Chị Molly Burhans giới thiệu một trong những tấm bản đồ của mình cho Đức Thánh Cha Phanxicô và Đức Hồng y Peter Turkson tại Vatican vào mùa hè năm 2018 (Ảnh: Truyền thông Vatican)
Khi Molly Burhans, người sáng lập và Giám đốc Điều hành tổ chức GoodLands (Đất Lành), một tổ chức phi lợi nhuận lập bản đồ địa phận của Giáo hội công giáo La Mã trên toàn cầu, hội kiến Đức Thánh Cha Phanxicô vào năm 2018, chị đã đệ trình Đức Thánh Cha một tấm bản đồ.
Giáo hội Công giáo là một trong những chủ sở hữu đất đai phi chính phủ lớn nhất trên toàn thế giới— theo một ước tính, Giáo hội sở hữu khoảng 177 triệu mẫu Anh. Khu đất đó bao gồm các nhà thờ Giáo xứ, các Nhà thờ Chính Tòa, các bệnh viện, các Đan viện, Tu viện, trang trại, trường học, các khu rừng … thậm chí một vài tòa nhà chung cư được mua một cách không rõ ràng.
Nhưng rất nhiều khu đất đó đang không phục vụ cho sứ mạng của Giáo hội. Rất nhiều trong số đó đã được sử dụng một cách chưa đúng mức, được sử dụng cho một số mục đích không lý tưởng hoặc gây tổn hại cho môi trường; hoặc đơn giản là chỉ để không và phủi bụi thời gian.
Chị Burhans cho biết một trong những lý do lớn nhất cho điều này đó là nhiều Giáo phận và Giáo xứ không có thông tin trong tầm tay về tài sản mà họ sở hữu, chưa nói đến kế hoạch làm gì với tài sản đó.
Đây là một trong những lý do mà trong nhiều năm qua, chị Burhans đã và đang triển khai các bản đồ điện tử có thể tương tác của Giáo hội Công giáo toàn cầu, với mục tiêu làm cho Giáo hội trở nên bền vững hơn, và hiệu quả hơn trong sứ mạng của mình.
“Tôi nhận thấy có rất nhiều tiềm năng”
Chị Burhans cho biết chị đã sớm nhận thức được tầm ảnh hưởng của đất đai khi lớn lên ở Buffalo, New York – một thành phố phần lớn đang suy tàn với rất nhiều không gian chưa được sử dụng đến, thế nhưng có rất nhiều tiềm năng, chị Burhans nói.
“Tôi thấy rằng tài sản có thể thay đổi con người, biến đổi con người và biến đổi các cộng đồng”, chị Burhans nói.
Chị Burhans đã cam kết với đức tin Công giáo của mình từ khi còn là một người trẻ tuổi, và có thời điểm, chị thậm chí còn tính đến việc đi tu. Chính khi ở trong một Tu viện trong quá trình phân định của mình, Burhans đã tận mắt nhìn thấy những vấn đề và cơ hội mà quyền sở hữu đất đai rộng lớn của Giáo hội có thể mang lại. Tu viện được đề cập sở hữu rất nhiều đất đai – những bãi cỏ rộng lớn, những khu rừng, những tòa nhà – quá nhiều để thực sự chăm sóc nó theo cách thức tốt nhất có thể.
“Tôi nhận thấy có rất nhiều tiềm năng. Tôi thấy rằng khu rừng của họ thực sự có thể, với một kế hoạch quản lý tốt, có thể giúp hỗ trợ họ về mặt tài chính”, chị Burhans nhắc lại.
Cuối cùng, chị Burhans đã không gia nhập Tu viện, nhưng những bài học mà chị học được về việc quản lý đất đai vẫn gắn bó với chị và chị mong muốn được giúp đỡ.
Khi đang học cao học tại Trường Conway ở Massachusetts, Burhans đã tìm ra cách tạo một bản đồ tương tác của hơn 30.000 thửa đất ở Portland, Maine, với mục tiêu bảo vệ môi trường sống của các loài thụ phấn ở đô thị. Kinh nghiệm làm việc trong dự án đó đã giúp chị phát triển.
