Một phụ nữ nhìn vào điện thoại trong khi chuỗi Mân Côi được đặt trên bàn (Ảnh: Josh Applegate / Shutterstock)
40 ngày Chay Thánh này là cơ hội để giảm thiểu lượng thông tin thừa thãi trong cuộc sống của chúng ta và thay thế nó bằng việc cầu nguyện, thinh lặng, đọc Kinh Thánh, phục vụ và có những cuộc trò chuyện có ý nghĩa với người khác.
Các tín hữu Công giáo chắc chắn có thể được tha thứ nếu viễn cảnh về việc thực hiện những hy sinh tự nguyện trong Mùa Chay năm nay có vẻ khó khăn hơn bình thường một cách đáng kể. Đối với nhiều người, suốt 12 tháng vừa qua dường như giống như một “Mùa Chay dài đằng đẵng”.
Trong suốt thời gian qua, chúng ta đã phải chịu đựng những khó khăn chung do đại dịch coronavirus gây ra. Việc giữ khoảng cách xã hội với người khác và đôi khi bị phong tỏa gần như hoàn toàn, chúng ta đã phải trú ẩn trong nhà của mình chỉ để bị chặn lại ở đó bởi dòng thông tin đáng lo ngại về đại dịch và về sự chia rẽ về mặt chính trị và xã hội có thể thấy rõ trước và sau cuộc bầu cử năm 2020 – tất cả được chuyển đến chúng ta 24/7 thông qua những điều kỳ diệu của phương tiện điện tử hiện đại.
Vì vậy, đây là một đề xuất: Tại sao năm nay chúng ta không nhanh chóng thoát khỏi làn sóng của những thông tin này, bằng cách tắt máy tính, điện thoại di động, TV và các thiết bị điện tử khác trừ khi việc sử dụng chúng thực sự cần thiết?
Tất nhiên, hình thức chay tịnh như vậy không phải là một ý tưởng mới lạ. Việc tách biệt khỏi các thiết bị điện tử của chúng ta đã được nhiều nhà hướng dẫn tâm linh khuyến nghị trong suốt thế kỷ trước, kể từ khi các phương tiện truyền thông hiện đại bắt đầu đảm nhận vai trò thống trị của chúng.
Ví dụ, vào tháng 2 năm 1996, Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II đã khuyến cáo các tín hữu Công giáo nên tắt TV và cùng trò chuyện với nhau trong Mùa Chay năm đó. “Trong nhiều gia đình, tivi dường như thay thế, thay vì tạo điều kiện cho cuộc đối thoại giữa các thành viên trong gia đình”, Đức Gioan Phaolô II lưu ý. “Một hình thức ‘chay tịnh’ theo kiểu như vậy cũng có thể có lợi cho sức khỏe”.
Tương tự, Đức Thánh Cha Phanxicô đã thảo luận về những nguy cơ của việc bám víu quá mức vào phương tiện truyền thông trong Thông điệp ‘Fratelli Tutti’ gần đây của Ngài.
Không có gì sai khi cố gắng cập nhật các sự kiện hiện tại thông qua phương tiện truyền thông tin tức. (Chúng tôi đánh giá cao việc độc giả của chúng tôi dựa vào tờ ‘Register’ để thông báo cho họ những tin tức và phân tích hàng ngày như được kể qua lăng kính của đức tin Công giáo.) Tương tự như vậy, không có gì sai khi xem những bộ phim chất lượng và những môn thể thao qua các phương tiện giải trí và kết nối với bạn bè, gia đình và những người khác thông qua mạng xã hội.
Được sử dụng ở mức độ vừa phải và đặc biệt khi được sử dụng vì lợi ích của sự hiệp thông với nhau, phương tiện truyền thông hiện đại có thể mang lại lợi ích đáng kể. Chắc chắn, trong thời kỳ đại dịch, việc truyền hình Thánh lễ và các hình thức cầu nguyện chung khác đã hỗ trợ việc cầu nguyện và giúp duy trì mối liên hệ với Giáo hội cho những người chưa được tiếp cận với các Bí tích. Truyền thông video hai chiều trực tiếp cũng đã giúp giữ cho gia đình và bạn bè được kết nối khi sự cô lập xã hội đã gây thiệt hại nghiêm trọng cho các cá nhân và các cộng đồng.
Tuy nhiên, ba thực hành thiêng liêng quan trọng của Mùa Chay có thể giúp chúng ta cắt giảm (hoặc tiết chế) trong một thời gian khỏi những ràng buộc, mặc dù vốn dĩ không xấu xa, nhưng đôi khi có thể làm chúng ta phân tâm và khiến chúng ta chệch hướng khỏi mục tiêu trọng tâm của người Kitô hữu đó là yêu mến Thiên Chúa và yêu thương những người lân cận của chúng ta.
Việc bố thí giúp chúng ta tách khỏi tiền bạc và những thứ vật chất mà tiền bạc có thể mua được và chuyển sự chú ý của chúng ta sang việc giúp đỡ người khác trong nhu cầu của họ; chay tịnh giúp chúng ta tách khỏi việc ham mê ăn uống và những thỏa mãn cá nhân khác, đồng thời chuyển hướng cơn đói của chúng ta hướng đến Thiên Chúa và các vấn đề tâm linh; và việc cầu nguyện giúp chúng ta tách khỏi sự tiêu khiển và những thú vui khác, đồng thời tập trung vào việc xây dựng mối tương quan của chúng ta với Thiên Chúa.
