Nội thất và bức tranh khảm cổ trong Nhà thờ Chúa Cứu Thế ở Chora, hoặc Kariye Camii ở Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ (Ảnh: Tepikina Nastya / Shutterstock)
Vào ngày 21/8, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdoğan đã ra lệnh biến Nhà thờ Chora, một địa điểm được nhiều du khách viếng thăm ở quận Fatih của Istanbul, thành một đền thờ Hồi giáo và mở cửa cho các tín đồ Hồi giáo đến thờ phượng.
Một tháng sau khi Hagia Sophia, trước đây là một Vương Cung Thánh Đường, bị chuyển đổi từ một bảo tang trở thành một đền thờ Hồi giáo, một nhà thờ-bảo tàng khác tại Istanbul, nổi tiếng với những bức tranh khảm Byzantine hết sức tinh tế, cũng sẽ trải qua quá trình chuyển đổi tương tự.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ, Recep Tayyip Erdoğan, hôm thứ Sáu21/8 đã ra lệnh biến Nhà thờ Chora 700 năm tuổi – hiện là Bảo tàng Kariye – trở thành một đền thờ Hồi giáo.
Lịch sử của tòa nhà này phản ánh lịch sử của ngôi Vương Cung Thánh Đường Hagia Sophia theo lối kiến trúc Byzantine nổi tiếng trước đây.
Nhà thờ Chúa Cứu Thế (Holy Savior) ở Chora là một nhà thờ Chính thống giáo Hy Lạp có từ thế kỷ thứ 4 với cấu trúc ban đầu là một phần của một Tu viện ở Constantinople thời đế quốc Byzantine.
Bên ngoài Nhà thờ Chora ở Istanbul (Ảnh: Wikimedia commons)
Thay vào đó, hình thức hiện tại của nhà thờ này có từ đầu thế kỷ 14. Ngôi Thánh đường được đánh giá cao nhờ những bức tranh khảm và bích họa bậc thầy.
Sau khi đế chế Ottoman chinh phục Istanbul vào năm 1453, ngôi Thánh đường bị chiếm dụng để các tín đồ Hồi giáo thờ phượng, các bức họa và các bức tranh khảm trên tường bị che phủ bằng lớp thuốc nhuộm và vôi mỏng.
Năm 1945, quốc gia cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ thế tục tuyên bố tòa nhà là một di tích quốc gia, và công việc bảo tồn và trùng tu mở rộng được thực hiện trên các tác phẩm nghệ thuật của ngôi nhà thờ cũ trước khi nó được mở cửa như một bảo tàng vào năm 1958.
Giống như Vương Cung Thánh Đường Hagia Sophia, ngôi Thánh đường này đã được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới.
Vào tháng 11 năm 2019, tòa án hành chính hàng đầu của Thổ Nhĩ Kỳ, Hội đồng Nhà nước, đã ra phán quyết rằng công trình kiến trúc này nên được quay lại sử dụng như một đền thờ Hồi giáo, dựa trên cơ sở rằng bảo tàng này là bất hợp pháp vì vi phạm tuyên bố Ottoman rằng tòa nhà được sử dụng cho việc thờ cúng của các tín đồ Hồi giáo.
Phán quyết này đã được sử dụng làm tiền lệ cho quyết định gây tranh cãi vào tháng 7 của tòa án nhằm chuyển đổi Vương Cung Thánh Đường Hagia Sophia từ bảo tàng trở lại thành một đền thờ Hồi giáo.
Tổng thống Erdoğan đã đưa ra chỉ thị vào ngày 21 tháng 8 rằng Nhà thờ Chora, một địa điểm được nhiều người viếng thăm ở quận Fatih của Istanbul, phải được biến thành một đền thờ Hồi giáo và mở cửa cho các tín đồ Hồi giáo thờ phượng.
Các bảo tàng-nhà thờ khác ở Thổ Nhĩ Kỳ, bao gồm những di tích ít nổi tiếng hơn Hagia Sophias ở các thị trấn İznik và Trabzon, cũng đã được chuyển đổi trở lại thành các đền thờ Hồi giáo trong những năm gần đây.
Nhà sử học Fabrice Monnier phát biểu với tờ Le Figaro của Pháp rằng ông tin rằng tình hình với Nhà thờ Chora khác với tình hình của những cuộc tái thiết đền thờ Hồi giáo khác, vì kích thước của các bức họa và các bức tranh khảm ở đó.
Bức bích họa ‘Chúa Phục Sinh’, Nhà thờ Chora, Istanbul (Ảnh: Wikimedia commons)
“Các bức tranh khảm và bích họa tuyệt vời của nó bao phủ gần như tất cả các bức tường và mái vòm của nhà thờ”, nhà sử học Fabrice Monnier nói. “Thật khó để tưởng tượng nó bị biến trở lại trở một đền thờ Hồi giáo mà không che phủ hoàn toàn tất cả các tác phẩm tuyệt tác này”.
Quyết định chuyển đổi hai ngôi Thánh đường Hagia Sophia và Chora thành đền thờ Hối giáo được cho là một nỗ lực của Tổng thống Erdoğan nhằm thu hút các cử tri Hồi giáo sau khi đảng của ông, Đảng Công lý và Phát triển (AK), thất bại trong cuộc bầu cử thị trưởng Istanbul vào năm 2019.
Minh Tuệ (theo NCR)
