Bức tranh khảm mô tả Thánh Juan Diego, Thánh Kateri Tekakwitha, Thánh Rose Philippine Duchesne và St. Elizabeth Ann Seton trên Mái vòm tại Vương Cung Thánh Đường kính Đức Mẹ Vô nhiễm Nguyên tội tại Washington (Ảnh: CNS)
TỜ ‘THE CONVERSATION’
Trong vài thập kỷ qua, những ngôi Thánh đường bị bỏ trống và không được sử dụng đúng mức đã trở thành một cảnh tượng quen thuộc tại các thành phố của Mỹ.
Trong một số trường hợp, một Dòng tu hoặc cơ quan quản lý tôn giáo – cho biết, một Giáo phận Công giáo – sẽ bán nhà thờ cho các nhà phát triển, sau đó biến chúng thành những căn hộ, văn phòng, phòng trưng bày nghệ thuật, bảo tàng, nhà máy sản xuất bia hoặc những không gian biểu diễn.
Nhưng còn các nhà thờ trong các khu phố không đáp ứng yêu cầu của họ, những khu vực kém hấp dẫn hơn đối với các nhà phát triển đang tìm kiếm lợi nhuận thì sao?
Tại Buffalo, New York, hai nhà thờ Công giáo La Mã không một bóng người gần đây đã bị biến thành -không phải thành căn hộ hay văn phòng, mà là cơ sở thờ phượng của các tôn giáo khác. Một nhà thờ đã trở thành một đền thờ Hồi giáo, còn nhà thờ kia biến thành một ngôi chùa Phật giáo.
Là một kiến trúc sư và nhà hoạch định bảo tồn lịch sử, tôi bị cuốn hút vào hiện tượng này. Với sự giúp đỡ của Enjoli Hall, lúc đó đang là sinh viên tốt nghiệp tại Đại học Buffalo, tôi đã phỏng vấn những người liên quan đến việc chuyển đổi các ngôi Thánh đường trước đây.
Với dân số nhập cư và tị nạn đang phát triển ở các thành phố hậu công nghiệp trên khắp Hoa Kỳ, việc chuyển đổi các nhà thờ Kitô giáo bỏ trống thành những nơi thờ phượng mới có thể bảo tồn kiến trúc lịch sử và củng cố các cộng đồng đang phát triển.
Ở Buffalo, một sự chia rẽ giữa đông và tây
Buffalo từ lâu đã là một cửa ngõ nhập cư. Từ năm 1850 đến năm 1900, dân số thành phố đã tăng hơn 700%. Năm 1892, hơn một phần ba cư dân Buffalo đều là những người sinh ra ở nước ngoài. Những người Ba Lan, người Đức và người Ý định cư trong thành phố, dẫn đến một làn sóng của việc xây dựng nhà thờ. Vào những năm 1930, những người Mỹ gốc Phi bắt đầu di cư từ miền Nam Hoa Kỳ đến phía đông của thành phố.
Nhưng đến năm 2010, dân số thành phố đã giảm xuống chỉ còn hơn 260.000 người – chưa bằng một nửa so với năm 1950.
Tuy nhiên, Buffalo gần đây đã có những tin tức về những nỗ lực của nó để vượt qua hàng thập kỷ suy giảm dân số và giảm đầu tư. Vào năm 2016, Yahoo News thông qua Katie Couric, bị mê hoặc bởi sự biến đổi Buffalo, đã giới thiệu thành phố trong loạt sáu video của cô, “Những thành phố đang nổi lên: Tái thiết nước Mỹ”, trong khi tờ New York Times đã nêu chi tiết những thay đổi diễn ra ở một số khu phố của thành phố.
Tuy nhiên, sự chú ý của công chúng này chủ yếu tập trung vào các khu phố phía Tây, vốn đã trải qua phần lớn đầu tư và sự tăng trưởng dân số. Các khu dân cư ở phía Đông Buffalo tiếp tục đối mặt với những thách thức to lớn của tình trạng nghèo đói, cơ sở hạ tầng đổ nát và những ngôi nhà bị bỏ hoang.
Theo Khảo sát Cộng đồng Mỹ năm 2015, những khu phố này hiện chủ yếu là những người Mỹ gốc Phi. Nhưng chúng cũng trở thành quê hương của những người nhập cư đến từ Nam Á, cùng với những người tị nạn tái định cư đến từ Việt Nam, Trung Phi và Iraq.
Trong các sự kiện làm sạch cộng đồng hoặc trồng hoa, không có gì lạ khi thấy các thành viên của Đền Beth Zion, Nhà thờ Trưởng lão Westminster và nhà thờ Hồi giáo Masjid Nu’Man làm việc bên cạnh nhau.
Một cái nhìn kỹ hơn về hai cuộc chuyển đổi tín ngưỡng
Thánh đường Hagia Sophia tại Istanbul nổi tiếng đã được chuyển đổi từ một nhà thờ Kitô giáo thành một nhà thờ Hồi giáo vào năm 1453.
