chính trị ở Nam Sudan.
Trong suốt cuộc xung đột, các nhà truyền giáo “phần lớn sát cánh cùng với người dân, trong những tình huống khác nhau. Họ đã thể hiện sự gần gũi với người dân mà không ai có thể quên được”, ông Impagliazzo nói, đồng thời gọi sự đóng góp của họ cho đất nước là “cực kỳ quan trọng”.
Các nhà truyền giáo, ông Impagliazzo nói, “chăm sóc những người bé mọn nhất, những người bị vứt bỏ nhất, những người đau yếu bệnh tật”, và vì điều này được mọi người nói chung hết sức tôn trọng, không phân biệt tôn giáo.
Lưu ý rằng có khoảng 700 nhà truyền giáo ở Nam Sudan, ông Impagliazzo cho biết họ là những người thực hiện các dịch vụ thiết yếu như chăm sóc sức khỏe và giáo dục. Nhiều người cũng tham gia vào công việc mục vụ, cộng tác với các thành viên của các cộng đồng Kitô khác để dẫn dắt các dự án và các hoạt động trong khu vực.
“Đó là một Giáo hội đa dạng với rất nhiều giáo phái, nhưng cũng rất đẹp về chứng tá của nó. Các nhà truyền giáo quả thực là một dấu chỉ của niềm hy vọng cho đất nước này”, ông Impagliazzo nói.
Hai trong số các nhà truyền giáo này là các Nữ tu Mary Daniel Abut và Regina Roba, cả hai đều là thành viên người Nam Sudan thuộc Dòng Nữ tu Thánh Tâm ở Tổng giáo phận Juba. Họ đã bị giết hại trong một cuộc phục kích vào ngày 16 tháng 8 năm 2021, trong khi trở về từ lễ kỷ niệm bách chu niên của Nhà thờ Công giáo Thăng Thiên ở phía đông Giáo phận Torit.
Chiếc xe buýt nhỏ chở chín Nữ tu từ Nhà Dòng đã bị các tay súng chặn lại, họ đã nổ súng khi các Nữ tu chạy vào rừng trốn, sát hại Nữ tu Abut, Roba và ba Nữ tu khác.
Sau khi xảy ra vụ tấn công, Tổng giáo phận Juba đã để tang 5 ngày và Đức Thánh Cha Phanxicô đã gửi một bức điện bày tỏ sự đau buồn về “cuộc tấn công tàn bạo” và đồng thời gửi lời chia buồn về “hành động bạo lực vô nghĩa”.
Đức Thánh Cha đã bày tỏ hy vọng rằng sự hy sinh của hai Nữ tu “sẽ thúc đẩy sự nghiệp hòa bình, hòa giải và an ninh trong khu vực”, mặc dù đang trải qua quá trình thực hiện hòa bình quốc gia, nhưng vẫn bị cản trở bởi bạo lực.
Cộng đồng Sant’Egidio gần đây đã tổ chức lễ tưởng niệm các Nữ tu đã bị giết hại tại Vương Cung Thánh Đường San Bartolomeo all’Isola, nơi có nhà nguyện và bàn thờ dâng kính các vị tử đạo mới của châu Phi.
Trong lễ tưởng niệm do Đức Tổng Giám mục Vincenzo Paglia người Ý, Chủ tịch Học viện Giáo hoàng về Sự sống, chủ tế, các mảnh vụn của những đôi dép, tu phục và Thánh giá trên ngực của các Nữ tu đã được đặt bên trong bàn thờ.
Ông Impagliazzo cho biết Cộng đồng Sant’Egidio, để vinh danh các Nữ tu, đã giúp xây dựng thư viện cho một trường học mà một trong số các Nữ tu phụ trách trước khi qua đời, vì thư viện từ lâu đã trở thành mục tiêu giúp đỡ trẻ em trong việc học tập.