“Chà, chúng ta có thể làm điều này với tài sản của Giáo hội Công giáo”, chị Burhans chợt nhận ra. “Nếu tôi có thể làm điều này với 30.000 mảnh đất riêng lẻ, tại sao tôi không làm điều này với tài sản của toàn Giáo phận, bạn biết đấy, hoặc toàn bộ Dòng tu?”.
Chị Burhans có được cơ hội khá may mắn khi những người sáng lập công ty phần mềm lập bản đồ, Esri, đề nghị cấp cho chị quyền truy cập miễn phí đối với gói phần mềm phức tạp nhất của họ để giúp chị bắt đầu dự án bản đồ Công giáo của mình.
Tuy nhiên, ngay từ đầu – trên thực tế, trong vài năm đầu tiên – Burhans không có khả năng tính phí các dịch vụ của mình. Chị đã làm mọi thứ một cách chuyên nghiệp và miễn phí.
Chị Burhans bắt đầu gọi điện cho các Giáo phận, đề nghị lập bản đồ tất cả các tài sản mà họ sở hữu. Hầu hết các Giáo phận mà chị liên hệ — nếu họ đồng ý — thì các hồ sơ tài sản của họ được cất giữ trong một chiếc hộp đầy bụi dưới tầng hầm ở đâu đó, vì vậy việc sắp xếp tất cả theo thứ tự là công việc đòi hỏi nhiều thời gian.
Công việc của GoodLands trong lĩnh vực này mang tính đột phá— đáng ngạc nhiên đến mức như vậy. Chị Burhans nhanh chóng nhận thấy rằng ngay cả những bản đồ trực tuyến tưởng như đơn giản cũng không có sẵn, chẳng hạn như bản đồ hiển thị ranh giới chính xác của từng Giáo phận và tên của Giáo phận.
Chị Burhans đã tìm kiếm lời khuyên của CARA, một nhóm nghiên cứu Công giáo có trụ sở tại Đại học Georgetown ở Washington D.C., để xem liệu họ có bản đồ kỹ thuật số của tất cả các Giáo phận của Hoa Kỳ hay không. Tất cả những gì họ có thể cung cấp cho chị, Burhans nói, là một bản PDF hiển thị tất cả các Giáo phận của Hoa Kỳ. Không có gì mang tính tương tác, và không có gì mang tính toàn cầu.
“Không có bản đồ toàn cầu nào về bất cứ thứ gì ngoại trừ bản PDF này trên Wikipedia … nó được tạo ra bằng Photoshop, khá nhiều, bởi một đứa trẻ 16 tuổi và đã vẽ lên nó khá nhiều. Vì vậy, đó là bản đồ toàn cầu duy nhất của Giáo hội”, chị Burhans nói, và đồng thời cũng cho biết thêm rằng sau đó chị đã thuê “đứa trẻ” đó làm việc như là một thực tập sinh được trả lương.
Đến thời điểm này, chị Burhans đã tập hợp một nhóm các nhà vẽ bản đồ sẵn sàng tạo ra những bản đồ mà chị tìm kiếm. Nhưng chị vẫn còn lưỡng lự. Chắc chắn là Vatican đã có một dự án lập bản đồ như thế này, và có lẽ họ có lý do chính đáng để không công khai bản đồ. Chị Burhans không muốn tốn công tốn sức không hiệu quả, hoặc tệ hơn, làm mích lòng Đức Thánh Cha Phanxicô.
“Tôi không muốn tiến hành dự án này trước, nếu Vatican đã tiến hành thực hiện trong nội bộ; thứ hai, nếu Vatican thực hiện dự án này trong nội bộ và có lý do chính đáng mà tôi có thể không biết để không công bố nó công khai”, chị Burhans nói.
Hóa ra, chị Burhans nói … Vatican đã không thực hiện dự án. Burhans sẽ phải tự mình lập bản đồ— và chị đã thực hiện.
Tại sao lại phải lập bản đồ?
Hiện tại, vài năm trôi qua, cùng với đội ngũ gần 3.000 người vẽ bản đồ, chị Burhans và GoodLands đã nỗ lực lập bản đồ hầu hết các khu đất thuộc sở hữu của Giáo hội ở Hoa Kỳ.
