Sứ thần Tòa Thánh nhấn mạnh vai trò độc đáo của Jordan trong Giáo hội tại Thánh địa ngày nay

Cách đây một năm trước, vào ngày 21 tháng 1 năm 2023, Đức Giám mục Giovanni Pietro Dal Toso đã trở thành Sứ thần thường trú đầu tiên tại Jordan. Trước đó, Sứ thần Tòa Thánh tại Jordan đã tham gia cùng với Sứ thần Tòa Thánh tại Iraq.

Gần đây, CNA đã có cơ hội gặp gỡ Sứ Thần Tòa Thánh tại Jordan tại nơi cư trú của ngài ở Amman, một địa điểm độc đáo để quan sát các sự kiện hiện đang làm rung chuyển khu vực.

“Xung đột không xảy ra ở Jordan, nhưng chúng tôi trải nghiệm những phản ánh và hậu quả của nó ở đây”, Đức Giám mục Dal Toso nói. “Có cả sự gần gũi về mặt địa lý lẫn tình cảm: một số lượng đáng kể người Palestine đã định cư ở Jordan theo nhiều đợt khác nhau – đầu tiên là vào năm 1948, sau đó là năm 1967. … Nhiều người Palestine sống ở đây có họ hàng ở bên kia biên giới”.

Người ta ước tính rằng trong số 11,3 triệu dân, có 2,2 triệu người tị nạn Palestine ở Jordan, và 3 triệu người Jordan gốc Palestine, trong đó có Nữ hoàng Rania. Rốt cuộc, cho đến năm 1967, không có biên giới giữa Amman và Jerusalem, và thậm chí ngày nay nhiều người Palestine mang hộ chiếu Jordan.

Cuộc xung đột đang diễn ra ở Gaza không chỉ gây ra hậu quả ở cấp độ chính trị, với những áp lực đáng kể trong nước đối với Vương quốc Hashemite Jordan, một trong những đồng minh chủ chốt của Hoa Kỳ trong khu vực, mà còn về mặt kinh tế, Đức Giám mục Dal Toso nói: “Mối quan hệ kinh tế giữa Israel và Jordan khá căng thẳng. Cuộc xung đột này đã cản trở hoạt động thương mại rất nhiều”.

Một số nghiên cứu cho thấy rằng, từ góc độ kinh tế, hậu quả của cuộc xung đột ở Lebanon, Jordan và Ai Cập sẽ rất lớn. Về mặt xã hội, “không có tình trạng bất ổn cụ thể nào, nhưng có một cảm giác khó chịu lan rộng, chẳng hạn, theo quan điểm của Giáo hội, điều này đã được thể hiện qua việc lễ Giáng sinh năm nay nhẹ nhàng hơn”, Đức Giám mục Dal Toso nói.

Không có số liệu thống kê chính xác về số lượng Kitô hữu ở Jordan. Theo báo cáo mới nhất của Open Doors vào năm 2023, dân số Kitô giáo tính khoảng 170.000 người, thuộc nhiều nghi lễ và giáo phái khác nhau.

Những con số do Vatican công bố vào thời điểm Đức Thánh Cha Phanxicô đến thăm Jordan năm 2014 cho biết có 107.000 tín hữu Công giáo. Trong số này chắc chắn có tỷ lệ người di cư cao.

Sứ thần Tòa Thánh đã nói về tác động của Giáo hội Jordan, vốn thuộc Tòa Thượng Phụ nghi lễ Latinh tại Giêrusalem.

“Tôi nhận thấy một Giáo hội không nhất quán về mặt số lượng nhưng lại rất năng động”, Đức Giám mục Dal Toso nói. “Cộng đồng Kitô giáo đóng góp đáng kể vào sự phát triển của xã hội. Hơn nữa, đây là một Giáo hội giàu ơn gọi: Hầu hết các Linh mục thuộc Tòa Thượng phụ đều đến từ Jordan, cũng như phần lớn các tín hữu”.

Đây là trải nghiệm đầu tiên của Đức Giám mục Dal Toso với tư cách là Sứ thần Tòa Thánh sau khi đảm nhiệm nhiều chức vụ khác nhau ở Vatican, chủ yếu liên quan đến việc truyền giáo.

“Việc tiếp xúc với thế giới này, điều mà tôi chỉ biết sơ sài, đã thôi thúc tôi phải xem xét lại nhiều vấn đề, đặc biệt là mối quan hệ với thế giới Hồi giáo. Ở đây, giữa các Kitô hữu và người Hồi giáo, điều đó còn hơn cả việc cùng tồn tại; đó là một sự hiểu biết tường tận thực sự. Điều này rất có ý nghĩa vì nó có thể chỉ ra một con đường vượt ra ngoài đất nước này”, Đức Giám mục Dal Toso nói.

Trong phòng tiếp tân của Tòa Sứ thần có bức ảnh của Đức Giám mục Dal Toso chụp cùng Quốc vương Abdallah II.

“Chính phủ Jordan rất quan tâm đến Tòa Thánh cũng như quan tâm đến sự hiện diện của Kitô giáo ở đất nước này vì họ thừa nhận rằng Giáo hội và Tòa Thánh theo đuổi cùng các mục tiêu chung sống, hòa bình và phẩm giá con người mà Jordan cũng tìm cách thúc đẩy”, Đức Giám mục Dal Toso nói với CNA.

Đối với Tòa Thánh, Jordan là một trung gian quan trọng và đáng tin cậy và là một tác nhân chủ chốt trong việc thúc đẩy sự chung sống hòa bình trên toàn khu vực, Đức Giám mục Dal Toso nói.

