Cha Federico Lombardi cùng với Gabriella Ceraso, cộng tác viên của Đài phát thanh Vatican, bên trong trường quay của Truyền thông Vatican
Chủ tịch “Quỹ từ thiện Joseph Ratzinger – Benedict XVI” của Vatican, và cựu phát ngôn viên của Vatican, Linh mục Federico Lombardi, chia sẻ: “Với tư cách là người cộng tác [với Đức nguyên Giáo hoàng Bênêđictô XVI], tôi có thể làm chứng rằng đối với ngài, việc phục vụ chân lý luôn luôn được đặt lên hàng đầu”, thậm chí với những điều đau đớn đó.
Dưới đây là nội dung cuộc phỏng vấn của Gabriella Ceraso, cộng tác viên của Đài phát thanh Vatican, với Linh mục Federico Lombardi, cựu phát ngôn viên của Vatican:
“Tôi bị ấn tượng bởi sự chân thành, sự mãnh liệt và chiều sâu của ngài”, Linh mục Federico Lombardi, SJ, chia sẻ trong cuộc phỏng vấn này với Gabriella Ceraso, cộng tác viên của Đài phát thanh Vatican.
Gabriella Ceraso: Điều gì khiến Cha ấn tượng về lá thư của Đức Bênêđictô XVI?
Lm. Federico Lombardi: Tôi bị ấn tượng bởi sự chân thành, sự mãnh liệt và chiều sâu của Đức Bênêđictô XVI. Như lời ngài viết trong lá thư, ngài đã trải qua một giai đoạn đau đớn, trong đó ngài đã thực hiện một cuộc đánh giá lương tâm: về cuộc đời, về hành vi, và về tình hình của Giáo hội hiện nay. Đức Bênêđictô XVI đã suy ngẫm về điều này. Bức thư là kết quả của một thời gian đau đớn sâu sắc của việc thành tâm xét mình trước mặt Thiên Chúa. Đức Bênêđictô XVI là một người đã cao niên, ngài nhận thức rằng ngài đang hướng tới cuộc gặp gỡ với Thiên Chúa và do đó hướng tới sự phán xét của Thiên Chúa, và điều này cho thấy sự chân thành và sâu sắc của bức thư cũng như cách Đức Bênêđictô XVI đang sống với phản ứng mà ngài đưa ra, sau một khoảng thời gian chắc chắn là một khoảng thời gian suy tư và đau khổ đối với ngài, nhưng cũng là khoảng thời gian của một cuộc tranh luận sôi nổi trong Giáo hội, của sự bối rối, hoang mang … Đức Bênêđictô XVI đã đưa ra lời chứng của mình, một sự giúp đỡ để nhận ra chân lý, với sự khách quan, và với sự chân thành và sự thanh thản, nhận ra tình huống và những triển vọng.
Đâu là ý nghĩa của lời kêu cầu sự tha thứ của Đức Bênêđictô XVI trong bức thư?
Đức nguyên Giáo hoàng Bênêđictô XVI đặt mình vào một hoàn cảnh mà ngài đang sống mỗi ngày, cử hành Bí tích Thánh Thể. Mở đầu Thánh lễ là lời cầu xin tha thứ trước khi gặp gỡ Thiên Chúa, và Đức Bênêđictô XVI luôn cảm nghiệm một cách sâu sắc về điều đó. Và điều này liên quan đến tất cả sự suy tư của Đức Bênêđictô XVI về hoàn cảnh cá nhân của ngài và về tình hình của Giáo hội, trong đó ngài cảm thấy có liên quan đến cá nhân mình. Vì vậy, Đức Bênêđictô XVI đã đưa ra những lời mà chúng ta đã lặp đi lặp lại vô số lần – lỗi tại tôi, lỗi tại tôi, lỗi tại tôi mọi đàng – có ý nghĩa hết sức to lớn. Đức Bênêđictô XVI cố gắng nhìn rõ bản chất của lỗi lầm đau buồn nhất này là gì mà qua đó ngài cũng cảm thấy có dính líu, trong sự liên đới với toàn thể Giáo hội. Và Đức Bênêđictô XVI nhấn mạnh một cách rõ rằng đó là một vấn đề, tại thời điểm này và trong thời gian suy nghĩ của ngài, về lỗi lầm đau buồn nhất liên quan đến toàn bộ vấn đề lạm dụng tình dục. Đức Bênêđictô XVI thực hiện sự suy tư mang tính sám hối này trước sự hiện diện của chính các nạn nhân bị lạm dụng. Đức Bênêđictô XVI gợi lại những cuộc gặp gỡ mà ngài đã thực hiện với các nạn nhân và sự nhận thức ngày càng sâu sắc của ngài về mức độ nghiêm trọng của nỗi đau khổ của các nạn nhân cũng như hậu quả của hành vi lạm dụng này. Đức Bênêđictô XVI thể hiện, với sự chân thành tuyệt vời và theo cách thức rất rõ ràng, sự hổ thẹn, đau đớn, một lời cầu xin tha thứ chân thành. Đây là những cách diễn đạt mà chúng ta cũng đã nghe thấy trong những năm gần đây trên môi của Đức Thánh Cha Phanxicô, và đó là những lời nói cũng được nhắc lại một cách sâu sắc đối với những ai ôn lại một chút toàn bộ quá trình lịch sử của ngài về chủ đề lạm dụng, từ những kinh nghiệm ban đầu của ngài trong Giáo phận Munich đối với trách nhiệm của ngài ở Rôma, đối với chính Triều đại Giáo hoàng của ngài.
