Đức Hồng y Jean-Claude Hollerich, Tổng giám mục Địa phận Luxembourg
‘Con đường công nghị’ của Giáo hội Đức đang tiến lên một cách táo bạo sau cuộc họp mang tính quyết định ở Frankfurt vào đầu tháng Hai. Nhưng một câu hỏi quan trọng vẫn chưa được trả lời: làm thế nào để sáng kiến này phù hợp với Tiến trình Hiệp hành toàn cầu kéo dài hai năm do Đức Thánh Cha Phanxicô khởi xướng dẫn đến Thượng hội đồng về Hiệp hành vào năm 2023?
Đức Giám mục Georg Bätzing, Chủ tịch Hội đồng Giám mục Đức, đã tìm cách nào đó để trả lời câu hỏi đó vào cuối cuộc họp kéo dài ba ngày của Thượng hội đồng, cơ quan ra quyết định cao nhất của ‘Công đường công nghị’.
“Thượng hội đồng đã nhận được sự tán thành rộng rãi và sự vui mừng rằng chúng tôi sẽ thành lập một nhóm thảo luận hỗn hợp giữa những người chịu trách nhiệm trong Ban Thư ký Thượng hội đồng và chủ tịch của Công đường công nghị ở đất nước chúng tôi”, Đức Giám mục Bätzing chia sẻ vào ngày 5 tháng 2.
Đức Giám mục Bätzing cho biết rằng ngài đã có một cuộc gặp gỡ ở Luxembourg với Đức Hồng y Jean-Claude Hollerich và Đức Hồng y Mario Grech. Cả hai vị Hồng y này đều có những vai trò quan trọng trong tiến trình hiệp hành toàn cầu. Đức Thánh Cha Phanxicô đã chọn Đức Hồng Y Hollerich, Tổng Giám mục Địa phận Luxembourg, làm Tổng tường trình viên của Thượng Hội đồng giám mục về Hiệp hành. Và Đức Thánh Cha chọn Đức Hồng y Grech, đến từ Malta, làm Tổng thư ký của Thượng Hội đồng Giám mục.
Theo một nguồn tin thân cận với công việc của Tổng Thư ký Thượng hội đồng Giám mục, sự hiện diện của Đức Hồng y Grech tại cuộc họp là “một phần của một loạt các cuộc họp mà Tổng Thư ký Thượng hội đồng dự định tổ chức với các Giáo hội cụ thể” với ý hướng sẽ “đồng hành với họ trong tiến trình hiệp hành”.
Về vấn đề này, Đức Hồng y Grech cũng đã có bài phát biểu tại Đại hội đồng của các Giám mục Ý gần đây vào tháng 11 năm 2021. Vì vậy, vị Hồng y người Malta đã trò chuyện với nhiều Hội đồng Giám mục quốc gia về tiến trình hiệp hành toàn cầu.
Ý tưởng thành lập một nhóm làm việc là một phần của nỗ lực hòa giải vốn cũng nhằm mục đích ngăn chặn một cuộc ly giáo có thể xảy ra đối với Giáo hội ở Đức. Vào tháng 6 năm 2019, Đức Thánh Cha Phanxicô đã gửi một bức thư dài 19 trang cho các tín hữu Công giáo Đức nhấn mạnh “sự xói mòn và suy thoái đức tin ngày càng gia tăng” ở nước này. Đức Thánh Cha kêu gọi các thành viên của Giáo hội chống lại sự cám dỗ để tổ chức lại các cơ cấu khi đối mặt với những khó khăn thử thách và thay vào đó hãy tham gia vào công cuộc truyền giáo.
Tại cuộc họp của Đại hội đồng từ ngày 3-5 tháng 2, các tham dự viên tham gia cuộc họp đã bỏ phiếu ủng hộ các dự thảo văn bản kêu gọi bãi bỏ đời sống độc thân linh mục trong Giáo hội Latinh, truyền chức phó tế và linh mục cho phụ nữ, chúc lành cho các cặp đồng tính, và những thay đổi đối với Giáo huấn Công giáo về đồng tính luyến ái.
Quá trình này đã diễn ra mà không bị phản đối. Các thành viên của một sáng kiến của Đức có tên là “Sự khởi đầu mới” (“New Beginning”) đã phát động một chiến dịch đặt ra bảy câu hỏi về Con đường công nghị. “Cuộc ly giáo tiếp theo trong Kitô giáo đang gần kề. Và nó sẽ lại xuất phát từ Đức”, họ cho biết.