Tương tự, một sự chay tịnh đối với các phương tiện truyền thông điện tử trong Mùa Chay sẽ giúp những người trong chúng ta, những người đang bị quá tải thông tin, thoát khỏi điều đó. Và, thành thật mà nói, đối với hầu hết chúng ta, mọi tiếng ping hoặc tia sáng nhấp nháy trên những chiếc điện thoại thông minh của chúng ta đều ra hiệu cho chúng ta nhìn chăm chăm vào màn hình. Chúng tôi không đề xuất việc từ bỏ thói quen này hoàn toàn; khi nói đến phương tiện truyền thông tin tức, chẳng hạn, nửa giờ một ngày theo dõi các vấn đề quan trọng trên một trang web chất lượng như NCRegister.com có thể được đảm bảo cách hữu hiệu, thậm chí ngay cả trong suốt Mùa Chay! (Hoặc tham gia trực tuyến với Linh mục Mike Schmitz trong cuộc hành trình thông qua podcast ‘The Bible in a Year’ của ngài). Tuy nhiên, như một trong những cộng tác viên của tờ Register đã đặt vấn đề trong tuần này, “Mọi người ở Hoa Kỳ có thực sự cần biết số ca COVID hàng ngày ở Thái Lan không?”
Tương tự, trong giai đoạn giãn cách xã hội liên tục này, các kết nối qua mạng xã hội hoặc các cuộc gọi video trực tiếp có thể đặc biệt cần thiết. Nhưng ở đây, chúng ta cũng có thể hỏi liệu việc chúng ta lướt Facebook, Twitter, Instagram và các nền tảng khác như vậy có phải là sự kết nối chân thực và lành mạnh với những người khác, thu hút chúng ta hướng đến sự hiệp thông và làm chứng cho Chúa Giêsu Kitô hay không, hay thay vào đó chúng là một cách để đánh lạc hướng chúng ta và tách chúng ta ra khỏi những người khác một cách không lành mạnh, hoặc thậm chí cám dỗ chúng ta phạm tội chống lại lòng bác ái và do đó làm tổn hại đến chứng tá Kitô giáo của chúng ta.
Vào Thứ Tư Lễ Tro năm 2020, Đức Thánh Cha Phanxicô đã cảnh báo về việc các phương tiện truyền thông của chúng ta, đặc biệt là internet, có thể bị “ô nhiễm bởi quá nhiều hình thức bạo lực bằng lời nói” và “những lời lẽ mang tính chất công kích và gây tổn hại”.
“Chúng ta đang chìm ngập trong những lời nói sáo rỗng, với những lời quảng cáo, những thông điệp thiếu tế nhị. Chúng ta đã trở nên quen thuộc với việc nghe tất cả mọi thứ về mọi người, và chúng ta có nguy cơ rơi vào một sự trần tục làm hao mòn tâm hồn mỗi người chúng ta”, Đức Thánh Cha Phanxicô nói.
Để chống lại điều đó, Đức Thánh Cha Phanxicô khuyến khích: “Mùa Chay là thời gian ngắt kết nối với điện thoại di động và kết nối với Tin Mừng”. Đức Thánh Cha khuyến khích việc bớt nói, dành thời gian thinh lặng hơn và giao tiếp trực tiếp hơn với Thiên Chúa qua lời cầu nguyện.
“Chính sự thiếu vắng lời nói của chúng ta nhường chỗ cho một Lời khác, Lời của Thiên Chúa”.
Khi Mùa Chay bắt đầu vào năm ngoái, Đức Thánh Cha Phanxicô nhắc nhở chúng ta rằng Giáo Hội mời gọi chúng ta hàng năm trong mùa phụng vụ này mở ra nhiều “chỗ” hơn trong cuộc sống của chúng ta cho Chúa Giêsu bằng cách giảm thiểu những sự huyên náo trần tục vốn không ngừng làm xáo trộn tâm hồn chúng ta. Đó là tất cả những điều cần thiết hơn bao giờ hết trong năm nay, với những sự kiện đặc biệt phiền nhiễu trong 12 tháng qua, kết hợp với khả năng chưa từng có của phương tiện truyền thông đương đại đóng vai trò như một cái loa khuếch đại những phiền nhiễu không cần thiết.
40 ngày Chay Thánh này là cơ hội để giảm thiểu lượng thông tin thừa thãi trong cuộc sống của chúng ta và thay thế nó bằng việc cầu nguyện, thinh lặng, đọc Kinh Thánh, phục vụ và những cuộc trò chuyện có ý nghĩa với người khác. Khi làm như vậy, chúng ta sẽ cung cấp cho Chúa Giêsu một căn phòng mà Người cần để thu hút ánh nhìn của chúng ta về phía Người, giải thoát chúng ta khỏi những ràng buộc khiến tâm hồn chúng ta trở nên u mê, và cuối cùng đổi mới chứng tá sống động của chính chúng ta về Sự sống, Cuộc Khổ Nạn và Sự Phục sinh của Người.
Minh Tuệ (theo NCR)