Suy tư này của Đức Bênêđictô XVI không nên được coi như là một điều gì đó trừu tượng và chung chung, nhưng cụ thể: ngài đề cập đến việc thiếu chú ý đến các nạn nhân, đến các môn đệ đang ngủ say sưa trước sự đau khổ tột cùng của Chúa Giêsu, điều mà đương nhiên cũng bao gồm sự đau khổ của các nạn nhân; đến việc thiếu sự cam kết đầy đủ để chống lại tai họa này và những tội ác này … Vì vậy, Đức Bênêđictô XVI đề cập chính xác đến thực tế này, ngài không trình bày một diễn ngôn trừu tượng và chung chung. Vì vậy, cuối cùng, lời cầu xin tha thứ của Đức Bênêđictô XVI cũng là một lời kêu gọi cầu nguyện cho chính ngài, được gửi đến Thiên Chúa cũng như đến anh chị em của ngài, và do đó, gửi đến những nạn nhân như vậy và toàn thể cộng đồng của Giáo Hội vốn cảm thấy có dính líu trong lỗi lầm nghiêm trọng này trước mặt Thiên Chúa. Đó là một câu hỏi rất rộng, trong đó Đức Bênêđictô XVI cảm thấy có dính líu và xem toàn bộ thực tế về mức độ nghiêm trọng của vấn đề này là điều mà ngài phải cầu xin sự tha thứ, tự gột rửa bản thân và cam kết hết sức mình để thay đổi thái độ và trung thành hơn trước những đòi hỏi của Tin Mừng.
Thưa Cha, Đức nguyên Giáo hoàng Bênêđictô XVI bị cáo buộc đã nói dối về sự hiện diện của ngài trong cuộc họp vào tháng Giêng năm 1980, khi quyết định được đưa ra để tiếp nhận một linh mục lạm dụng tình dục vào Giáo phận Munich. Chuyện gì đã xảy ra?
Ngoài ra còn có một sự ám chỉ đến tình tiết này trong bức thư của Đức nguyên Giáo hoàng Bênêđictô XVI và sau đó có phần giải thích chi tiết hơn trong một phụ lục được xuất bản, có chữ ký của các chuyên gia tham vấn, bởi các chuyên gia pháp lý, những người đã giúp Đức nguyên Giáo hoàng trong phản ứng của ngài đối với các tuyên bố, cả trong câu trả lời đầu tiên mà họ đưa ra, lẫn giờ đây ở vị trí tổng hợp và kết luận về vấn đề này. Có một sự sai lầm trong phản hồi đầu tiên – một báo cáo dài 82 trang – được đưa ra cho những người đang soạn thảo Báo cáo: nó cho biết rằng Đức nguyên Giáo hoàng Bênêđictô XVI đã không tham dự cuộc họp đó. Chỉ vài ngày sau khi công bố Báo cáo, chính Đức nguyên Giáo hoàng – Đức Bênêđictô XVI, luôn luôn – tự nhiên có một tuyên bố đã được đưa ra, trong đó ngài nói: “Không, điều đó không đúng: Tôi đã tham dự cuộc họp này, và tôi sẽ yêu cầu giải thích về việc làm thế nào mà sự sai sót này lại xảy ra, điều đã gây ra, tôi có thể nói, một sự nhầm lẫn nhất định, tất nhiên, và một hậu quả nhất định”. Và trong phần phụ lục, những người soạn thảo phản hồi này giải thích việc điều này đã xảy ra như thế nào trong quá trình soạn thảo câu trả lời dài này. Hơn nữa, họ giải thích rằng điều này không ảnh hưởng đến thực tế là Đức Tổng giám mục Ratzinger lúc bấy giờ không hề hay biết về thực tế của cáo buộc lạm dụng đối với vị linh mục này; và do đó, sai sót [liên quan đến sự hiện diện của ngài tại cuộc họp] là kết quả của sự giám sát trong quá trình soạn thảo, chứ không phải là điều gì đó đã được viết một cách có ý thức nhằm bác bỏ sự hiện diện của ngài (trong mọi trường hợp đều rõ ràng trong quyết nghị của cuộc họp và những cân nhắc khác) và do đó không có lý do gì để từ chối điều này.