Đức Hồng y Hollerich có thể được đặt vào vị thế duy nhất để phục vụ với tư cách là một trung gian hòa giải. Có điều, ngài xuất thân từ Luxembourg, có biên giới với Đức và bao gồm cả tiếng Đức trong số các ngôn ngữ hành chính của nó. Đức Hồng y Hollerich cũng từng tu học ở Đức và vì vậy ngài rất quen thuộc với thế giới thần học Đức. Ngoài ra. ngài cũng thông thạo tiếng Ý (trong số các ngôn ngữ khác) và giống như Đức Thánh Cha Phanxicô, là một tu sĩ Dòng Tên.
Ngoài việc là Tổng tường trình viên của Thượng hội đồng về Hiệp hành, Đức Hồng y Hollerich còn là Chủ tịch của Ủy ban các Hội đồng Giám mục của Liên minh Châu Âu (COMECE). Với tư cách đó, Đức Hồng y Hollerich đã kêu gọi một Thượng hội đồng toàn châu Âu vào tháng 2 năm 2021, ngay trước khi Vatican công bố tiến trình Thượng hội đồng toàn cầu kéo dài hai năm.
Sau thông báo của Vatican vào tháng 5 năm 2021, Đức Hồng y Hollerich bày tỏ sự hài lòng rằng cũng sẽ có “một tiến trình thượng hiệp hành trong Liên minh Châu Âu, nhờ vào cuộc canh tân của Thượng hội đồng Giám mục”.
“Điều đó là không thể”, Đức Hồng y Hollerich phát biểu với ACI Stampa, đối tác tin tức tiếng Ý của CNA, “khi một Hội đồng Giám mục tiến hành, trong khi những Hội đồng Giám mục khác thì không”. Sự ám chỉ này, không quá che giấu, nói về Con đường Công nghị Đức, theo một nghĩa nào đó, Giáo hội ở Đức đã tách biệt với Giáo hội ở các nước Châu Âu khác.
Các tuyên bố gần đây nhất của Đức Hồng y Hollerich được đưa ra theo hướng tìm kiếm sự hòa giải về các vấn đề khác nhau và giữa những vấn đề nhạy cảm tương phản mang tính quốc gia.
Cũng giống với các thành viên của Con đường Công nghị Đức, Đức Hồng y Hollerich đã kêu gọi thay đổi học thuyết Công giáo về vấn đề đồng tính luyến ái.
Khi được hãng thông tấn Công giáo Đức KNA hỏi về việc ngài xử lý như thế nào khi “Giáo hội dạy rằng đồng tính luyến ái là điều tội lỗi”, Đức Hồng y Hollerich trả lời: “Tôi tin rằng điều này là sai trái. Nhưng tôi cũng tin rằng chúng ta đang cân nhắc về học thuyết này ở đây. Cách Đức Giáo hoàng đã bày tỏ trong quá khứ, điều này có thể dẫn đến một sự thay đổi trong học thuyết. Vì tôi tin rằng nền tảng xã hội học – khoa học của Giáo huấn này không còn đúng nữa”.
Đức Hồng y Hollerich cũng tỏ ra cởi mở với việc bãi bỏ đời sống độc thân linh mục. “Có một thời, Đức Hồng y Hollerich phát biểu với nhật báo Công giáo Pháp La Croix rằng: “Tôi là người rất ủng hộ đời sống độc thân đối với tất cả các linh mục, nhưng ngày nay tôi hy vọng sẽ có ‘viri probati’ [những người đàn ông trưởng thành, đã lập gia đình được truyền chức linh mục]. Đó là một mong muốn sâu sắc. Nhưng tôi thiết nghĩ chúng ta phải đi theo hướng này; nếu không, chúng ta sẽ sớm không còn linh mục nữa. Về lâu dài, tôi cũng có thể hình dung đường hướng của Chính thống giáo, theo đó, chỉ các giáo sĩ mới đòi hỏi phải sống độc thân”.
