WASHINGTON, D.C. – Vào cuối tháng 10, chính quyền Trump đã công bố kế hoạch gửi hơn 5.000 sĩ quan đến khu vực biên giới phía nam trước việc một nhóm người di cư từ Trung Mỹ đang di chuyển về phía bắc.
Một hoặc hai ngày sau đó, Tổng thống Donald Trump đã tuyên bố rằng ông sẽ gửi gấp ba lần con số đó, có lẽ lên đến 15.000 sĩ quan, nhằm chống lại “một số tên côn đồ và thành viên của các băng đảng”, như ông đã mô tả, trong những dòng chia sẻ đăng trên tài khoản Tweeter của mình, một nhóm người di chuyển từ Trung Mỹ đến biên giới phía nam của Hoa Kỳ với Mexico, một nhóm thường được biết đến với tên gọi là một đoàn người bộ hành.
Các nhóm Công giáo làm việc với những người di cư và những người liên kết với họ lo lắng rằng những lời nói, hành động và chính sách của tổng thống đang tạo ra một bầu không khí bấp bênh trước sự xuất hiện của nhóm, đồng thời cho biết số lượng từ 3.000 đến 7.000 người, bao gồm khoảng 2.000 thanh thiếu niên và trẻ em.
“Tôi tin rằng Nhà Trắng đang gây ra một cuộc khủng hoảng để nuôi dưỡng nỗi sợ hãi”, Dylan Corbett, giám đốc điều hành của tổ chức ‘Hope Border Institute’, một tổ chức cơ sở ở El Paso, Texas, cho biết trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại vào ngày 1 tháng 11 với Catholic News Service.
Có một cuộc khủng hoảng, ông Corbett nói, nhưng nó không tồn tại cho đến khi tổng thống bắt đầu tạo ra cuộc khủng hoảng này và những chỉ thị được đưa ra từ Washington bắt đầu ảnh hưởng đến những người sinh sống trong các cộng đồng biên giới chẳng hạn như El Paso, những nơi có lịch sử lâu dài trong việc chào đón những người di cư.
Vào ngày 26 tháng 10, ông Corbett tự nhận thấy mình, cùng với những cư dân El Paso khác, cố gắng giúp đỡ những người đàn ông, phụ nữ và trẻ em di cư mà ông cho biết Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan của Hoa Kỳ đã thả xuống, tỏng tình trạng mất nước và đói lả, tại một trạm xe buýt ở thành phố biên giới. Thông thường, cơ quan này sẽ gọi cho những nơi trú ẩn, bao gồm các cơ sở do các tổ chức Giáo hội điều hành chẳng hạn như Giáo phận El Paso, nơi mà những người di cư có thể nương náu, được cho ăn uống và định hướng trên con đường hướng tới các thành viên gia đình hoặc đến một điểm đến khác tại Hoa Kỳ.
Thay vào đó, do sự thay đổi chính sách nhanh chóng xuất phát từ Washington, ông Corbett cho biết một nhóm bao gồm khoảng 100 gia đình di cư đã bị bỏ lại tại một trạm xe buýt đông đúc sau khi được xử lý ở biên giới, không có bất kì sự hướng dẫn hoặc chỉ dẫn nào. Cảnh sát đã được gọi đến trong tình cảnh hỗn loạn và họ lần lượt gọi cho các cơ quan để được trợ giúp. Một số người di cư không biết họ sẽ phải đi đâu về đâu hoặc phải làm gì, ông Corbett nói.
Giáo phận El Paso nhanh chóng huy động, cùng với các tổ chức tôn giáo khác và các cư dân thị trấn cung cấp thực phẩm, quần áo và an ủi các gia đình bị mất phương hướng, vốn cứ tiếp tục diễn ra ngày này qua ngày khác, nhưng thời điểm hỗn loạn chỉ mới bắt đầu. Vài ngày sau, các lực lượng vũ trang liên bang, ông Corbett cho biết, đã thực hiện các hoạt động diễn tập quân sự trên cầu Santa Fe, một cây cầu quốc tế nằm giữa hai quốc gia.
“Rõ ràng, đó chính là một sự phô trương lực lượng”, ông Corbett nói, một sức mạnh quân sự được gửi đi như một thông điệp gởi đến những người di cư, nhưng đồng thời cũng là một thông điệp hình ảnh để thúc đẩy tất cả mọi cử tri, những người không muốn chứng kiến việc những người nhập cư tràn vào, đối với các cuộc thăm dò tại các thùng bỏ phiếu giữa nhiệm kỳ trên toàn quốc.
Những sự việc đang xảy ra ở El Paso, “cho thấy hai bộ mặt của cách chúng ta giải quyết các vấn đề liên quan đến việc di cư”, ông Corbett nói.
Một phản ứng đó chính là chào đón và đưa ra sự giúp đỡ và một phản ứng khác đó chính là gây ra sự sợ hãi, ông Corbett phát biểu với CNS.
Vị Giám mục Công giáo El Paso, Đức Cha Mark J. Seitz, người đã gặp gỡ các quan chức di trú trước vụ việc, cho biết số lượng những người nhập cư vào tháng 10 đã gia tăng và các quan chức nhập cư cho biết các cơ sở của họ đã quá tải để xử lý dòng chảy của những người nhập cư.
Tuy nhiên, có một sự thay đổi đột ngột trong chính sách, nơi mà những người di cư, thường bị từ chối đối với các tổ chức cộng đồng, thay vào đó “bị các quan chức nhập cư thải ra các ngả đường phố”, Đức Cha Seitz nói.