“Thật không may, Nam Sudan vẫn phải chịu đựng sự giày vò cho đến ngày nay vì bạo lực rất phổ biến… và ngay cả các Nữ tu cũng cảm nhận được những ảnh hưởng của nó”, ông Impagliazzo nói, và đồng thời chỉ ra một vụ tấn công riêng biệt vào năm ngoái nhằm vào vị Giám chức tân cử của Địa phận Rumbek, Đức Cha Christian Carlassare, trong đó ngài bị bắn vào chân bởi những tay súng lẻn vào khuôn viên vào ban đêm vì những động cơ liên quan đến vấn đề bộ lạc.
Đức Cha Carlassare đã hồi phục và hiện đã trở lại Nam Sudan. Gần đây ngài đã được bổ nhiệm làm Giám mục Địa phận Rumbek sau một năm trì hoãn trong khi ngài hồi phục sau vụ tấn công.
Theo ông Impagliazzo, phần lớn các vụ bạo lực hiện nay hầu như không liên quan đến cuộc nội chiến, vốn đã lắng dịu phần lớn khi việc thực thi thỏa thuận hòa bình năm 2018 giữa chính phủ và các lực lượng đối lập được tiến hành, mặc dù chậm chạp.
Thay vào đó, bạo lực hiện nay chủ yếu gắn liền với việc dễ dàng tiếp cận vũ khí, và “rất tiếc là có rất nhiều vũ khí” ở Nam Sudan, một phần lớn là do chiến tranh.
“Bạo lực phổ biến vì không có quy định của pháp luật. Không có chính sách, không có quân đội”, ông Impagliazzo nói, và đồng thời cũng cho biết thêm rằng: “Nếu bạn phạm tội, sẽ không có ai truy tố bạn, và bạn cũng không phải là công dân được nhà nước bảo vệ”.
Do đó, “có nguy cơ bạo lực sẽ không bao giờ được ngăn chặn bởi vì thiếu lực lượng của nhà nước để chống lại nó”, ông Impagliazzo nói.
Một trong những quy định của thỏa thuận hòa bình của Nam Sudan là quân đội quốc gia thống nhất phải được thành lập, và trong khi quá trình đó đã bắt đầu, sẽ mất nhiều thời gian.
Trong khi đó, ông Impagliazzo cho biết Nam Sudan “phải rất can đảm” trong nỗ lực thúc đẩy hòa bình và hòa giải.
Ông Impagliazzo đã bày tỏ xác quyết của mình rằng chuyến viếng thăm của Đức Thánh Cha Phanxicô sẽ hỗ trợ rất nhiều trong quá trình này, đồng thời cũng cho biết rằng những lời kêu gọi thường xuyên của Đức Thánh Cha thay mặt cho Nam Sudan và quyết định quỳ gối và hôn chân các nhà lãnh đạo chính phủ và phe đối lập trong một cuộc tĩnh tâm ở Vatican vào năm 2019 như một lời kêu gọi hòa bình đã đi một chặng đường dài trong việc thúc đẩy tinh thần hòa giải.
Chuyến viếng thăm của Đức Thánh Cha Phanxicô “sẽ có giá trị đặc biệt đối với Nam Sudan, một quốc gia đã chịu nhiều thiệt hại và cần được động viên. Nó có thể là một sự thúc đẩy để bắt đầu một con đường hòa giải thực sự, để chữa lành khỏi tình trạng bạo lực này”.
Tiến trình hòa bình quốc gia, trong khi tiến về phía trước, là một điều gì đó “sẽ cần phải mất thời gian, bởi vì sự chia rẽ đã trở nên sâu sắc hơn giữa các nhóm và các bộ lạc khác nhau”, vì vậy việc chữa lành sẽ là một quá trình kéo dài và có thể liên quan đến cả một thế hệ, ông Impagliazzo nói.
Đây là lý do tại sao công việc của các nhà truyền giáo là vô cùng cần thiết, ông Impagliazzo nói, “Họ thực sự thực hiện một công việc hết sức quan trọng. Đức Thánh Cha Phanxicô đã thành công khi chọn đất nước này, nó đòi hỏi cần phải có thêm một con mắt đồng hành để phát triển và củng cố ”.
Minh Tuệ (theo Crux)
