Ba mươi phút nói chuyện riêng và mười phút dành cho cuộc gặp gỡ toàn bộ phái đoàn Hoa Kỳ. Đó là toàn bộ thời gian diễn ra cuộc hội kiến thượng đỉnh đầu tiên giữa ông Donald Trump và Đức Giáo hoàng Phanxicô, vào sáng hôm qua, thứ Tư 24/5, trong buổi tiếp kiến Tổng thống Hoa Kỳ tại Vatican.
Một cuộc gặp gỡ khá ngắn ngủi – cuộc gặp với ông Obama đã dài gấp đôi – và dường như trang nghiêm hơn so với bình thường, căn cứ vào hình ảnh Đức Phanxicô luôn rất nghiêm túc. Ông Trump, tuy nhiên, có thể coi đây là một cú ghi bàn như một thành công lớn được ghi nhận ở Hoa Kỳ cũng như trên thế giới. Hơn nữa, chính sách của Đức Giáo hoàng là tiếp đón bất cứ ai yêu cầu, không quá phân biệt và không gây ra cuộc chiến tranh ngoại giao nào.
Nội dung các cuộc trao đổi giữa hai nhà lãnh đạo đã chỉ được hé lộ một chút sau đó trong Thông cáo của Phòng báo chí Tòa Thánh. Bằng cách đọc giữa các hàng chữ của văn bản này, người ta sẽ biết về những điểm hài lòng giữa Vatican và Hoa Kỳ, những điểm còn đang trao đổi và những điểm bất đồng sâu xa giữa hai bên.
Bắt đầu với các vấn đề môi trường. Trong nghi thức trao đổi quà tặng, vốn là một nghi thức ngoại giao thông thường, Đức Thánh Cha Phanxicô đã tặng ông Trump một bản sao thông điệp Laudato Si’, trong đó ngài chỉ trích mô hình phát triển tư bản chủ nghĩa và chống lại việc khai thác bừa bãi các tài nguyên trái đât, việc tàn phá môi trường và nguy cơ nóng lên toàn cầu, vốn là những vấn đề luôn bị ông Trump phủ nhận. Cùng với Laudato Si’, Đức Thánh Cha còn trao cho ông Trump bản văn Sứ điệp cho Ngày Hòa Bình Thế Giới 01 Tháng 1 năm 2017, nói cách riêng về ‘phi bạo lực’, và nhấn mạnh rằng “chính tự tay tôi ký tên vào đây để tặng ngài”.
“Các cuộc thảo luận – Thông cáo của Phòng báo chí Tòa Thánh viết – đã mở ra những trao đổi quan điểm về các chủ đề liên quan đến các vấn đề quốc tế và thúc đẩy hoà bình trên thế giới thông qua đàm phán chính trị và đối thoại liên tôn, đặc biệt liên quan đến tình hình ở Trung Đông và việc bảo vệ các cộng đồng Kitô hữu“. Đó cũng chính là những điểm mà các lập trường của Đức Giáo hoàng Phanxicô và của Tổng thống Trump chưa thể hòa giải với nhau, và nói như chính Thông cáo của Phòng báo chí Tòa Thánh, hai vị đã chỉ có thể dừng ở mức “trao đổi quan điểm” về những chủ đề đó mà thôi.