Về các nữ linh mục, Đức Hồng y Hollerich giải thích rằng vấn đề đầu tiên “không phải là liệu phụ nữ có nên trở thành linh mục hay không, mà trước hết là liệu phụ nữ có có được tầm ảnh hưởng thực sự trong chức Tư tế vốn thuộc về tất cả những người đã được rửa tội và Dân Chúa đã lãnh nhận Bí tích Thêm Sức hay không, và liệu theo cách này, họ có thể thực thi thẩm quyền liên quan đến nó hay không. Liệu điều này cũng muốn nói đến bài giảng trong Thánh lễ? Tôi sẽ nói rằng ‘đúng như vậy’”.
Trong một cuộc phỏng vấn khác, với tạp chí Herder Korrespondenz của Đức, Đức Hồng y Hollerich thừa nhận rằng việc nhanh chóng thiết lập ‘viri probati’ và các nữ Phó tế sẽ gây ra “nguy cơ ly giáo”. Đức Hồng y Hollerich nhấn mạnh rằng ngài không có ý muốn phản đối những thay đổi, nhưng đồng thời cho biết: “Xét cho cùng, đó không chỉ là về tình hình của Đức, nơi có lẽ chỉ một phần nhỏ sẽ bỏ đi. Ở Châu Phi hoặc ở các quốc gia như Pháp, nhiều Giám mục có thể sẽ không đồng tình với điều đó”.
Qua các cuộc phỏng vấn của mình, Đức Hồng y Hollerich tỏ ra đồng tình với đường hướng của Con đường công nghị Đức, nhưng cũng cho thấy sự cần thiết về sự hòa giải với Giáo hội rộng lớn hơn. Ví dụ, trong cuộc phỏng vấn Herder Korrespondenz, ngài cho biết rằng các Giám mục Đức đã hiểu lầm Đức Thánh Cha Phanxicô.
“Đức Giáo hoàng không theo chủ nghĩa tự do, ngài là người cấp tiến”, Đức Hồng y Hollerich nhận xét. “Từ tính triệt để của Tin Mừng dẫn đến sự thay đổi”.
Trước đây, Đức Hồng y Hollerich cũng đã nhấn mạnh một cách rõ ràng rằng ngài không hài lòng với việc một số ý tưởng được thúc đẩy trong Giáo hội ở Đức. Ví dụ, về vấn đề rước lễ, Đức Hồng y Hollerich, người sống nhiều năm ở Nhật Bản, nơi ngài giữ chức vụ Phó hiệu trưởng Đại học Sophia, nhấn mạnh rằng ngài chưa bao giờ từ chối việc rước lễ đối với bất kỳ ai nhưng sẽ không bao giờ đồng tế với một Giám mục Tin lành.
Đức Hồng y Hollerich cũng rõ ràng nói không với “những lời chúc lành hôn nhân” cho các cặp đôi đồng giới vì “chúng tôi coi hôn nhân chỉ là sự kết hợp giữa một người nam và một người nữ”.
Đức Hồng y Hollerich cũng kiên định về vấn đề phá thai, với những lời lẽ sắc bén như Đức Thánh Cha Phanxicô, người đã ví thực hành này giống như việc thuê “một sát thủ để giải quyết một vấn đề”.
Nhóm làm việc của các nhà lãnh đạo Con đường công nghị và các nhà tổ chức của Thượng Hội đồng về Hiệp hành có thể tận dụng những lập trường của Đức Hồng y Hollerich như một điểm khởi đầu. Nhưng liệu điều này có đủ để kết hợp sáng kiến của Giáo hội Đức với Tiến trình Hiệp hành mà Đức Thánh Cha Phanxicô mong muốn đối với toàn thể Giáo hội? Đó là một vấn đề mang tính quyết định.
Các cuộc bỏ phiếu gần đây do các thành viên của Con đường Công nghị Đức tiến hành có thể không còn nhiều chỗ hơn nữa cho việc hòa giải. Nhưng giai đoạn hiện tại của Tiến trình g Hiệp hành toàn cầu được dành riêng cho việc lắng nghe. Ý tưởng đó là tất cả các quan điểm nên được lắng nghe để kích thích tranh luận. Nhưng cuối cùng, các quyết định sẽ phải được đưa ra – và tất cả mọi quyết định sẽ được đặt vào tay Đức Giáo hoàng khi tiến trình kéo dài hai năm lên đến đỉnh điểm với Thượng hội đồng về Hiệp hành tại Rôma vào năm tới.
Minh Tuệ (theo CNA)
