Trong một thế giới đầy ồn ào và chia rẽ, nghệ thuật lắng nghe thực sự đã trở thành một kỹ năng quý hiếm và vô giá. Nhận thấy nhu cầu đối thoại và hiểu biết thực sự, Đức Thánh Cha Phanxicô đã triệu tập Thượng hội đồng về hiệp hành, một cuộc họp gồm các giám mục và các đại diện khác, để thúc đẩy tinh thần chăm chú lắng nghe trong Giáo hội Công giáo.
Với chủ đề “Hướng đến một Hội Thánh hiệp hành: Hiệp thông – Tham gia – Sứ vụ”, Thượng hội đồng được Đức Thánh Cha Phanxicô chính thức khai mạc vào tháng 10 năm 2021 và là một tiến trình gồm nhiều giai đoạn, sẽ kết thúc bằng hai cuộc họp tại Rôma, một cuộc họp vào tháng 10 năm nay và một cuộc họp khác vào tháng 10 năm 2024.
Đặt trong bối cảnh của những thách thức toàn cầu và các động lực xã hội đang phát triển, những người tổ chức Thượng hội đồng này nhấn mạnh rằng mục tiêu chính của họ là tạo ra một không gian rộng mở để đối thoại, không có các chương trình nghị sự đã định trước.
Phát biểu với các nhà báo tại buổi trình bày ngày 20 tháng 6 về tài liệu làm việc của Thượng hội đồng, Đức Hồng y Jean-Claude Hollerich SJ của Luxemburg nói, “Chúng tôi không có chương trình nghị sự nào.”
Lời kêu gọi đối thoại đích thực
Thượng Hội đồng, được Đức Thánh Cha Phanxicô công bố vào đầu năm 2023, nhằm mục đích tập hợp nhiều tiếng nói khác nhau trong Giáo hội để khám phá các vấn đề cấp bách và phân định các con đường phía trước theo giáo huấn của Chúa Kitô. Việc nhấn mạnh vào sự lắng nghe, sự thấu hiểu và sự tham gia với các quan điểm đa dạng, nhấn mạnh cam kết của Đức Giáo hoàng đối với cuộc đối thoại toàn diện, tìm kiếm sự khôn ngoan và ý kiến đóng góp của các tín hữu nói chung.
Các nhà tổ chức của Thượng Hội đồng hiện nay kiên quyết khẳng định rằng cuộc họp không nhằm mục đích thúc đẩy một chương trình nghị sự chính trị hoặc ý thức hệ cụ thể. Thay vào đó, nó phục vụ như một diễn đàn để trò chuyện trung thực và nhận thức chung, đặt kinh nghiệm và hiểu biết sâu sắc của những người tham gia lên hàng đầu. Bằng cách áp dụng cách tiếp cận này, Giáo hội nhận ra tầm quan trọng của việc giải quyết những thách thức đương thời thông qua lăng kính của sự đồng cảm và cởi mở.
Sức mạnh của việc lắng nghe
Lắng nghe, ở dạng tinh khiết nhất, là một hành động của lòng trắc ẩn và sự tôn trọng. Nó cho phép các cá nhân đình chỉ các quan niệm và thành kiến đã định sẵn của họ, tạo ra một không gian cho sự hiểu biết đích thực. Các nhà tổ chức của Thượng Hội đồng thừa nhận rằng yếu tố quan trọng này là rất cần thiết để thúc đẩy sự hiệp nhất trong Giáo hội và giải quyết các vấn đề phức tạp. Họ nhắm mục đích nuôi dưỡng một môi trường khuyến khích những người tham gia thực sự lắng nghe những câu chuyện, cuộc đấu tranh và hy vọng của nhau.
Thông qua việc lắng nghe tích cực, Thượng Hội đồng sẽ tìm cách hàn gắn những chia rẽ và vượt qua những quan điểm cố thủ, tạo cơ hội cho sự phát triển, chữa lành và hòa giải. Bằng cách tiếp nhận nhiều tiếng nói và kinh nghiệm khác nhau, Giáo hội có thể hiểu rõ hơn những thách thức mà các cá nhân và cộng đồng trên toàn thế giới đang phải đối mặt, đồng thời nhận thức rõ cách đáp ứng tốt nhất dưới ánh sáng của những lời dạy của Tin Mừng.
Thượng hội đồng cho thế giới
Trong khi trọng tâm chính của Thượng hội đồng là về Giáo hội Công giáo, thì ý nghĩa của nó vượt ra ngoài ranh giới trực tiếp của nó. Đức Thánh Cha Phanxicô, nổi tiếng là người nhấn mạnh công bằng xã hội và gắn kết với thế giới rộng lớn hơn, nhận ra rằng Giáo hội phải đáp ứng nhu cầu và nguyện vọng của tất cả mọi người, bất kể tín ngưỡng hay xuất thân của họ.
Thượng hội đồng cung cấp một nền tảng cho đối thoại về các vấn đề toàn cầu quan trọng, bao gồm nghèo đói, bất bình đẳng, suy thoái môi trường và quan hệ liên tôn. Bằng cách thúc đẩy đối thoại giữa các giám mục và đại diện từ các khu vực và nền văn hóa khác nhau, Thượng hội đồng nhằm mục đích phát triển sự hiểu biết toàn diện hơn về những thách thức này và hướng tới các giải pháp chung nhằm thúc đẩy công lý, hòa bình và phát triển con người toàn diện.
Chúng ta có quyền hy vọng Thượng hội đồng sắp tới là một minh chứng cho sức mạnh của việc lắng nghe và tiềm năng của nó trong việc biến đổi các cá nhân, cộng đồng và tổ chức. Bằng cách tạo ra một không gian đối thoại không có các chương trình nghị sự định trước, các nhà tổ chức nhằm mục đích xây dựng cầu nối, thúc đẩy sự đoàn kết và tìm kiếm điểm chung trong việc giải quyết các thách thức đương đại. Thông qua việc lắng nghe tích cực, Giáo hội tìm cách đáp ứng một cách trung thành với những thực tại của thế giới, được hướng dẫn bởi những lời dạy của Chúa Kitô.
Vào thời điểm mà các tiếng nói phân cực thống trị diễn ngôn công khai, Thượng Hội đồng này sẽ đóng vai trò là ngọn hải đăng hy vọng, chứng minh rằng đối thoại và hiểu biết chân chính không chỉ có thể thực hiện được mà còn cần thiết. Bằng cách khiêm tốn lắng nghe nhau, Giáo hội có thể thực hiện các bước có ý nghĩa nhằm thúc đẩy sự đoàn kết, sự công bằng và lòng trắc ẩn cả trong cộng đồng của mình lẫn trong thế giới rộng lớn hơn.
Ngọc Huỳnh