Nhiều lần trong quá khứ, Đức Giáo hoàng đã can thiệp chống lại việc buôn bán và sử dụng vũ khí để giải quyết các xung đột, ngầm chỉ trích chính sách đối ngoại của Trump. Cách đây không lâu, ngài còn phát biểu rõ ràng, chống lại Moab, “mẹ của tất cả những quả bom”, mà hôm tháng 3 vừa qua Mỹ đã đem thả xuống Afghanistan: “Tôi xấu hổ về tên gọi được đặt cho một quả bom, người mẹ mang lại sự sống mà chúng ta lại gọi là mẹ một thiết bị gây ra cái chết? Chuyện gì đang xảy ra thế?”. “Chúng ta cần hòa bình”, đó là lời của Trump, người cách đây hai ngày đã vừa ký hợp đồng bán vũ khí cho Ả Rập Xê-út trị giá 110 tỷ USD và công bố ngay tại Vatican một ngân khoản 300 triệu USD gửi đến Sudan, Somalia, Nigeria và Yemen (vốn bị chính Ả Rập Xê-út tấn công dồn dập trong nhiều năm qua), trong khi bà vợ Melania và con gái Ivanka – cũng có mặt tại buổi yết kiến Đức Giáo hoàng – viếng thăm các bệnh nhi tại Bambino Gesù (bệnh viện củaVatican) và Cộng đồng Sant ‘Egidio.
“Trong các cuộc thảo luận thân mật,- bản Thông cáo của Phòng báo chí Tòa Thánh viết – hai bên bày tỏ sự hài lòng về các mối quan hệ song phương tốt đẹp hiện nay giữa Toà Thánh và Hoa Kỳ, cũng như cam kết chung vì sự sống, tự do tôn giáo và tự do lương tâm.” Như vậy là có sự hài hòa giữa Vatican và Mỹ về các vấn đề đạo đức sinh học, bắt đầu với việc bảo vệ sự sống, hiển nhiên là chống phá thai. Không phải ngẫu nhiên mà một trong những quyết định đầu tiên của ông Trump là ngăn chặn tài trợ liên bang cho các NGO hỗ trợ phá thai (phù hợp với biện pháp của các chính quyền cộng hòa khác, kể từ thời Tổng thống Reagan, nhưng sau đó bị các tổng thống dân chủ thu hồi).
Tuy nhiên, về các vấn đề khác, công việc đang được tiến hành. Thông cáo của Phòng báo chí Tòa Thánh ghi nhận: “Hy vọng rằng có thể có sự hợp tác ôn hoà giữa Nhà nước và Giáo hội Công giáo ở Hoa Kỳ, phục vụ người dân trong các lĩnh vực chăm sóc sức khoẻ, giáo dục và trợ giúp người nhập cư“. Đó là những chủ đề về trường học Công giáo, về việc chăm sóc sức khỏe và nhất là về chính sách đối với người nhập cư. “Hy vọng có thể có sự hợp tác ôn hòa” tức là hai bên vẫn đang còn phải thuyết phục nhau và cùng nhau tìm ra sự đồng thuận về các vấn đề này.
Thông cáo của Phòng báo chí Tòa Thánh:
Sáng nay, thứ Tư 24 tháng 5 năm 2017, ngài Donald Trump, Tổng thống Hoa Kỳ, đã được Đức Thánh Cha Phanxicô tiếp kiến và sau đó đã gặp Đức hồng y Quốc vụ khanh Toà Thánh Pietro Parolin cùng với Đức Tổng giám mục Paul Richard Gallagher, Thư ký Phụ trách Quan hệ với các Quốc gia.
Trong các cuộc thảo luận thân mật, hai bên bày tỏ sự hài lòng về các mối quan hệ song phương tốt đẹp hiện nay giữa Toà Thánh và Hoa Kỳ, cũng như cam kết chung vì sự sống, tự do tôn giáo và tự do lương tâm. Hy vọng rằng có thể có sự hợp tác ôn hoà giữa Nhà nước và Giáo hội Công giáo ở Hoa Kỳ, phục vụ người dân trong các lĩnh vực chăm sóc sức khoẻ, giáo dục và trợ giúp người nhập cư.
Sau đó các cuộc thảo luận đã mở ra những trao đổi quan điểm về các chủ đề liên quan đến các vấn đề quốc tế và thúc đẩy hoà bình trên thế giới thông qua đàm phán chính trị và đối thoại liên tôn, đặc biệt liên quan đến tình hình ở Trung Đông và việc bảo vệ các cộng đồng Kitô hữu.
Minh Vũ
