Đức Tổng Giám mục Paul Richard Gallagher tại Nam Sudan trong chuyến viếng thăm từ ngày 21-23 tháng 12 năm 2021 (Ảnh: Truyền thông Vatican)
RÔMA – Đức Tổng Giám mục Paul Gallagher người Anh, phụ tá hàng đầu của Đức Giáo hoàng, đã đến Nam Sudan ngay trước lễ Giáng sinh, đã gặp gỡ các nhà lãnh đạo dân sự và Giáo hội hàng đầu trong một chuyến viếng thăm có thể tạo tiền đề cho chuyến Tông du được chờ đợi từ lâu của Đức Thánh Cha Phanxicô.
Phát biểu với Vatican News, nền tảng thông tin chính thức của Vatican, Đức Tổng Giám mục Gallagher cho biết, “Không có thời điểm hoàn hảo cho bất kỳ chuyến viếng thăm nào như vậy”, và khả năng về chuyến viếng thăm của Đức Thánh Cha Phanxicô vào năm tới hiện đang được xem xét.
“Chúng tôi tin rằng có một sự ủng hộ tuyệt vời đối với chuyến viếng thăm này. Mặc dù giống như tất cả những điều này, không bao giờ có thời điểm hoàn hảo – vì vậy chúng ta phải nhìn về phía trước trong toàn bộ quá trình phân định”, Đức Tổng Giám mục Gallagher nói.
Đức Tổng Giám mục Gallagher, người giữ vai trò Ngoại Trưởng Tòa Thánh, đã đến thăm Nam Sudan từ ngày 21-23 tháng 12 trong chuyến viếng thăm mà nhiều nhà quan sát tin rằng là để đặt nền tảng cho chuyến Tông du tiềm năng từ chính Đức Thánh Cha Phanxicô, người từ lâu đã mong muốn đến thăm đất nước này trong một nỗ lực nhằm củng cố tiến trình hòa bình tại nơi bị ảnh hưởng bởi một trong những cuộc khủng hoảng nhân đạo lớn nhất trên thế giới.
Xung đột đã bùng phát ở Nam Sudan kể từ ngay sau khi giành được độc lập vào năm 2011, với việc chính phủ mới thành lập đã tan rã chỉ hai năm sau khi Tổng thống Nam Sudan Salva Kiir lật đổ Phó Tổng thống Riek Machar vào tháng 12 năm 2013, cáo buộc ông vì nỗ lực lãnh đạo một đảo chính.
Cuộc xung đột chính trị nhanh chóng chuyển thành cuộc xung đột sắc tộc, với hai nhóm sắc tộc lớn nhất của Nam Sudan, người Dinka và người Nuer – mà các thủ lĩnh thuộc về – nhắm mục tiêu vào nhau khi bạo lực nổ ra.
Tính đến nay, ít nhất 400.000 người đã thiệt mạng trong vụ bạo lực và hàng triệu người khác phải di tản trong bối cảnh của cuộc khủng hoảng nhân đạo ngày càng tồi tệ khiến nhiều nhà lãnh đạo và cơ quan quốc tế kêu gọi các nhà lãnh đạo Nam Sudan khắc phục mọi thứ vì lợi ích của người dân của họ.
Tổng thống Kiir và Phó Tổng thống Machar đã đồng ý ngừng bắn vào năm 2015, nhưng thỏa thuận đã sụp đổ. Họ đã đạt được một thỏa thuận mới vào tháng 9 năm 2018, nhưng nó vẫn chưa được thực hiện do những gì đã được chứng minh là những tranh chấp không thể giải quyết được về các vấn đề chuyên môn liên quan đến biên giới và an ninh.
Đức Thánh Cha Phanxicô, người đã theo sát tiến trình hòa bình của Nam Sudan, vào năm 2019 đã cam kết sẽ đến thăm quốc gia đang gặp khó khăn cùng với Đức Tổng giám mục Địa phận Canterbury, Đức Cha Justin Welby, và Chủ tịch Đại hội đồng Giáo hội Scotland, Mục sư Martin Fair, nếu các nhà lãnh đạo của đất nước này có thể kết thúc cuộc xung đột đẫm máu.
