Phỏng vấn Chủ tịch Hội đồng Giáo hoàng về Cổ võ sự Hiệp nhất Kitô giáo

Vatican News tiếp tục với cái nhìn nội tâm về lịch sử, mục tiêu và “ngân sách truyền giáo” của các văn phòng Vatican khác nhau hỗ trợ Đức Thánh Cha trong sứ vụ mục vụ của ngài. Ở đây nổi bật là Hội đồng Giáo hoàng về Cổ võ sự Hiệp nhất Kitô giáo với cuộc phỏng vấn với Chủ tịch Hội đồng này, Đức Hồng y Kurt Koch.

Việc biết cách làm thế nào để phát triển “các mối tương quan tin cậy” không phải là điều có thể học được từ sách vở. Tuy nhiên, đó là một trong những thiên hướng “cơ bản”, cùng với chuyên môn thần học và ngôn ngữ, cần có nơi những người làm việc trong lĩnh vực đại kết trong Thánh Bộ của Vatican có sứ mạng đại kết. Đức Hồng y Kurt Koch – người, từ năm 2010 đã lãnh đạo Hội đồng Giáo hoàng về Cổ võ sự Hiệp nhất Kitô giáo mà ngài là thành viên từ năm 2002 – nhận thức rất rõ phong cách của một thể chế thở bằng “hai lá phổi”, như Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II đã từng nói về các Giáo hội Đông Phương và Tây Phương. Không có nhiều người làm việc trong Thánh Bộ này, và ngân sách truyền giáo của họ được bao gồm trong tổng số 21 triệu Euro kết hợp của 30 phòng ban và tổ chức nhỏ trong dữ liệu chính thức của Tòa Thánh cho năm 2021.

Thánh Bộ của Đức Hồng y là một trong những kết quả quan trọng nhất của Công đồng Vatican II. Làm thế nào để di sản của một kinh nghiệm đã gần 60 năm tồn tại cho đến ngày nay?

Đúng là Thánh Bộ của chúng tôi về một mặt nào đó là kết quả quan trọng nhất của Công đồng Vatican II. Chắc chắn, một trong những mục tiêu chính của Công đồng, như Thánh Gioan XXIII đã đề xướng, là tái thiết lập sự hiệp nhất giữa các Kitô hữu, qua đó một Văn phòng đặc biệt đã được thiết lập. Nhưng cũng đúng rằng, về nhiều mặt, bản thân Hội đồng là kết quả của công việc của Văn phòng về Cổ võ sự Hiệp nhất đó. Chỉ cần nghĩ đến vai trò quyết định của Văn phòng này trong việc chuẩn bị các dự thảo (lược đồ) của một số văn kiện chính của Hội đồng, chẳng hạn như Hiến Chế Tín Lý Về Mạc Khải Của Thiên Chúa “Dei Verbum”, các Sắc Lệnh Về Hiệp Nhất “Unitatis Redintegratio” và Sắc Lệnh “Nostra Aetate”, và Tuyên Ngôn về Tự Do Tôn Giáo “Dignitatis Humanae”. Sáu mươi năm sau, Giáo huấn Công Đồng vẫn tiếp tục là nguồn cảm hứng và là kim chỉ nam cho hoạt động của chúng tôi, đặc biệt là Hiến chế Tín lý “Lumen Gentium” và Sắc lệnh “Unitatis Redintegratio”.

Năm ngoái là kỷ niệm 25 năm Thông Điệp “Ut Unum Sint”, trong đó Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II khẳng định rằng cam kết của Giáo hội đối với chủ nghĩa đại kết là “không thể đảo ngược”. Còn cần phải làm gì nữa cho đến khi lời kêu gọi hiệp nhất của Tin Mừng trở thành hiện thực?

