Bữa Tiệc Ly (1495-1498) – Ảnh: Leonardo da Vinci
Bài suy niệm thứ năm trong loạt bài suy niệm về Thánh Giuse của Linh mục Raymond de Souza để anh chị em cùng chiêm ngắm Tuần Thánh.
Trong Tông thư khai mạc Năm Kính Thánh Cả Giuse, Đức Thánh Cha Phanxicô đã trích dẫn lời của tác giả người Ba Lan Jan Dobraczyński. Đức Thánh Cha giải thích rằng cuốn tiểu thuyết của ông, “Hình bóng của Thánh Giuse”, “sử dụng hình ảnh gợi tả về một hình bóng để miêu tả Thánh Cả Giuse. Trong mối tương quan với Chúa Giêsu, Thánh Giuse là hình bóng trần gian của Cha Trên Trời: Ngài trông nom và bảo vệ Chúa Giêsu, không bao giờ để cho bản thân đi theo đường lối riêng của mình” (Patris Corde 7).
Thánh Giuse không hiện diện trong cuộc đời công khai của Chúa Giêsu. Tuy nhiên, chúng ta có thể nhìn thấy Thánh Giuse trong Tuần Thánh, nếu chúng ta cho phép mình tưởng tượng nơi mà “hình bóng” của Ngài có thể đã phủ lên Chúa Giêsu trong những ngày thánh thiêng nhất đó.
“Bà sinh con trai đầu lòng, lấy tã bọc con, rồi đặt nằm trong máng cỏ, vì hai ông bà không tìm được chỗ trong nhà trọ” (Lc 2: 7).
“Đức Giê-su sai ông Phê-rô với ông Gio-an đi và dặn: “Các anh hãy đi dọn cho chúng ta ăn lễ Vượt Qua”. Hai ông hỏi: “Thầy muốn chúng con dọn ở đâu?”. Người bảo họ: “Này, khi vào thành, các anh sẽ gặp một người mang vò nước. Cứ đi theo người đó, người đó vào nhà nào, thì các anh vào thưa với chủ nhà: ‘Thầy nhắn ông: Căn phòng dành cho tôi ăn lễ Vượt Qua với các môn đệ của tôi ở đâu?’. Và ông ấy sẽ chỉ cho các anh một căn phòng rộng rãi trên lầu, đã được trang bị: các anh hãy dọn ở đó”. Các ông ra đi, thấy mọi sự y như Người đã nói, và các ông dọn tiệc Vượt Qua” (Lc 22:8-13).
Tại sao phải nghĩ về Bethlehem khi xem xét việc chuẩn bị cho Lễ Vượt Qua, Bữa Tiệc Ly? Vì Thánh Sử Luca liên kết chúng lại với nhau. Khi Thánh Luca viết về việc ông Giuse đang tìm kiếm một nơi để Chúa Giêsu được sinh ra, Ngài cho biết rằng không có phòng trong “quán trọ”. Từ trong tiếng Hy Lạp là “kataluma“, được dịch đúng hơn là nơi khách lưu trú, hoặc “phòng khách”. Trong Tin Mừng Lu-ca 22:11 ở trên, cùng một từ được dùng cho “căn phòng ở tầng trên”, nơi sẽ diễn ra Bữa Tiệc Ly.
Vào thời Chúa Giêsu, các ngôi nhà thường có căn phòng trên lầu để có thể tiếp khách. Ở bên dưới, có chỗ cho các loài động vật, và đàn gia súc của gia đình. Bethlehem là một thị trấn nhỏ bé đến nỗi không chắc có nhà trọ, hoặc ít nhất là không có nhiều nhà trọ. Thánh Giuse có thể nhìn xung quanh giữa những người thân và bạn bè của mình, nhưng tất cả các phòng khách, những căn phòng ở tầng trên, kataluma, đều đã kín người do cuộc điều tra dân số. Kết quả là Thánh Giuse và Đức Mẹ phải lưu lại bên dưới, cùng với đàn gia súc.
Căn phòng ở tầng trên nơi diễn ra Bữa Tiệc Ly – cái mà ngày nay chúng ta gọi là “Nhà Tiệc Ly” (Cenacle) – có tầm quan trọng tối thượng trong đời sống của Giáo Hội. Đó là nơi, vào Thứ Năm Tuần Thánh, Chúa Giêsu thiết lập Bí tích Thánh Thể và Bí tích Truyền Chức Thánh, nơi diễn ra các cuộc tụ họp vào Chúa Nhật Phục Sinh và sau đó với Chúa Kitô Phục Sinh, là nơi diễn ra Lễ Hiện Xuống. Chúa Giêsu được sinh ra, chúng ta có thể nói, để bước vào Phòng Tiệc Ly, nhưng khi Ngài sinh ra tại Bethlehem thì không có chỗ nào danh cho Ngài. Nhưng giờ đây thì lại có.
Thánh Giuse có thể đã nói với Chúa Giêsu về bối cảnh ra đời của Ngài, làm thế nào mà lại không có chỗ trong “kataluma”. Chúa Giêsu, trước ngưỡng cửa của Cuộc khổ nạn của Ngài, biết rằng giờ đây “kataluma” đã sẵn sàng dành cho Ngài.
Đó sẽ là nơi của Giao ước mới, Điều răn mới, được phê chuẩn bằng máu của một Hy lễ mới. Chúng ta có thể cho phép mình nghĩ rằng khi Chúa Giêsu sinh ra, Ngài đã được đặt giữa các loài thú vật, như vốn có như vậy, nơi của Giao ước cũ, được phê chuẩn bằng của lễ là các loài súc vật. Sự di chuyển đi lên từ Bethlehem đến kataluma của Giêrusalem có thể được hình dung như một sự chuyển động đi lên hướng đến Giao ước mới trong Chúa Giêsu Kitô, được làm cho trở thành một sự hiện diện mang tính Bí tích. Chúng ta có thể nghĩ về Thánh Giuse như một cầu nối giữa cái cũ và cái mới.
Minh Tuệ (theo NCR)