Vào tháng 4 năm 2019, Đức Thánh Cha Phanxicô đã mời cả Tổng thống Kiir và Phó Tổng thống Machar đến tham dự một cuộc tĩnh tâm tại Vatican, nơi ngài đã gây sự chú ý bằng cách hôn chân hai nhà lãnh đạo trong khi cầu xin hòa bình. Đức Tổng giám mục Welby và các vị đại diện đến từ Giáo hội Scotland, vốn có quan hệ đối tác với Giáo hội Trưởng nhiệm Nam Sudan và đã đóng một vai trò tích cực trong tiến trình hòa bình kể từ năm 2015, cũng tham gia.
Trong bình luận của mình với Vatican News, Đức Tổng giám mục Gallagher cho biết cử chỉ của Đức Thánh Cha Phanxicô trong cuộc tĩnh tâm năm 2019 “đã thu hút rất nhiều sự chú ý”, vì vậy Vatican đã tận dụng lợi thế đó và liên tục khuyến khích các nhà lãnh đạo của Nam Sudan tiếp tục đi theo hướng này.
Năm ngoái, tiến trình hòa bình của Nam Sudan đã đạt được một bước tiến đáng kể khi nhóm đối lập chính của quốc gia này tuyên bố tuân thủ thỏa thuận hòa bình năm 2018, nhưng hơn một năm sau, các đề xuất vẫn bị bác bỏ.
Một chuyến Tông du chung của Đức Thánh Cha Phanxicô, Đức Tổng giám mục Welby và Mục sư Fair trong một thời gian dường như đã được lên kế hoạch vào năm 2020, nhưng đại dịch coronavirus đã cản trở những kế hoạch đó, vì vậy Đức Thánh Cha Phanxicô đã gửi đến các nhà lãnh đạo Nam Sudan một lá thư vào dịp Giáng sinh năm ngoái kêu gọi họ nỗ lực hơn nữa trong tiến trình hòa bình và lên tiếng bày tỏ mong muốn của mình để đến thăm nước này sớm nhất có thể.
Theo một bài báo vào ngày 27 tháng 12 trên tờ L’Osservatore Romano của Vatican, trong chuyến viếng thăm gần đây, Đức Tổng giám mục Gallagher đã tổ chức một số cuộc gặp gỡ với các giáo sĩ và tu sĩ địa phương, cũng như các nhà lãnh đạo dân sự hàng đầu và đại diện của các Giáo hội Kitô giáo khác.
Sau khi đặt chân đến nước này vào ngày 21 tháng 12, Đức Tổng giám mục Gallagher đã được đón tiếp tại sân bay bởi Đức Tổng giám mục Hubertus Matheus Maria van Megen, Đặc phái viên của Vatican tại Nam Sudan, sống ở Nairobi; Đức Tổng Giám mục Stephen Ameyu Martin Mulla Địa phận Juba; và các Đức Giám mục Malakal và Wau, và những người khác.
Sau đó, Đức Tổng giám mục Gallagher đã tổ chức một cuộc gặp gỡ riêng tại sân bay với Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Nam Sudan, Mayiik Ayii Deng.
Cuối buổi chiều hôm đó, Đức Tổng giám mục Gallagher đã gặp gỡ các vị đại diện của Giáo hội Anh giáo và một số nhà ngoại giao, họ đã thảo luận về tình hình chính trị, kinh tế và xã hội hiện tại của Nam Sudan. Sau đó, Đức Tổng giám mục Gallagher đã gặp các Giám mục của Nam Sudan, những người cảm ơn sự gần gũi của Đức Thánh Cha Phanxicô và nhắc lại cam kết của họ để nỗ lực làm việc vì sự tốt đẹp hơn của đất nước.
Vào ngày 22 tháng 12, Đức Tổng giám mục Gallagher, cùng với phái đoàn của mình và phái đoàn từ Điện Lambeth, đã gặp gỡ Tổng thống Nam Sudan Salva Kiir tại tư dinh của ông, nơi họ thảo luận về cam kết của Tòa Thánh đối với tiến trình hòa bình ở Nam Sudan và đưa ra giả thuyết về chuyến viếng thăm chung tiềm năng từ Đức Thánh Cha Phanxicô và Đức Tổng giám mục Địa phận Canterbury, Đức Cha Justin Welby, vào năm 2022.