“Ut Unum Sint”, Thông điệp duy nhất dành riêng về sự hiệp nhất Kitô giáo, đã xác nhận trực giác đại kết tuyệt vời của Công đồng bằng cách khẳng định con đường hiệp nhất là tuyệt đối cần thiết đối với Giáo hội. Thông điệp này xác thực cuộc đối thoại kép giữa bác ái và chân lý được thực hiện ngay sau Công đồng với tất cả các nhóm Kitô giáo khác nhau, nhưng đồng thời cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của chủ nghĩa đại kết tâm linh như là linh hồn của phong trào hiệp nhất. Trong Chương cuối cùng mang tên “Quanta est nobis via?”, Thông điệp đề cập đến cuộc hành trình vẫn còn được thực hiện. Rõ ràng rằng sự hiệp nhất là một món quà của Chúa Thánh Thần, một món quà được trao ban cho chúng ta khi chúng ta cùng nhau thực hiện cuộc hành trình, như Đức Thánh Cha Phanxicô thường lặp lại. Để lãnh nhận món quà này, điều không thể thiếu là không chỉ cầu xin mà còn phải sẵn sàng đón nhận, phải cầu nguyện để Thiên Chúa gia tăng ước muốn hiệp nhất của chúng ta giống như Ngài đã ước ao.

Nhóm làm việc của Đức Hồng y đến từ đâu và được tổ chức như thế nào? Cần có kinh nghiệm và chuyên môn cụ thể nào?

Chúng tôi hoàn thành sứ mạng này ở cấp độ quốc tế với một đội nhóm nhỏ gồm 24 người đến từ 13 quốc gia khác nhau, 7 người trong số họ là các quan chức chuyên môn phụ trách các tổ đặc trách khác nhau. Công việc của chúng tôi cần có ít nhất ba thiên hướng cơ bản: dĩ nhiên, việc đào tạo chuyên ngành thần học và chuyên môn về ngôn ngữ, và khả năng phát triển các mối quan hệ tin cậy vì tình bạn và tình huynh đệ là một chiều kích quan trọng của chủ nghĩa đại kết. Nhưng trước hết, công việc phục vụ của chúng tôi đòi hỏi lòng say mê đối với tinh thần hiệp nhất và lòng yêu mến đối với Giáo hội như đã được Chúa Kitô thiết lập và như Ngài mong muốn. Lòng say mê này thúc bách chúng tôi không ngừng học hỏi, nó cho phép chúng tôi học hỏi thông qua kinh nghiệm, khám phá những đường hướng mới có thể thực hiện, cũng như thực hành đức tính kiên nhẫn vì thời gian không phải của chúng ta mà là của Chúa Thánh Thần. Công việc của Hội đồng Giáo hoàng của chúng tôi cũng bao gồm các thành viên và cố vấn của nó, cũng như kinh nghiệm của, nam giới và phụ nữ, hàng giáo sĩ, Tu sĩ và giáo dân, những người tham gia vào các cuộc đối thoại thần học và các sáng kiến khác đang được tiến hành với hầu hết tất cả các giáo phái Kitô giáo khác.

Tuần lễ Cầu nguyện cho sự Hiệp nhất Kitô giáo là một sự kiện trọng tâm hàng năm của Hội đồng Giáo hoàng. Nhịp đập của phong trào đại kết trên thế giới ngày nay ra sao và một số triển vọng của nó là gì?

Tuần lễ Cầu nguyện cho sự Hiệp nhất Kitô giáo chắc chắn là một thời điểm quan trọng, không chỉ đối với Thánh Bộ của chúng tôi mà còn, tôi hy vọng, đối với tất cả mọi Kitô hữu. Tuy nhiên, đây không chỉ là dịp duy nhất để cầu nguyện cho sự hiệp nhất. Thật vậy, trong Thánh lễ, chúng ta luôn cầu xin Thiên Chúa ban “sự hiệp nhất và bình an” cho Giáo hội. Hơn nữa, chủ nghĩa đại kết tâm linh không chỉ bao gồm việc cầu nguyện cho tinh thần hiệp nhất, mà còn cầu nguyện cho “sự hoán cải tâm hồn và sự thánh thiện”, như Công đồng Vatican II đã nhấn mạnh. Tôi muốn kể đến ít nhất ba khía cạnh quan trọng khác của chủ nghĩa đại kết tâm linh: việc cùng nhau đọc Kinh Thánh trong tâm tình cầu nguyện; sự thanh tẩy đối với ký ức lịch sử và sự hiệp thông của các Thánh; và theo một cách đặc biệt, sự hiệp thông của các vị tử đạo. Sự lành mạnh của phong trào đại kết, ở cấp độ địa phương cũng như cấp độ quốc tế, phụ thuộc vào tất cả những cội nguồn tâm linh này.