Đức Cha Seitz đã dành thời gian hôm 30 tháng 10 với một trong những nhóm người di cư và cho biết rằng ngài đã nghe những câu chuyện về tình trạng quá tải, về những điều kiện “đáng thương”, với những người di cư bị giam giữ trong một thời gian dài, nhà tắm không có cửa, không thể biết được thời gian ngày hay đêm trong các cơ sở nơi mà họ bị giam giữ.
“Một số người trong số họ đã trở nên đau yếu ở đó”, Đức Cha Seitz nói, hiện Giáo phận của ngài đang trở thành nơi trú ẩn và cung cấp sự trợ giúp nhân đạo cho dòng người di cư.
Khi các tổ chức tôn giáo và các tổ chức cộng đồng khác đáp lại với sự trợ giúp, tổng thống đã đưa ra kiểu phản ứng thứ hai mà ông Corbett đã nói đến.
Trong một cuộc họp báo vào ngày 1 tháng 11, Trump đã lên kế hoạch thiết lập “những chiếc lều lớn” để giam giữ những người di cư trong thời gian dài hơn và đồng thời kêu gọi sự huy động nhóm được công bố rộng rãi từ Trung Mỹ qua Mexico đầy “bạo lực” khi nói rằng đây chính là một “cuộc xâm lược”, vốn trở nên gánh nặng cho Hoa Kỳ, gây căng thẳng cho các trường học, bệnh viện của đất nước, phá hoại sự an ninh công cộng và làm cạn kiệt nguồn tài nguyên.
Họ đến, Trump nói, bởi vì họ nghèo và “tị nạn không phải là một chương trình dành cho những người sống trong nghèo đói”, đồng thời gợi ý rằng ông sẽ sớm thông báo hành động hành pháp để từ chối quyền xin tị nạn đối với những người như họ. Ông cũng cho biết nhóm người này đã tấn công cảnh sát Mexico và đồng thời ám chỉ nhóm này bao gồm các thành viên băng đảng.
“Họ là những thành phần du côn bất hảo”, Trump nói. “Tôi không muốn họ sinh sống ở nước ta”.
Đức Cha Seitz cho biết nhóm này, mà trong đó số lượng đã trở nên càng càng suy yếu khi nhiều người đã trở nên mệt mỏi do hành trình đi bộ với một khoảng cách quá xa, “hoàn toàn bị hiểu lầm. Đây hoàn toàn không phải là một lực lượng xâm lược”.
“Sự việc đang xảy ra đó chính là họ là những người quá nghèo để phải trả tiền những kẻ vô lại (những tay buôn lậu) … đang cùng nhau” thực hiện chuyến hành trình cùng với những người khác, tìm kiếm sự an toàn cho mình, Đức Cha Seitz nói.
“Việc gửi hàng ngàn sĩ quan đến khu vực biên giới không gửi đi bất cứ thông điệp hữu ích nào”, Đức Cha Seitz nói.
Những người như ông Corbett lo lắng rằng các cuộc tập trận quân sự trên cầu El Paso, cùng với những sự cố hỗn loạn gần đâyxảy ra ở thành phố biên giới chỉ đơn giản là một “sự mường tượng trước” ddoois với những sự việc sẽ xảy đến sắp tới, không chỉ ở El Paso mà còn ở nhiều thành phố khác nhau dọc theo khu vực biên giới, và điều đó, ông Corbett nói, “chính là điều khiến tôi không khỏi lo lắng”.
Cuộc họp báo hôm 01 tháng 11 của Trump tại Washington chỉ có thể đã tăng cường sự lo ngại đối với những người chẳng hạn như ông Corbett, người có thể phải đối mặt với những sự việc xảy ra cách đó hàng ngàn dặm gần biên giới. Nhắc đến sự cố những người di cư ném gạch đá vào cảnh sát Mexico, Trump cho biết các nhà chức trác đã bị thương nặng và ông hy vọng rằng sự việc tương tự sẽ không xảy ra gần Hoa Kỳ, “chúng tôi sẽ xem xét việc trang bị súng ống đạn được cho các sĩ quan”.
“Nếu họ muốn ném đá vào quân đội của chúng tôi, quân đội của chúng tôi sẽ đáp trả lại họ”, Trump nói. “Chúng tôi sẽ xem xét – và tôi đã nói với họ, hãy cân nhắc việc ném gạch đá vào các nhà công quyền và những khẩu súng trường”.
Đức Cha Seitz thúc giục những người khác đào sâu tìm hiểu cuộc sống của những người di cư, để lắng nghe những câu chuyện của họ và tìm hiểu nguyên nhân gây ra tình trạng di cư. Một giải pháp tốt hơn, Đức Cha Seitz nói, đó chính là “việc giải quyết các yếu tố khiến họ cảm thấy bị buộc phải chạy trốn”, bao gồm tỷ lệ giết người cao và tình trạng nghèo đói tại quê hương của họ.
“Câu trả lời không phải là một hàng rào cao lớn hơn”, Đức Cha Seitz nói.
Đối với các Kitô hữu, Đức Cha Seitz kêu gọi: “Hãy xem lại Tin Mừng”.
“Kinh Thánh không nói về việc cung cấp những hành động từ thiện bác ái khi có cơ hội thuận tiện. Kinh Thánh không nói ‘hãy chăm sóc gia đình và bạn bè của mình nhưng lại để cho những người khác… để xảy ra những sự việc đáng tiếc với họ”, Đức Cha Seitz nói. “Mẫu gương của Chúa Giêsu nhắn nhủ với chúng ta rằng chúng ta hãy yêu mến những ai thiếu thốn cần được trợ giúp. Đó há chẳng phải là thông điệp về người Samari nhân hậu hay sao? Đó chính là một câu hỏi cơ bản được đặt ra đối với mỗi người Kitô hữu. Câu trả lời của chúng ta sẽ là gì?”.
Minh Tuệ chuyển ngữ