Họ chưa công bố công khai bản đồ cụ thể đó, nhưng nhiều bản đồ khác của họ, chứa nhiều dữ liệu, hiện đã có sẵn để xem và tải xuống trên trang web GoodLands.
Cái hay của việc đo vẽ bản đồ mọi thứ mà Giáo hội sở hữu, chị Burhans nói, là nó cho phép đưa ra những quyết định sáng suốt hơn về việc phải làm gì với những khu đất rộng lớn của Giáo hội. Nó cho phép các nhà lãnh đạo của Giáo hội tận dụng tốt hơn những gì họ có để tiếp tục sứ mạng của Giáo hội.
Nhiều Giáo phận trên khắp đất nước đang tự nhận thấy mình không còn lựa chọn nào khác ngoài việc bán bớt các tòa nhà hoặc đất đai của họ, vì kho tài sản của họ bắt đầu cạn kiệt trong bối cảnh của các khoản quyên góp, việc đi lễ nhà thờ ngày càng giảm, và ngày càng có nhiều vụ kiện tụng về vấn đề lạm dụng.
Tuy nhiên, dữ liệu mà GoodLands thu thập được hữu ích hơn nhiều so với việc bán bất động sản. Họ đã thu thập được nhiều thông tin liên quan đến các mối bận tâm về môi trường— các tài sản có nguy cơ bị đe dọa bởi tình trạng lũ lụt do vấn đề biến đổi khí hậu, mực nước biển dâng, nguy cơ hỏa hoạn, v.v.
Ngoài ra còn có một bản đồ ba chiều của Địa phận Boston với tất cả các tòa nhà và địa hình được bao gồm trong toàn Giáo phận, được lập bản đồ với dữ liệu dựa trên NOAA về mực nước biển dâng. Họ cũng đã lập bản đồ các tài sản có nguy cơ động đất cao nhất ở Los Angeles.
Tiếp theo là gì?
Chị Burhans đã hội kiến Đức Thánh Cha Phanxicô vào năm 2018 và cho ngài xem một trong những bản đồ mà chị đã tạo cho thấy tỷ lệ người Công giáo ở mỗi Giáo phận trên toàn thế giới. Đức Thánh Cha đã thực sự bị cuốn hút; ngay sau cuộc họp, ngài đã mời chị thành lập một học viện mới của Vatican dành riêng cho việc vẽ bản đồ, trên cơ sở thử nghiệm kéo dài sáu tháng.
Nếu được thành lập, đây có thể sẽ là bộ phận do phụ nữ thành lập đầu tiên tại Vatican. Nhưng cuối cùng, chị Burhans đã từ chối lời đề nghị ban đầu đó vì nó không bao gồm bất kỳ khoản tài trợ nào. Chị Burhans hiện đang làm việc về một đề xuất cho một viện đo đạc bản đồ – mà chị hình dung như một “viện chị em” với đài thiên văn Vatican – mà lý tưởng là sẽ nhận được tài trợ từ Vatican.
Rõ ràng, đại dịch COVID-19 đã làm chậm lại các kế hoạch đó. Nhưng điều đó không ngăn được chị Burhans giành được hàng chục giải thưởng từ các tổ chức khác nhau, gần đây nhất là Sierra Club. Chị Burhans cho biết GoodLands hiện không nhận khách hàng mới, một phần vì họ đã nhận được rất nhiều yêu cầu từ các Giáo phận và các tổ chức Công giáo khác.
Chị Burhans say sưa nói về hy vọng của mình rằng những tờ bản đồ của chị sẽ tạo ra sự thay đổi trong Giáo hội, nhưng chị cũng cho biết rằng chị vẫn chưa thấy những tờ bản đồ của mình khơi gợi mọi người theo cách mà chị hy vọng. Liệu một viện đo đạc bản đồ chính thức tại Vatican có thể thay đổi điều đó không? Điều đó vẫn còn phải được xem xét, nhưng chị Burhans đã sẵn sàng và sẵn sàng thử một phen.
“Một bản đồ có giá trị bằng một triệu lời nói… Điều này sẽ biến đổi hoạt động của Giáo hội Công giáo. Tôi có chút lưỡng lự”, chị Burhans nói.
Minh Tuệ (theo CNA)