Tổ chức do Đức Hồng y chủ trì được chia thành hai phần: Đông phương và Tây phương. Hành trình đại kết diễn ra như thế nào trên cả hai mặt trận này?

Sự khác biệt này tương ứng với cấu trúc của Sắc lệnh Công đồng về Chủ nghĩa Đại kết có tính đến các chi tiết cụ thể về nguồn gốc và thực tại của Kitô giáo. Trên thực tế, ngay cả khi phong trào đại kết là một phong trào, các vấn đề được đối mặt trong các cuộc đối thoại khác nhau là hoàn toàn khác biệt. Trong khi với các Giáo hội Chính thống và Đông phương, chúng ta chia sẻ cùng một truyền thống Tông truyền và chúng ta có cùng một cấu trúc Giáo hội và Bí tích, thì với các cộng đồng Giáo hội ở Tây phương, tình hình vô cùng đa dạng và chúng ta phải đương đầu với việc thiếu sự hiểu biết chung về sự hiệp nhất. Tuy nhiên, cuộc đối thoại giữa các Kitô hữu trong 70 năm qua đã mang lại nhiều tiến bộ hơn bao giờ hết trong lịch sử. Ví dụ, các tuyên bố về Kitô học với các Giáo hội Chính thống Đông phương vốn chấm dứt 1500 năm tranh cãi, hoặc tuyên bố chung về Học thuyết về sự công chính đã giải quyết các vấn đề cơ bản cốt lõi của cuộc Cải cách thế kỷ 16. Điều quan trọng nhất là các Kitô hữu không còn coi mình là kẻ thù nhưng là anh chị em với nhau trong Đức Kitô.

“Ecumenical Vademecum” được xuất bản vào cuối năm 2020 có tựa đề “Giám mục và sự Hiệp nhất Kitô giáo” là tài liệu gần đây nhất do Hội đồng Giáo hoàng của Đức Hồng y soạn thảo. Nó đã nhận được sự chào đón như thế nào trong Giáo hội Công giáo và trong các Giáo hội Kitô giáo cũng như các giáo phái khác?

Văn kiện này tương ứng với sứ mạng quan trọng của Hội đồng Giáo hoàng của chúng tôi, và đó là thúc đẩy chủ nghĩa đại kết trong Giáo hội Công giáo, trong đó Giám mục là người đầu tiên chịu trách nhiệm thúc đẩy sự hiệp nhất trong Giáo phận của mình. Chúng tôi vui mừng chứng thực rằng văn kiện này đã được đón nhận một cách nồng nhiệt, cả trong Giáo hội Công giáo, nơi nhiều Hội đồng Giám mục khác nhau đã chuẩn bị các ấn bản địa phương khác nhau, cũng như ở các Giáo hội và Cộng đồng Giáo hội khác, những người đã phản ứng rất tích cực với sáng kiến này.

Một ủy ban đặc biệt chịu trách nhiệm về các mối tương quan với Do Thái giáo (CRRE). Kết quả chính đạt được trong cuộc đối thoại với những người “anh cả” của chúng ta là gì?

Trực giác của Đức Giáo hoàng Phaolô VI để thiết lập ủy ban này ngay trọng tâm Thánh Bộ của chúng tôi vào năm 1974 hóa ra là phù hợp nhất, dựa trên mối quan hệ đặc biệt “nội tại” giữa Kitô giáo và Do Thái giáo như Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II đã khẳng định. Ủy ban đã xuất bản bốn văn kiện quan trọng, mỗi tài liệu đã góp phần làm cho mối tương quan của người Công giáo đối với “những người anh lớn” của họ trở nên nhạy cảm hơn. Văn kiện cuối cùng có tựa đề “Ân sủng và Lời kêu gọi của Thiên Chúa không thể hủy bỏ” là một sự suy tư về các vấn đề thần học liên quan đến mối quan hệ Công giáo-Do Thái, được xuất bản nhân dịp dịp kỷ niệm 50 năm Sắc Lệnh “Nostra Aetate”. Văn kiện này đã cung cấp sự phong phú và tăng cường chiều kích thần học trong cuộc đối thoại Do Thái-Công giáo, đặc biệt cần thiết vì mối quan hệ của chúng ta trước hết có nền tảng tôn giáo.

Minh Tuệ (theo Vatican News)