Với tư cách là đại diện của Tòa Thánh ở Jordan, Đức Giám mục Dal Toso duy trì liên lạc trực tiếp và thường xuyên với các đại diện của Vương quốc Hashemite, vốn ngày càng gia tăng khi chiến tranh bùng nổ ở Gaza.

“Kể từ đầu, Đức Thánh Cha và Tòa Thánh đã liên tục ủng hộ một lập trường rõ ràng: ngừng bắn, trả tự do cho các tù nhân, tôn trọng luật pháp quốc tế và hỗ trợ nhân đạo. Tất cả điều này nằm trong quan điểm của hai quốc gia trong đó Giêrusalem có vị thế đặc biệt được cộng đồng quốc tế đảm bảo”, Đức Giám mục Dal Toso nói.

Quan điểm này đã gây được tiếng vang với hoàng gia và chính phủ Jordan, theo Sứ thần Tòa Thánh. “Lập trường của Jordan luôn rất cân bằng, tìm kiếm một giải pháp hòa bình phù hợp với các nghị quyết của Liên hợp quốc nhằm hình thành nên hai quốc gia”, Đức Giám mục Dal Toso nói, đồng thời nhấn mạnh rằng “đã đến lúc phải dừng cuộc chiến này” và “bắt đầu các cuộc đàm phán nghiêm túc. Nó đòi hỏi những người có thiện chí sẵn sàng tìm kiếm con đường hòa bình và vượt ra ngoài những lời tuyên bố đơn thuần”.

Jordan chiếm một vị trí nhạy cảm về mặt địa lý, đóng vai trò là vùng đệm giữa Israel và các quốc gia Ả Rập. Do đó tầm quan trọng của sự ổn định chính trị trong nước và nhu cầu hoạt động ngoại giao mạnh mẽ. Trong những tháng xung đột ở Gaza, Jordan đang nổi lên như một “trung tâm” viện trợ nhân đạo.

“Jordan đã tăng cường đáng kể các hoạt động nhân đạo, với hai bệnh viện dã chiến ở Gaza. Nhiều chuyến hàng viện trợ nhân đạo tới Gaza có nguồn gốc từ Jordan và tôi tin rằng điều này cũng sẽ mở ra những triển vọng quan trọng cho tương lai”, Đức Giám mục Dal Toso nói. “Các tổ chức từ thiện Công giáo của chúng tôi cũng đã trở thành một phần của nỗ lực viện trợ nhân đạo sâu rộng này”.

Chính từ Jordan, vào đêm trước lễ Giáng sinh, một số viện trợ nhân đạo đã đến được với Giáo xứ nghi lễ Latinh ở Gaza.

Đối với các hoạt động thường lệ hơn, Tòa khâm sứ ở Jordan rất tích cực trong lĩnh vực du lịch tôn giáo. Vào tuần thứ hai của tháng 1, một phái đoàn của Bộ Du lịch Jordan đã được tiếp đón tại Vatican, với mục đích tăng cường sự chú ý đối với các địa điểm Kitô giáo ở Jordan.

Đích thân Sứ thần Tòa Thánh đã cử hành Thánh lễ Chúa Hiển Linh tại Petra, thành phố Nabatean đã trở thành điểm đến du lịch chính của Jordan, theo lời mời của chính phủ và giám đốc địa điểm này. Theo những giả thuyết mới nhất, người ta tin rằng các nhà Đạo sĩ đã đi qua đây trên đường đến Bethlehem.

“Jordan cũng là thánh địa. Chúa Giêsu đã ở đây – tại nơi Ngài chịu phép rửa tội”, Sứ thần Tòa Thánh nói. “Ở Jordan, chúng tôi có những thánh địa quan trọng dành cho các Kitô hữu, chẳng hạn như Núi Nebo hay Machaerus. Không phải ai cũng biết rằng có ít nhất 10 nhà thờ Kitô giáo Byzantine được chứng nhận ở Petra! Đó là nơi có sự hiện diện mạnh mẽ của Kitô giáo trong những thế kỷ đầu”.

 Tòa Thánh muốn tăng cường các tuyến đường hành hương ở Jordan. “Có một mối quan tâm chung”, Đức Giám mục Dal Toso nói. “Có một khía cạnh kinh tế, nhưng cũng có một khía cạnh tinh thần quan trọng. Thật là điều tốt cho các Kitô hữu đến đây: Việc hành hương không chỉ có tác dụng cho việc viếng thăm mà còn cho việc canh tân đức tin của mỗi người”.

Đây là thời điểm lý tưởng khi Năm Thánh 2025 đang đến gần. Hơn nữa, Sứ thần Tòa Thánh cho biết: “Jordan vẫn là một đất nước an toàn cho khách du lịch và người hành hương”.

Đức Giám mục Dal Toso cũng nhấn mạnh rằng “sự gặp gỡ giữa con người” là điều quan trọng cần ghi nhớ.

“Chính cuộc gặp gỡ đã phá vỡ các rào cản”, Đức Giám mục Dal Toso nói. “Khi người phương Tây gặp người phương Đông, khi các Giáo hội phương Tây gặp các Giáo hội phương Đông, khi các Kitô hữu gặp gỡ các tín đồ Hồi giáo, những cuộc gặp gỡ cá nhân này giúp tạo ra một nền văn hóa của sự đối thoại, gặp gỡ, một sự chung sống khác được đánh dấu không phải bởi xung đột mà bởi việc nhìn nhận nhân tính chung”.

Minh Tuệ (theo CNA)