Các hình thức chuyển đổi tương tự cũng đã diễn ra tại khu vực phía Đồng Buffalo. Nhiều nhà thờ Công giáo trước đây, trong nhiều năm, đã được chuyển đổi thành nơi thờ phượng của các giáo phái khác – Báp-tít, Giáo hội Giám mục Phương pháp Châu Phi và Tin lành – để phù hợp với cộng đồng người Mỹ gốc Phi trong khu vực.
Nhưng một số nhà thờ Kitô giáo trước đây tại phía Đông Buffalo cũng đóng vai trò là những nơi thờ phượng cho các tôn giáo khác. Hai đền thờ Hồi giáo, Bait Ul Mamur Inc. Masjid và Masjid Zakariya, từng là Nhà thờ Công giáo La Mã kính Thánh Joachim và Nhà thờ Công giáo Quốc gia kính Đức Mẹ Mân côi Ba Lan.
Và hai nhà thờ bỏ trống trước đây mà Giáo phận Công giáo đang phải nỗ lực để bán cuối cùng cũng đã được bán. Nhà thờ Nữ Vương Hòa bình Giáo hội Công giáo La Mã, đã được chuyển đổi thành một nhà thờ Hồi giáo, Jami Masjid. Một nnhà thờ khác, Nhà thờ Công giáo La Mã kính Thánh Agnes, đã trở thành một ngôi chùa, Hiệp hội Phật giáo Quốc gia Sangha Bhiksu.
Đối với nghiên cứu của tôi, tôi đã phỏng vấn những người liên quan đến việc chuyển đổi hai nhà thờ Công giáo này để tìm hiểu thêm về cách họ thích nghi thành công.
Ví dụ, trong Hồi giáo, có một sự thận trọng về việc sùng bái ngẫu tượng. Vì vậy, những người liên quan đến thánh đường Hồi giáo Jami Masjid đã cho tháo bỏ các cửa sổ kính màu, các bức tượng và biểu tượng, cùng với các hàng ghế, Chặng Đàng Thánh Giá và Bàn thờ. Các tình nguyện viên đã vẽ đè lên các bức tranh tường bởi các bức tranh của nghệ sĩ địa phương Josef Mazur và trải thảm toàn bộ sàn nhà để các tín đồ của họ có thể cầu nguyện trên sàn nhà, theo phong tục Hồi giáo.
Các yếu tố cấu trúc của nhà thờ, tuy nhiên, tất cả vẫn được giữ nguyên – bao gồm các vì kèo gỗ, cửa ra vào và các tòa nhà liền kề.
Hiện nay, nhà thờ Hồi giáo cung cấp chỗ cắm trại cho trẻ em và điều hành một trường học trong khuôn viên. Các cư dân trong khu phố – không phải tất cả đều là người Hồi giáo – phần lớn đánh giá cao cơ sở mới, đặc biệt là sân chơi mới trong khuôn viên.
Mặt khác, ngôi chùa Phật giáo đã thực hiện rất ít thay đổi về nội thất, ngoài việc dỡ bỏ Chặng Đàng Thánh Giá và Bàn thờ. Tỳ kheo Thích Minh Chánh đã cho đặt những bức tượng Phật lớn. Nhưng các hàng ghế vẫn còn đó, trừ một vài hàng ở phía trước đã được gỡ bỏ và được trải thảm cho các buổi cầu nguyện.
Những người dân sinh sống ở ngay gần đó – một số người đã tham dự các buổi cử hành phụng vụ tại Nhà thờ Thánh Agnes – chia sẻ với chúng tôi rằng họ rất buồn vì nhà thờ của họ đã biến mất. Nhưng hầu hết đều vui mừng rằng, ít nhất, nó tiếp tục được sử dụng làm nơi thờ phượng, trái ngược với việc bị bỏ trống, hoặc tệ hơn, bị phá hủy. Thậm chí ngay cả với sự hỗ trợ của khu phố, ngôi đền nhiều lần đã bị phá hoại; rõ ràng, không phải ai cũng hài lòng với việc chuyển đổi.
Các thành phố khác, như Cincinnati và Detroit, cũng đang vật lộn với vấn đề của các ngôi nhà thờ bị bỏ trống và không được tận dụng. Mỗi người, như Buffalo, có dân số nhập cư ngày càng tăng. Mỗi thành phố, chẳng hạn như Buffalo, có dân số nhập cư ngày càng tăng.
Buffalo đã cho thấy việc làm thế nào để việc chuyển đổi một nhà thờ có thể trở thành một tình huống có lợi cho tất cả mọi người liên quan: Giáo phận được bán một tài sản dư thừa, người nhập cư có thể có được một tài sản vốn sẽ củng cố cộng đồng của họ và thành phố xây dựng cơ sở thuế của mình bằng cách thu hút những cư dân mới đến khu vực.
Ashima Krishna
Ashima Krishna, Trợ lý Giáo sư, Đại học tại Buffalo, Đại học Bang New York. ‘The Conversation’ là một nguồn tin tức, phân tích và bình luận độc lập và phi lợi nhuận từ các chuyên gia học thuật. ‘The Conversation’ hoàn toàn chịu trách nhiệm về nội dung.
Minh Tuệ (theo Crux)