Tổng thống Kiir được cho là rất nhiệt tình với ý tưởng này và nhắc lại cam kết của chính phủ của ông trong việc thực hiện tiến trình hòa bình, đồng thời cảm ơn cả Đức Thánh Cha Phanxicô và Đức Tổng giám mục Welby vì những nỗ lực của họ nhằm thúc đẩy hòa bình và sự thống nhất ở Nam Sudan.
Tổng thống Kiir đặc biệt gửi lời cảm ơn tới Đức Thánh Cha Phanxicô vì sự viện trợ nhân đạo mà Vatican đã cung cấp trong bối cảnh của trận lũ lụt gần đây ở Nam Sudan, vốn đã ảnh hưởng đặc biệt đến Giáo phận Malakal.
Cuối buổi chiều hôm đó, Đức Tổng giám mục Gallagher đã gặp đại diện của Hội đồng Đại kết các Giáo hội Nam Sudan và với các đại diện của xã hội dân sự, những người đã thảo luận về vai trò của các Giáo hội Kitô giáo trong tiến trình hòa giải dân tộc.
Vào ngày 23 tháng 12, Đức Tổng giám mục Gallagher đã cử hành Thánh lễ tại Nhà thờ Chính Tòa Juba, nơi có sự tham dự của Phó Tổng thống Nam Sudan, Taban Deng Gai, nơi ông trung thành sống mầu nhiệm Giáng sinh trong nỗ lực không ngừng tìm kiếm tinh thần hiệp nhất, bác ái và tha thứ.
Sau Thánh lễ, Đức Tổng giám mục Gallagher đã gặp gỡ các giáo sĩ và tu sĩ ở Nam Sudan trước khi đến thăm trại trẻ mồ côi St. Claire House ở Juba, nơi ngài thông báo một món quà do Đức Thánh Cha tặng. Sau đó Đức Tổng giám mục Gallagher đã trở về Vatican.
Phát biểu với Vatican News, Đức Tổng giám mục Gallagher cho biết họ quyết định thực hiện chuyến viếng thăm bất chấp đại dịch coronavirus vì không có thời điểm nào là lý tưởng, vì vậy “Chúng tôi quyết định phải thực hiện chuyến viếng thăm ngay lúc này”.
“Chúng tôi đến với mục tiêu lắng nghe người dân; lắng nghe các nhà lãnh đạo, cả các nhà lãnh đạo chính trị và Giáo hội, để xem tình hình ở đây thế nào, và đồng thời xem xét việc cả Tòa Thánh, đặc biệt là Đức Thánh Cha Phanxicô và Đức Tổng giám mục Canterbury, có thể đóng góp gì trong việc thúc đẩy tiến trình này về phía trước”, Đức Tổng giám mục Gallagher nói.
Đức Tổng giám mục Gallagher cho biết ngài “lạc quan” về châu Phi bất chấp những thách thức mà lục địa này phải đối mặt liên quan đến cuộc xung đột vũ trang và tình trạng đói nghèo.
“Tôi là một người rất tin tưởng ở châu Phi. Tôi rất lạc quan về châu Phi”, Đức Tổng giám mục Gallagher nói. “Tôi hiểu rất rõ những vấn đề và những thách thức, nhưng tôi thiết nghĩ cuối cùng vẫn có một nghị lực và một sự lạc quan. Những nhân tài ở đây sẽ đưa người dân châu Phi tiến lên, bao gồm cả người dân Nam Sudan”.
Đức Tổng giám mục Gallagher gọi Nam Sudan là một quốc gia “có đức tin tuyệt vời, với truyền thống Kitô giáo vĩ đại”, đồng thời cũng cho biết rằng Giáng sinh là thời điểm “thực sự Chúa Giêsu Kitô, trong tình trạng mong manh yếu đuối, đến ở giữa chúng ta. Thiên Chúa chọn nhân loại. Do đó, có một thông điệp lớn lao về niềm hy vọng, một thông điệp về sự kiên trì”.
Minh Tuệ (theo Crux)