Ở đây, ngay lúc này, tôi sẽ không đi vào quá nhiều chi tiết. Vấn đề là ở chỗ: Đức nguyên Giáo hoàng Bênêđictô XVI phải chịu đựng lời cáo buộc này vốn đã được đưa ra nhằm chống lại ngài như là một kẻ nói dối, vì đã cố ý nói dối về những tình huống cụ thể. Không chỉ vậy, mà còn trong toàn bộ Báo cáo nói chung, cáo buộc nảy sinh rằng ngài cố ý bao che cho những kẻ lạm dụng, và do đó ngài thiếu quan tâm đến sự đau khổ của các nạn nhân và khinh thường họ. Vì vậy, Đức Bênêđictô XVI trả lời: “Không, tôi không phải là kẻ nói dối. Lời cáo buộc này đã khiến tôi vô cùng đau khổ, nhưng tôi xin chứng thực rằng tôi không phải là kẻ nói dối”. Tôi phải nói, ngay cả trên phương diện cá nhân, rằng tôi hoàn toàn xác quyết như vậy. Tôi thiết nghĩ việc Đức Bênêđictô XVI minh oan cho sự trung thực của mình là hoàn toàn đúng đắn. Bởi vì đó là một đặc điểm trong tính cách và cách hành xử của Đức Bênêđictô XVI trong suốt cuộc đời của ngài, điều mà tôi cũng có thể làm chứng khi đã luôn kề cận với ngài với tư cách là một cộng tác viên trong nhiểu năm trời: việc phục vụ chân lý luôn được đặt lên hàng đầu. Đức Bênêđictô XVI không bao giờ cố gắng che giấu những điều có thể gây đau đớn cho Giáo hội cần phải thừa nhận; ngài không bao giờ cố gắng đưa ra một hình ảnh sai lệch về thực tại của Giáo hội hoặc về những sự việc đang xảy ra. Vì vậy, tôi hoàn toàn tin tưởng rằng người ta không thể nghi ngờ sự trung thực của Đức Bênêđictô XVI theo bất kỳ cách thức nào. Và ngài chứng thực điều này, và tôi tin rằng việc chấp nhận nó với sự tin tưởng và xác quyết là đúng.
Cha có nghĩ rằng bức thư này có thể có ý nghĩa quan trọng đối với Giáo hội trong thời điểm đặc biệt và cực kỳ khó khăn này?
Chắc chắn, lá thư này bày tỏ một thái độ sám hối đầy sâu sắc và hết sức chân thành trong việc tham gia và chia sẻ nỗi đau khổ của các nạn nhân, nhưng trước hết điều này có ý nghĩa, không chỉ đối với các nạn nhân mà còn đối với cộng đồng Giáo hội. Và thái độ sám hối chân thành này trước mặt Thiên Chúa, tôi hoàn toàn xác tín, là một chứng tá Kitô giáo tuyệt vời mà Ngài để lại cho chúng ta.
Tuy nhiên, có một khía cạnh cuối cùng mà Đức Bênêđictô XVI muốn bày tỏ trong bức thư và điều đó dường như quan trọng đối với tôi, và đó là mặc dù việc thừa nhận mức độ nghiêm trọng của điều lầm lỗi là đúng đắn – một lỗi lầm nghiêm trọng nhất – và gánh nặng của những hậu quả của nó đối với chúng ta, về mặt thiêng liêng, chúng ta không được đánh mất niềm hy vọng. Cảm nhận được rằng mình sẽ phải đối mặt với sự phán xét của Thiên Chúa, điều sắp xảy ra, vào cuối cuộc đời của mình, Đức Bênêđictô XVI nói: “Nhưng trong tình huống này, dù tôi có thể lo lắng hay sợ hãi sự phán xét đến mức nào, tôi cảm nhận được sự gần gũi của Chúa Giêsu Kitô như một người bằng hữu, một người anh em, và tôi cảm nhận được rằng ân sủng của thiên Chúa sẽ giúp tôi vượt qua cánh cửa của sự chết và gặp gỡ Thiên Chúa”. Vì vậy: việc chúng ta đang sống trong hoàn cảnh vô cùng tủi nhục, sự đau khổ tột cùng của Giáo hội cùng với những nạn nhân và bắt đầu từ những sự việc đã xảy ra, không được làm chúng ta tuyệt vọng. Chúng ta cũng phải tiếp tục trông cậy vào ân sủng của Thiên Chúa, tin tưởng phó thác nơi Ngài.
Minh Tuệ (theo Vatican News)
